Σχέδιο διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα χωρίς τη Χαμάς: ΗΠΑ και Ισραήλ επιδιώκουν εναλλακτικές λύσεις
Οι ΗΠΑ επιστρατεύουν ιδιωτική εταιρεία για να περάσει βοήθεια
Οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ βρίσκονται σε στενές διαβουλεύσεις προκειμένου να καταρτίσουν ένα αξιόπιστο και λειτουργικό σχέδιο διανομής ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας, χωρίς τη συμμετοχή ή τον έλεγχο της Χαμάς. Η ανάγκη αυτή προκύπτει αφενός από την επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης στην περιοχή, αφετέρου από την πάγια θέση των δύο χωρών ότι η Χαμάς δεν μπορεί να αποτελεί αξιόπιστο ή αποδεκτό εταίρο στη διαδικασία παροχής βοήθειας, λόγω της τρομοκρατικής της δράσης και της πολιτικής της ατζέντας.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές και αξιωματούχους που γνωρίζουν τις διαβουλεύσεις, ο βασικός στόχος είναι η δημιουργία ενός μηχανισμού που να επιτρέπει την ασφαλή και αποτελεσματική είσοδο και διανομή τροφίμων, φαρμάκων και άλλων αναγκαίων αγαθών στον άμαχο πληθυσμό, χωρίς να ενισχύεται στρατιωτικά ή πολιτικά η Χαμάς. Αυτό απαιτεί την εμπλοκή τρίτων μερών που χαίρουν αποδοχής από όλες τις πλευρές και μπορούν να λειτουργήσουν ως ουδέμιοι διαμεσολαβητές ή διαχειριστές της βοήθειας.
Η ιδέα μιας μεταβατικής παλαιστινιακής διοίκησης στη Γάζα που θα αναλάβει την ευθύνη για τη διανομή της βοήθειας έχει πέσει στο τραπέζι, ωστόσο συναντά σημαντικές δυσκολίες, καθώς απαιτείται χρόνος, συναίνεση μεταξύ των παλαιστινιακών παρατάξεων και εγγυήσεις για την ασφάλεια όσων θα την υλοποιήσουν. Εναλλακτικά, έχουν εξεταστεί σενάρια με τη συμμετοχή του ΟΗΕ ή διεθνών ΜΚΟ, καθώς και ενδεχόμενο ανάθεσης του ρόλου αυτού σε κράτη της περιοχής που έχουν ήδη ενεργό ρόλο στη διαμεσολάβηση, όπως η Αίγυπτος ή το Κατάρ.
Το Ισραήλ εμφανίζεται διατεθειμένο να επιτρέψει μεγαλύτερη ροή βοήθειας μέσω συγκεκριμένων διαδρόμων, όπως το πέρασμα της Κερέμ Σαλόμ και του Ράφα, υπό την προϋπόθεση αυστηρού ελέγχου ώστε να αποτραπεί η παράκαμψη της βοήθειας προς τη Χαμάς ή η μετατροπή της σε στρατιωτικά μέσα. Οι ΗΠΑ, από την πλευρά τους, επιδιώκουν να επιταχύνουν τη διαδικασία, φοβούμενες τις συνέπειες μιας μακροχρόνιας κρίσης που ενδέχεται να προκαλέσει περαιτέρω αποσταθεροποίηση στην περιοχή και να επιβαρύνει τη διεθνή εικόνα τόσο της Ουάσινγκτον όσο και του Τελ Αβίβ.
Παράλληλα, η αμερικανική κυβέρνηση φέρεται να εξετάζει την πιθανότητα άσκησης μεγαλύτερης πίεσης προς το Ισραήλ για να διευκολύνει την πρόσβαση της ανθρωπιστικής βοήθειας, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης διπλωματικής προσπάθειας που συνδέεται και με την προώθηση εκεχειρίας ή προσωρινής κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, μέχρι στιγμής, οι στρατηγικοί και πολιτικοί υπολογισμοί κυριαρχούν στις αποφάσεις των εμπλεκομένων μερών, καθυστερώντας την υλοποίηση πρακτικών λύσεων.
