Τα παράδοξα τις ψηφιακή κάρτα εργασίας: προκλήσεις σε τουρισμό και εστίαση
Η επέκταση της ψηφιακής κάρτας εργασίας στους κλάδους του τουρισμού και της εστίασης, που αναμένεται να τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από την 1η Μαρτίου 2025, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από την πλευρά των εργοδοτών. Οι λόγοι ανησυχίας τους συνδέονται κυρίως με το αυξημένο μισθολογικό και μη μισθολογικό κόστος, καθώς το μέτρο αυτό καθιστά αδύνατη την απόκρυψη υπερωριών και άλλων αδήλωτων ωρών εργασίας.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας ως εργαλείο διαφάνειας
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας εισήχθη με στόχο τη διασφάλιση της διαφάνειας και της νομιμότητας στην αγορά εργασίας. Μέσα από το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, οι υπερωρίες και οι ώρες εργασίας καταγράφονται σε πραγματικό χρόνο, εξασφαλίζοντας ότι οι εργαζόμενοι πληρώνονται για την πραγματική εργασία τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία, η εφαρμογή της κάρτας εργασίας σε κλάδους όπως τα σούπερ μάρκετ, οι τράπεζες, οι εταιρίες security και η βιομηχανία οδήγησε σε σημαντική αύξηση των καταγεγραμμένων υπερωριών. Για παράδειγμα:
Στα σούπερ μάρκετ, οι υπερωρίες αυξήθηκαν κατά 60%, φτάνοντας τις 216.731 ώρες το 2024 από 135.466 το 2021.
Στις τράπεζες, η αύξηση ήταν 38,3%, ενώ στη βιομηχανία καταγράφηκε αύξηση 34,3%.
Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν πως η κάρτα εργασίας αποτελεί έναν αποτελεσματικό μηχανισμό για την καταπολέμηση της «μαύρης εργασίας» και την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων. Ωστόσο, η εφαρμογή της στους κλάδους του τουρισμού και της εστίασης εγείρει ανησυχίες για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων.
Η άποψη των εργοδοτών: βαρύ μη μισθολογικό κόστος
Οι εργοδότες στους κλάδους αυτούς εκφράζουν έντονη δυσαρέσκεια, υποστηρίζοντας ότι η υποχρεωτική χρήση της ψηφιακής κάρτας εργασίας αυξάνει σημαντικά το μισθολογικό κόστος. Οι υπερωρίες που πλέον δηλώνονται επίσημα και οι ασφαλιστικές εισφορές που επιβάλλονται οδηγούν σε αύξηση των λειτουργικών δαπανών, κάτι που πολλοί εργοδότες θεωρούν δυσβάσταχτο.
Για να αμβλυνθεί η πίεση στις επιχειρήσεις, το Υπουργείο Εργασίας εξετάζει το ενδεχόμενο μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών για τις υπερωρίες. Με αυτόν τον τρόπο, οι εργοδότες θα επωφεληθούν από χαμηλότερο μη μισθολογικό κόστος, ενώ οι εργαζόμενοι θα συνεχίσουν να βλέπουν αυξημένα εισοδήματα. Ωστόσο, αυτό το σενάριο εγείρει ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του δημόσιου συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, καθώς τα ταμεία θα στερηθούν πόρους σε μια περίοδο που οι αυξήσεις στις συντάξεις υπολείπονται του πληθωρισμού.
Οι εργαζόμενοι και οι παράκαμψηις του συστήματος
Παρά τις θετικές επιδράσεις της ψηφιακής κάρτας εργασίας, υπάρχουν καταγγελίες για παραβιάσεις και καταστρατήγηση του μέτρου. Συνδικάτα και εργαζόμενοι επισημαίνουν ότι αρκετοί εργοδότες συνεχίζουν να βρίσκουν τρόπους να παρακάμπτουν τους κανονισμούς. Χαρακτηριστικό είναι το φαινόμενο όπου ο εργοδότης χρησιμοποιεί την κάρτα του εργαζόμενου, δηλώνοντας πλασματικές ώρες εργασίας.
Επιπλέον, από τον Ιούλιο του 2024, δόθηκε η δυνατότητα απολογιστικής δήλωσης ωρών εργασίας, κάτι που επίσης έχει προκαλέσει αντιδράσεις, καθώς θεωρείται ότι δημιουργεί «παραθυράκια» για την καταστρατήγηση της νομοθεσίας.
Παρά τις προκλήσεις, το μέτρο φαίνεται να έχει ήδη θετικά αποτελέσματα, καθώς το 16% των προστίμων που επιβάλλονται από την Επιθεώρηση Εργασίας σχετίζεται με παραβιάσεις της νομοθεσίας για την ψηφιακή κάρτα. Συνολικά, έχουν καταλογιστεί πρόστιμα ύψους 4,6 εκατομμυρίων ευρώ, κάτι που δείχνει ότι η εφαρμογή του μέτρου είναι αυστηρή, αν και όχι τέλεια.
Η Πιλοτική φάση και οι προοπτικές
Από την 1η Μαρτίου 2025, η πιλοτική φάση της ψηφιακής κάρτας εργασίας σε τουρισμό και εστίαση ολοκληρώνεται, με το μέτρο να γίνεται υποχρεωτικό για όλες τις επιχειρήσεις στους δύο κλάδους. Αυτό σημαίνει ότι οι εργοδότες που δεν συμμορφώνονται με τη νομοθεσία θα αντιμετωπίζουν αυστηρά πρόστιμα, τα οποία κυμαίνονται από 2.000 έως 10.500 ευρώ.
Ο αριθμός των εργαζομένων που εμπίπτουν στο μέτρο αναμένεται να διπλασιαστεί, φτάνοντας το 1,5 εκατομμύριο. Η επιτυχία ή αποτυχία της πλήρους εφαρμογής θα εξαρτηθεί από την ικανότητα των επιχειρήσεων να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες, αλλά και από τη δυνατότητα του κράτους να επιτηρήσει την τήρηση της νομοθεσίας.
Η ψηφιακή κάρτα εργασίας αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για τη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων και την πάταξη της αδήλωτης εργασίας. Ωστόσο, η εφαρμογή της σε τουρισμό και εστίαση συνοδεύεται από προκλήσεις που αφορούν το αυξημένο κόστος για τις επιχειρήσεις και τις δυνατότητες καταστρατήγησης του συστήματος.
Η ισορροπία ανάμεσα στην προστασία των εργαζομένων, τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και τη διατήρηση των πόρων του ασφαλιστικού συστήματος αποτελεί ένα πολύπλοκο πρόβλημα που απαιτεί προσεκτική διαχείριση από την πολιτεία. Το αν η ψηφιακή κάρτα εργασίας θα αποτελέσει παράδειγμα επιτυχημένης μεταρρύθμισης ή ένα μέτρο που επιβαρύνει τους πάντες, θα κριθεί τα επόμενα χρόνια.
