Σενάρια εκλογικής μετάλλαξης με πλαφόν 5% και εκλογή βουλευτών με λίστα

Σε πλήρη εκλογική και πολιτική επιφυλακή βρίσκεται το Μέγαρο Μαξίμου, καθώς οι διεργασίες για την ίδρυση νέων κομμάτων από τον Αντώνη Σαμαρά και τον Αλέξη Τσίπρα φαίνεται να αλλάζουν άρδην τους συσχετισμούς στο πολιτικό σκηνικό. Η δημόσια παρέμβαση του Μελέτη Μελετόπουλου και του καθηγητή Γιάννη Μάζη υπέρ της ενεργού ανάμειξης των πρώην πρωθυπουργών Κώστα Καραμανλή και Αντώνη Σαμαρά, έχει προκαλέσει αναστάτωση στο κυβερνητικό στρατόπεδο.

Στο Μαξίμου εξετάζουν ήδη σενάρια παρεμβάσεων ανάλογων με εκείνες του Κώστα Σημίτη το 2004, όταν είχε επιχειρήσει αλλαγή του εκλογικού νόμου, προτείνοντας ένα μικτό γερμανικό σύστημα με σταυρό σε μικρές μονοεδρικές και λίστα για τους υπόλοιπους βουλευτές. Η μεταρρύθμιση εκείνη δεν προχώρησε λόγω της εσωκομματικής αντίδρασης στο ΠΑΣΟΚ. Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης φαίνεται να επιστρατεύει παρόμοια εργαλεία, όχι για να εκσυγχρονίσει το πολιτικό σύστημα, αλλά για να αποδυναμώσει τα δεξιά κόμματα που αναδύονται και να διασφαλίσει την παρουσία του στην εξουσία.

Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο πρωθυπουργός εξετάζει την εισαγωγή του γερμανικού συστήματος σταυρού–λίστας στο πλαίσιο της επερχόμενης συνταγματικής αναθεώρησης, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα τα φαινόμενα ευνοιοκρατίας στον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ανάγκη περιορισμού της διαπλοκής. Το προτεινόμενο μοντέλο περιλαμβάνει και την καθιέρωση εκλογικού πλαφόν 5% για την είσοδο κομμάτων στη Βουλή, κίνηση που εξυπηρετεί απόλυτα τον σχεδιασμό για αυτοδυναμία μέσω πολλαπλών εκλογικών αναμετρήσεων. Η κυβερνητική επιχειρηματολογία στηρίζεται στη γερμανική εμπειρία, ωστόσο, το γερμανικό πλαφόν θεσπίστηκε για την αποτροπή εθνοτικών κομμάτων και όχι για πολιτική μηχανική.

Το Μαξίμου ήδη επιχειρεί στοχευμένα να περιορίσει κόμματα όπως η «Νίκη» του Δημήτρη Νατσιού, χρησιμοποιώντας σειρά κινήσεων όπως η επίσκεψη του πρωθυπουργού στο Άγιο Όρος, η δέσμευση 100 εκατ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ και η ενίσχυση των Μονών με κρατική επιχορήγηση. Παράλληλα, φιλοκυβερνητικά μέσα έχουν ξεκινήσει επιθέσεις κατά του Νατσιού, οι οποίες αναμένεται να ενταθούν από το φθινόπωρο. Αναλυτής με ισχυρή προβολή προανήγγειλε προσωπική επίθεση κατά του ηγέτη της «ΝΙΚΗΣ», στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού για την αποδόμησή του.

Πέραν του εκλογικού νόμου, στα κυβερνητικά σχέδια εντάσσεται και η υιοθέτηση ενιαίου ψηφοδελτίου για όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις. Σύμφωνα με διαρροές από το Υπουργείο Εσωτερικών, σχεδιάζεται ψηφοδέλτιο ενιαίας μορφής με τα κόμματα στην πρώτη όψη και αριθμούς στη δεύτερη, αντί για ονόματα υποψηφίων βουλευτών. Η επιλογή υποψηφίου θα γίνεται μέσω συνοδευτικού φυλλαδίου, υπονομεύοντας τη δυνατότητα απόρριψης συγκεκριμένων προσώπων και ενισχύοντας την κομματική πειθαρχία. Η επίκληση της περιβαλλοντικής εξοικονόμησης προβάλλεται ως κάλυμμα για την πραγματική στόχευση: τη συγκάλυψη και την προστασία της εκτελεστικής εξουσίας από την εκλογική αποδοκιμασία.

Σε αυτή τη στρατηγική εντάσσονται και οι επιθέσεις κατά της Αφροδίτης Λατινοπούλου και της «Φωνής Λογικής», όπως και η έμμεση πίεση προς τον Ιβάν Σαββίδη μέσω ΠΑΟΚ. Ο έλεγχος της επιρροής του τελευταίου στη Βόρεια Ελλάδα αποτελεί προτεραιότητα για το Μαξίμου, καθώς του καταλογίζεται η αποδυνάμωση της ΝΔ στη Θεσσαλονίκη. Αντιθέτως, ο Κυριάκος Βελόπουλος αντιμετωπίζεται με μεγαλύτερη ανοχή, καθώς έχει στηρίξει κυβερνητικές επιλογές όπως το λουκέτο στον «Δημοκρατία FM», πριν καν ξεκινήσει να εκπέμπει.