Η κατάσταση παραμένει κρίσιμη και η ανάγκη εξεύρεσης αξιόπιστου μηχανισμού βοήθειας επείγουσα, με δεδομένες τις καταστροφικές συνθήκες διαβίωσης για εκατοντάδες χιλιάδες αμάχους στη Γάζα. Το αν θα επιτευχθεί τελικά μια βιώσιμη συμφωνία χωρίς τη Χαμάς παραμένει ζητούμενο, με τις εξελίξεις να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις πολιτικές ισορροπίες, τις διεθνείς πιέσεις και τη βούληση των πρωταγωνιστών να προκρίνουν την ανθρωπιστική διάσταση έναντι της γεωπολιτικής αντιπαράθεσης.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και εκπρόσωποι ενός «νέου διεθνούς θεσμού» βρίσκονται κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεκκίνηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστινίους στη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με δημοσίευμα του ειδησεογραφικού ιστότοπου Axios. Το σχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός μηχανισμού παροχής βοήθειας που θα λειτουργεί ανεξάρτητα από τη Χαμάς, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα αγαθά δεν θα περιέρχονται υπό τον έλεγχο της οργάνωσης.
Η πρόταση περιλαμβάνει, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, και τη συμμετοχή αμερικανικής ιδιωτικής εταιρείας στη διανομή της βοήθειας, αν και δεν έχουν δοθεί λεπτομέρειες για το ποιος είναι ο «νέος διεθνής θεσμός» που θα επιβλέπει ή θα συντονίζει τη διαδικασία. Η συνεργασία αυτή εκτιμάται ότι έχει ως στόχο τη διαμόρφωση ενός πλαισίου που θα απομονώνει τη Χαμάς από κάθε διαδικασία που σχετίζεται με την ανθρωπιστική υποστήριξη, δημιουργώντας έτσι προϋποθέσεις για μια πιο αξιόπιστη και αποδεκτή από τη Δύση διαχείριση της κρίσης.
Η ανάγκη για νέα προσέγγιση στη διανομή βοήθειας κατέστη ακόμα πιο επιτακτική μετά την πλήρη διακοπή της ροής ανθρωπιστικής υποστήριξης από το Ισραήλ στις 2 Μαρτίου. Η ισραηλινή κυβέρνηση δικαιολόγησε τότε την απόφαση επικαλούμενη καταγγελίες για κατάχρηση της βοήθειας από τη Χαμάς και επανέλαβε τη θέση της ότι ο απόλυτος αποκλεισμός και η στρατιωτική πίεση αποτελούν το μόνο μέσο άσκησης πίεσης προς την παλαιστινιακή οργάνωση για την απελευθέρωση των 58 ομήρων που εξακολουθεί να κρατά – είτε ζωντανών είτε νεκρών.
Σύμφωνα με το Axios, η διανομή βοήθειας είχε διακοπεί μετά τη λήξη της δίμηνης εκεχειρίας στις 18 Μαρτίου, ωστόσο στην πράξη η είσοδος οποιασδήποτε βοήθειας στη Γάζα είχε σταματήσει νωρίτερα, από την αρχή του ίδιου μήνα. Η διακοπή αυτή επιδείνωσε ραγδαία την ήδη οριακή κατάσταση για τους αμάχους στον θύλακα, προκαλώντας διεθνείς αντιδράσεις και ανανεώνοντας την πίεση προς όλες τις πλευρές για επανεκκίνηση της ανθρωπιστικής προσπάθειας.
