Από 4.200 σε 6.600 –αύξηση περίπου 57%– ανεβάζει η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων τους φορολογικούς ελέγχους στις επιστροφές ΦΠΑ που θα «τρέξουν» το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με το επικαιροποιημένο επιχειρησιακό της σχέδιο. Στο επίκεντρο μπαίνουν οι παράνομες επιστροφές και οι απάτες γύρω από τον φόρο, με την επιλογή των υποθέσεων να γίνεται μέσω ανάλυσης κινδύνου και με έμφαση σε αιτήματα υψηλών ποσών ή σε φορολογούμενους που εμφανίζουν ασυνήθιστη συμπεριφορά.
Οι ελεγκτικές υπηρεσίες θα δώσουν προτεραιότητα σε επιχειρήσεις και επαγγελματίες που δικαιούνται μεγάλες επιστροφές σε σχέση με τον τζίρο τους, σε περιπτώσεις όπου καταγράφονται «περίεργες» αποκλίσεις μεταξύ των δηλωθέντων στοιχείων και των ποσών που ζητούνται, σε φορολογούμενους με ιστορικό υποτροπής ή ενδείξεις ύποπτων κινήσεων, αλλά και σε νεοσύστατες ή εποχικές επιχειρήσεις που εμφανίζουν αιτήματα δυσανάλογα υψηλά σε σχέση με τα δεδομένα τους. Παράλληλα, η ΑΑΔΕ εντείνει τις διασταυρώσεις αξιοποιώντας το αρχείο των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ, ώστε να χαρτογραφεί με μεγαλύτερη ακρίβεια τις «αποκλίσεις» που κρύβουν ρίσκο.
Στο μικροσκόπιο μπαίνουν ειδικά οι φορολογούμενοι που κατέθεσαν μηδενικές δηλώσεις μέσα στο 2024, ενώ τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ότι είχαν πραγματική οικονομική δραστηριότητα. Αντίστοιχοι έλεγχοι προγραμματίζονται και για το φορολογικό έτος 2023, με βασικό εργαλείο τις πληροφορίες που έχουν καταγραφεί στην ψηφιακή πλατφόρμα myDATA. Στο «πακέτο» των παρεμβάσεων περιλαμβάνονται και μερικοί έλεγχοι, που στηρίζονται σε διασταυρώσεις δεδομένων από POS, ηλεκτρονικά βιβλία, ενδοκοινοτικές συναλλαγές και άλλες πηγές. Για το 2025 προβλέπονται 8.318 τέτοιες ελεγκτικές δράσεις, που μπορεί να καλύπτουν μία ή περισσότερες φορολογικές περιόδους, ενισχύοντας τη στοχευμένη εποπτεία της αγοράς.
Κρίσιμο κομμάτι του ψηφιακού μετασχηματισμού θεωρείται και το νέο μοντέλο υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ. Σήμερα οι δηλώσεις εμφανίζονται προσυμπληρωμένες με βάση τα δεδομένα του myDATA, όμως η τελική υποβολή γίνεται από τον φορολογούμενο. Στο επόμενο βήμα, η ΑΑΔΕ θα περνά σε αυτόματη συμπλήρωση και υποβολή, εφόσον δεν υπάρξει παρέμβαση από τον υπόχρεο, περιορίζοντας δραστικά τα περιθώρια μεταγενέστερων διορθώσεων.
Την ίδια στιγμή, νέα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δόθηκαν στη δημοσιότητα την περασμένη εβδομάδα φωτίζουν το πραγματικό μέγεθος των απωλειών από τον «χαμένο» ΦΠΑ στη χώρα. Με βάση τις εκτιμήσεις, το κενό στην είσπραξη περιορίστηκε από 29% το 2017 στο 11,4% το 2023 –η μεγαλύτερη μείωση ανάμεσα στα κράτη-μέλη– ωστόσο στην τελευταία 15ετία οι συνολικές απώλειες υπολογίζονται σε 73,5 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 30% του ΑΕΠ. Για το 2023 εκτιμάται ότι «χάθηκαν» 2,532 δισ. ευρώ, ενώ για το 2024 οι απώλειες φαίνεται να περιορίστηκαν στα 2,116 δισ. ευρώ, ποσό αντίστοιχο με τις ετήσιες εισπράξεις από τον ΕΝΦΙΑ. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Κομισιόν, η «μαύρη τρύπα» κορυφώθηκε το 2011, όταν οι απώλειες έφτασαν τα 9,1 δισ. ευρώ. Παρ’ όλα αυτά, η εικόνα εμφανίζεται σταθερά βελτιούμενη μετά το 2018, με τις απώλειες να πέφτουν κάτω από τα 5 δισ. ευρώ και να κινούνται πτωτικά: 2019 στα 4,872 δισ., 2020 στα 3,533 δισ., 2021 στα 2,969 δισ., 2022 στα 2,644 δισ., 2023 στα 2,532 δισ. και 2024 στα 2,116 δισ. ευρώ.
