“Σχέδιο 120 δόσεων για ασφαλιστικά χρέη: Ανάσα σε μικρές επιχειρήσεις με στοχευμένη ρύθμιση”

Σε στάδιο επεξεργασίας βρίσκεται νέα ρύθμιση για τη διευθέτηση ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, με επίκεντρο την οικονομική ανακούφιση μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Το σχέδιο, το οποίο προετοιμάζεται από τα υπουργεία Οικονομικών και Εργασίας, προβλέπει τη δυνατότητα αποπληρωμής οφειλών έως 10.000 ευρώ σε έως και 120 μηνιαίες δόσεις, προκειμένου να δοθεί μια ρεαλιστική διέξοδος σε επαγγελματίες που βρίσκονται εκτός εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης χρεών. Η νέα αυτή πρόταση επιχειρεί να καλύψει ένα σοβαρό θεσμικό και πρακτικό κενό, καθώς η ισχύουσα πάγια ρύθμιση των 24 έως 48 δόσεων αποδεικνύεται ανεπαρκής για τις ανάγκες της πλειονότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Η ρύθμιση εξετάζεται να έχει προσωποποιημένο χαρακτήρα, ώστε η ένταξη να γίνεται βάσει κριτηρίων επιλεξιμότητας που θα ορίζονται κατά περίπτωση. Σκοπός είναι να στηριχθούν όσοι πραγματικά αδυνατούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες ρυθμίσεις, χωρίς να δοθούν γενικευμένες λύσεις που ενδέχεται να ενθαρρύνουν τη στρατηγική αθέτηση πληρωμών. Η πρωτοβουλία εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλάνο αναδιάρθρωσης του μηχανισμού είσπραξης του ΕΦΚΑ, ο οποίος ήδη αποκτά νέες αρμοδιότητες και εργαλεία. Πρόσφατα ψηφίστηκε νομοθετική διάταξη που επιτρέπει τη συνεργασία του οργανισμού με ιδιωτικούς φορείς για την υποστήριξη στη διαχείριση και είσπραξη ληξιπρόθεσμων οφειλών, μια αλλαγή που έχει συναντήσει έντονες αντιδράσεις από επαγγελματικές και επιχειρηματικές οργανώσεις.

Ο φόβος για πιο επιθετικές πρακτικές είσπραξης από ιδιωτικούς φορείς έχει φέρει στο προσκήνιο αιτήματα για θεσμικές παρεμβάσεις με κοινωνικό πρόσημο. Εκπρόσωποι της ΓΣΕΒΕΕ, της ΕΣΕΕ και του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τον αφανισμό χιλιάδων μικρών επιχειρήσεων, ζητώντας την άμεση εφαρμογή γενικευμένης ρύθμισης έως 120 δόσεων τόσο για φορολογικές όσο και για ασφαλιστικές υποχρεώσεις, με παράλληλες ελαφρύνσεις στις εισφορές και διευκολύνσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης. Το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών χρεών ξεπερνά πλέον τα 50 δισεκατομμύρια ευρώ, επιτείνοντας την ανάγκη για αποτελεσματικές και δίκαιες λύσεις που θα εξασφαλίζουν τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τη σταθερότητα του ασφαλιστικού συστήματος.

Η κυβέρνηση εξετάζει σοβαρά το ενδεχόμενο να συνδυάσει την ενεργοποίηση της συμμετοχής ιδιωτών στη διαχείριση των ανείσπρακτων απαιτήσεων του ΕΦΚΑ με ένα νέο σχήμα ρύθμισης, το οποίο θα τεθεί σε εφαρμογή το αργότερο έως τις αρχές του 2026. Η πρόθεση αυτή δείχνει μια προσπάθεια εξισορρόπησης ανάμεσα στην ανάγκη ενίσχυσης της εισπραξιμότητας των ασφαλιστικών οφειλών και στην προστασία της βιωσιμότητας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων που βρίσκονται στο όριο της επιβίωσης. Η κυβέρνηση φέρεται να αναζητά έναν μηχανισμό που θα λειτουργήσει ως δίχτυ ασφαλείας για τους επαγγελματίες που δεν έχουν πρόσβαση στον εξωδικαστικό μηχανισμό, δίνοντας εναλλακτικές λύσεις πριν τη δραστική εφαρμογή πιο αυστηρών εισπρακτικών μέτρων μέσω ιδιωτών. Στόχος είναι η αύξηση των εσόδων χωρίς την πρόκληση νέου κύματος λουκέτων στην αγορά.

Περισσότερες από 500.000 μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενοι υπολογίζεται ότι θα μπορούσαν να ενταχθούν στο νέο πλαίσιο ρύθμισης ασφαλιστικών οφειλών που εξετάζει η κυβέρνηση, καθώς διατηρούν χρέη προς τον ΕΦΚΑ κάτω των 10.000 ευρώ. Το υπό διαμόρφωση σχέδιο προβλέπει ένα κλιμακωτό μοντέλο αποπληρωμής σε 72, 100 ή και 120 μηνιαίες δόσεις, το οποίο θα προσαρμόζεται στο εισόδημα, στη φορολογική εικόνα και στη συνολική οικονομική δυνατότητα κάθε οφειλέτη. Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμο εργαλείο ανακούφισης για χιλιάδες επαγγελματίες που, εξαιτίας της τρέχουσας οικονομικής πίεσης, έχουν αποκλειστεί από άλλες μορφές διευθέτησης χρεών.