Η επίτευξη μιας συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ, Ισραήλ και τρίτων διεθνών παραγόντων θα μπορούσε να αποτελέσει καθοριστική εξέλιξη, όχι μόνο για την ανακούφιση των Παλαιστινίων αλλά και για τη διατήρηση μιας στοιχειώδους ισορροπίας στη διεθνή διπλωματία γύρω από τη σύγκρουση. Το κατά πόσο ο προτεινόμενος μηχανισμός θα είναι αποδεκτός από τον παλαιστινιακό πληθυσμό, πώς θα λειτουργήσει πρακτικά και πώς θα εξασφαλιστεί η ασφάλεια των φορέων που θα συμμετάσχουν, παραμένουν ερωτήματα που χρήζουν απαντήσεων καθώς οι εξελίξεις βρίσκονται σε κρίσιμη καμπή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ισραήλ και εκπρόσωποι ενός «νέου διεθνούς θεσμού» βρίσκονται κοντά στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεκκίνηση της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας, με τρόπο που θα αποκλείει κάθε εμπλοκή ή έλεγχο από τη Χαμάς. Σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσίευσε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος Axios, ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία ενός νέου μηχανισμού διανομής βοήθειας, στον οποίο ενδέχεται να συμμετάσχει και μια αμερικανική ιδιωτική εταιρεία. Ωστόσο, δεν έχει αποσαφηνιστεί ακόμη ποιος είναι ο «νέος διεθνής θεσμός» που θα αναλάβει κεντρικό ρόλο στο εγχείρημα.
Η ανάγκη για την ενεργοποίηση ενός εναλλακτικού σχήματος διανομής προέκυψε μετά τη διακοπή της βοήθειας στις αρχές Μαρτίου, όταν το Ισραήλ έκλεισε εντελώς τα περάσματα προς τη Γάζα, κατηγορώντας τη Χαμάς για συστηματική κατάχρηση των εισερχόμενων ανθρωπιστικών αποστολών. Η κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου υποστήριξε ότι ο απόλυτος αποκλεισμός του θύλακα και η έντονη στρατιωτική πίεση αποτελούν τον μοναδικό τρόπο να εξαναγκαστεί η Χαμάς να απελευθερώσει τους 58 ομήρους που εξακολουθεί να κρατά, νεκρούς ή ζωντανούς.
Παρότι η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς έληξε επισήμως στις 18 Μαρτίου, οι ισραηλινές αρχές είχαν ήδη διακόψει κάθε μορφή εισόδου βοήθειας από τις 2 του ίδιου μήνα. Έκτοτε, ο ΟΗΕ απευθύνει συνεχώς εκκλήσεις προς το Ισραήλ να επιτρέψει ξανά τη ροή της ανθρωπιστικής στήριξης, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Η κατάσταση έχει επιδεινωθεί δραματικά, με αξιωματούχους του Οργανισμού να προειδοποιούν για επικείμενη ανθρωπιστική καταστροφή και τον πληθυσμό της Γάζας να κινδυνεύει από μαζική πείνα.
Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου χαρακτήρισε τις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις στον παλαιστινιακό θύλακο ως «στα πρόθυρα πλήρους κατάρρευσης». Παράλληλα, υπηρεσίες του ΟΗΕ προειδοποιούν ότι τα ήδη λιγοστά αποθέματα τροφίμων πρόκειται να εξαντληθούν μέσα σε λίγες ημέρες, γεγονός που εντείνει την πίεση προς όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές για την εξεύρεση άμεσης λύσης.
Η προσπάθεια για την εγκαθίδρυση ενός νέου μηχανισμού διανομής βοήθειας αποτελεί κρίσιμο βήμα, όχι μόνο για την αποτροπή μιας ακόμη μεγαλύτερης ανθρωπιστικής τραγωδίας, αλλά και για την αποκατάσταση της διεθνούς αξιοπιστίας των χωρών που εμπλέκονται άμεσα στη σύγκρουση. Αν τελικά επιτευχθεί συμφωνία, μένει να φανεί κατά πόσο το νέο σχήμα θα μπορέσει να λειτουργήσει χωρίς εμπόδια στο πεδίο και αν θα μπορέσει να ανταποκριθεί στην κλίμακα της ανάγκης που υπάρχει σήμερα στη Γάζα.