Η πρόθεση ίδρυσης κόμματος από τον Αντώνη Σαμαρά αποτελεί νέα παράμετρο. Οι κυβερνητικές διαρροές περί δήθεν συνεννόησης με το Μαξίμου για επιστροφή στη ΝΔ και υποψηφιότητα του υιού του στη Μεσσηνία στοχεύουν στη δημιουργία σύγχυσης και τη φθορά της πρωτοβουλίας Σαμαρά. Οι πληροφορίες εμπλέκουν ακόμα και τον Κωστή Χατζηδάκη και τον Θανάση Νέζη σε προσπάθειες επαναπροσέγγισης, ενώ οι γνωρίζοντες μιλούν για πλήρη αποκύηση τέτοιων σεναρίων από τον πρώην πρωθυπουργό. Ανάλογες φήμες κυκλοφορούν και εντός της ΝΔ για επικείμενη «αποστασία» βουλευτών το φθινόπωρο, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία που να τις επιβεβαιώνουν.

Η δημόσια επανεμφάνιση του Κώστα Καραμανλή, μέσω επίσκεψης στο Υπουργείο Οικονομικών με την ιδιότητα του προέδρου της ΣΕΚΕ, σήμανε νέο συναγερμό στο Μαξίμου. Η παρουσία του στην Ξάνθη και η διαχείριση θεμάτων καπνοπαραγωγών υπογραμμίζουν την πολιτική του επανενεργοποίηση. Παράλληλα, οι δηλώσεις Μητσοτάκη κατά του Αλέξη Τσίπρα από το βήμα της Βουλής εντάσσονται στην προσπάθεια να περιοριστεί η δυναμική του πρώην προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος επιχειρεί επανεκκίνηση προς το κέντρο. Η κυβέρνηση φοβάται ότι η αναδιάταξη του πολιτικού χάρτη ενδέχεται να επιταχυνθεί, ιδίως αν υπάρξει διεθνής ώθηση – φθάνει στο σημείο να βλέπει σχέδια πολιτικής ανατροπής από κύκλους της διοίκησης Τραμπ, ακόμη και πίσω από τις πρώτες πυρκαγιές του καλοκαιριού.

Το σχέδιο αλλαγής του εκλογικού νόμου παρουσιάζεται με αιτιολογία την πολιτική σταθερότητα. Στην πραγματικότητα, όμως, επιχειρείται να καλλιεργηθεί ξανά το κλίμα φόβου. Κυβερνητικά στελέχη διατείνονται ότι είναι παράλογο να απέχει το πρώτο κόμμα 15 μονάδες από το δεύτερο και να μην έχει αυτοδυναμία. Όμως η εκλογική πραγματικότητα δεν αλλάζει με τεχνάσματα. Υπάρχει και δεύτερη, βαθύτερη αιτία για τις μεθοδεύσεις αυτές: οι αποκαλύψεις για τον ΟΠΕΚΕΠΕ και η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και της Αρχής Ξεπλύματος.

Ο πρωθυπουργός εξετάζει τρία σενάρια διαχείρισης του φακέλου: εξεταστική επιτροπή, fast track προανακριτική με αποστολή του φακέλου στον φυσικό δικαστή (την οποία φέρεται να μπλοκάρει ο Μάκης Βορίδης) και πλήρη προανακριτική επιτροπή που θα αποφασίσει αν θα στείλει την υπόθεση στη Δικαιοσύνη. Ο καθηγητής Αλιβιζάτος, με άρθρο του στην «Καθημερινή», έδειξε προτίμηση προς την τρίτη επιλογή, διαχωρίζοντας τη θέση του από τη γενικευμένη εφαρμογή της ιδέας του φυσικού δικαστή για κάθε υπόθεση.

Στο μικροσκόπιο των ερευνών βρίσκονται και ευρωπαϊκά κονδύλια, με τον Νίκο Παπαθανάση να ανησυχεί για τον τρόπο κατανομής των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης. Ο Κυριάκος Πιερρακάκης, αντίθετα, προσήλθε στη Βουλή και απάντησε σε σχετική ερώτηση του Αλέξη Χαρίτση για τις ψηφιακές αναθέσεις. Σιωπή επικρατεί αναφορικά με το κατά πόσο υπήρξαν αθέμιτες πρακτικές με τις ΜΚΟ στο μεταναστευτικό, ενώ εντύπωση προκάλεσε η μαζική απένταξη 1.400 επενδυτικών σχεδίων από τον αναπτυξιακό νόμο – πιθανόν λόγω φόβου ελέγχου από τις ευρωπαϊκές αρχές.

Η χώρα εισέρχεται σε νέα φάση. Ο πολιτικός χάρτης αλλάζει, νέες δυνάμεις κάνουν την εμφάνισή τους, τα σκάνδαλα και η μεταναστευτική κρίση επηρεάζουν την κοινή γνώμη. Παλαιές συμμαχίες της ΝΔ με επιχειρηματικά και μιντιακά συμφέροντα δοκιμάζονται. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρωθυπουργός απαγόρευσε φέτος σε υπουργούς και βουλευτές του να παραστούν σε παραδοσιακή εκδήλωση στην Κρήτη. Ο φετινός Σεπτέμβριος προμηνύεται ήρεμος, όχι όμως χωρίς υπόγεια ρεύματα και αβεβαιότητα, όπως και εκείνος του 1993 που οδήγησε τελικά στην πτώση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.