Η εικόνα που καταγράφει η αγορά είναι αποκαλυπτική. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας, 8 στις 10 μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις δηλώνουν ότι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις τους. Παράλληλα, 6 στις 10 επιχειρήσεις έχουν αναγκαστεί να αυξήσουν τις τιμές των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους προκειμένου να διαχειριστούν την άνοδο στο λειτουργικό τους κόστος. Τα στοιχεία αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη για άμεση ενεργοποίηση ενός πιο ευέλικτου και ρεαλιστικού σχήματος ρύθμισης, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω οικονομική ασφυξία για έναν κρίσιμο πυλώνα της ελληνικής οικονομίας.

Η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο σχήμα ρύθμισης ασφαλιστικών οφειλών προς τον ΕΦΚΑ, στοχεύοντας κυρίως σε μικρές επιχειρήσεις και αυτοαπασχολούμενους με χρέη έως 10.000 ευρώ. Η ρύθμιση αυτή αναμένεται να περιλαμβάνει δυνατότητα αποπληρωμής σε 72, 100 ή 120 δόσεις, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα, τα εισοδήματα και τη συνολική φορολογική εικόνα του οφειλέτη. Περισσότεροι από 500.000 επαγγελματίες εκτιμάται ότι πληρούν τα κριτήρια ένταξης, προσδοκώντας σε μια τελευταία ευκαιρία διευθέτησης υποχρεώσεων χωρίς επιπλέον επιβαρύνσεις ή απειλές βιωσιμότητας.

Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία συνδέεται άμεσα με την παράλληλη προώθηση της συμμετοχής ιδιωτών στη διαχείριση των ανείσπρακτων ασφαλιστικών εισφορών. Η κυβέρνηση εξετάζει να «τρέξει» το νέο πλαίσιο ρύθμισης έως τις αρχές του 2026, προσπαθώντας να αυξήσει την εισπραξιμότητα χωρίς να οδηγήσει σε νέο κύμα λουκέτων. Το σχέδιο αυτό εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πακέτο αναδιάρθρωσης της εισπρακτικής λειτουργίας του ΕΦΚΑ, όπου έχουν ήδη θεσμοθετηθεί δυνατότητες συνεργασίας με ιδιωτικά νομικά πρόσωπα. Ωστόσο, η συμμετοχή ιδιωτών έχει προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις από φορείς της αγοράς, οι οποίοι ζητούν αντί για αυστηροποίηση, πιο γενναιόδωρα και μακροπρόθεσμα εργαλεία διευθέτησης.

Τα δεδομένα αποτυπώνουν καθαρά την πίεση που δέχεται η μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Σύμφωνα με έρευνα του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας, 8 στις 10 επιχειρήσεις δηλώνουν αδυναμία να καλύψουν ασφαλιστικές ή φορολογικές υποχρεώσεις, ενώ 6 στις 10 έχουν προχωρήσει σε αυξήσεις τιμών για να διαχειριστούν το λειτουργικό κόστος. Επιπλέον, το 77,1% των επιχειρήσεων βλέπει στη φορολογία τον βασικότερο ανασταλτικό παράγοντα, με το 34,7% να επικαλείται το ενεργειακό κόστος, το 27,5% την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, το 17,3% τις δυσκολίες πρόσβασης σε χρηματοδότηση και το 6% τις ελλείψεις στις υποδομές.

Η απαισιοδοξία κυριαρχεί, ιδιαίτερα στις ατομικές επιχειρήσεις, με το 59,8% να εκτιμά ότι η κατάστασή τους θα επιδεινωθεί μέσα στους επόμενους μήνες. Αντίστοιχα, ακόμη και στις μεγαλύτερες επιχειρήσεις, πάνω από τις μισές αναμένουν στασιμότητα ή επιδείνωση. Οι εκπρόσωποι των επιχειρηματικών φορέων τονίζουν ότι χρειάζεται ένα σταθερό, προβλέψιμο και κοινωνικά δίκαιο πλαίσιο ρυθμίσεων, που να επιτρέπει την εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων χωρίς να διακυβεύεται η λειτουργία των επιχειρήσεων.

Παράλληλα, εξετάζονται και εναλλακτικά εργαλεία πολιτικής, όπως η αναμόρφωση του συστήματος ασφαλιστικών εισφορών, η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης των αδειοδοτικών διαδικασιών και η αξιοποίηση κοινοτικών πόρων για στοχευμένες παρεμβάσεις στον μικρομεσαίο τομέα. Η τελική μορφή της ρύθμισης και το πότε αυτή θα ενεργοποιηθεί εξαρτώνται πλέον από την πορεία των δημόσιων οικονομικών, τις κατευθύνσεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2025–2028 και την εξέλιξη του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους.