Τα τάνκερ, ελληνικής σημαίας, που άναψαν το φυτίλι ενός σκιώδους πολέμου στη Μεσόγειο

Περισσότεροι έχουν επικεντρωθεί στις έντονες διπλωματικές εξελίξεις που συνδέονται με την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Μόσχας και Ουάσιγκτον, ωστόσο δεν πρέπει να παραβλέπουμε τα γεγονότα που διαδραματίζονται στο παρασκήνιο. Όπως αναφέρει το Reuters, τον Φεβρουάριο τρία δεξαμενόπλοια, τα οποία σχετίζονται άμεσα με τη Ρωσία, υπέστησαν ζημιές στη Μεσόγειο Θάλασσα, εξαιτίας «απροσδιόριστων προσκρούσεων».

Τα δεξαμενόπλοια που υπέστησαν ζημιές (Seajewel, Seacharm και Grace Ferrum) αποτελούν μέρος ενός μεγαλύτερου δικτύου μεταφοράς ρωσικού και ιρανικού πετρελαίου, το οποίο θεωρείται αμφιλεγόμενο για διάφορους λόγους. Με την επιβολή διεθνών κυρώσεων κατά της Ρωσίας και του Ιράν, ο μόνος τρόπος για να φτάσει το πετρέλαιο από αυτές τις χώρες στις διεθνείς αγορές είναι μέσω ενός «σκιώδους στόλου».

Ο «σκιώδης στόλος» αποτελείται από πλοία που λειτουργούν υπό αμφίβολες ή μη διαφανείς συνθήκες. Τα πλοία αυτά δεν καταγράφουν τις θέσεις τους μέσω δορυφορικών αναμεταδοτών ή παρακάμπτουν άλλες διαδικασίες ασφαλείας για να παρακάμψουν τις κυρώσεις και να συνεχίσουν τη μεταφορά. Το γεγονός αυτό καθιστά τα πλοία εξαιρετικά ευάλωτα σε επιθέσεις ή σε δολιοφθορά από διάφορους δρώντες.

Οι εκρήξεις που σημειώθηκαν στα παραπάνω δεξαμενόπλοια είναι σοβαρές και ανησυχητικές, αφού δείχνουν ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει από το επίπεδο των κυρώσεων και των οικονομικών πιέσεων και έχει αποκτήσει στρατηγικό και ανοιχτό στρατιωτικό χαρακτήρα. Οι εκρήξεις στα πλοία φέρνουν στο προσκήνιο το ενδεχόμενο ενεργού υποβρύχιου πολέμου, με επιθέσεις που προκαλούνται από ανώνυμους ή εξειδικευμένους δρώντες.

Αυτές οι επιθέσεις δεν είναι απλώς τυχαία γεγονότα. Τα πλοία που καταστράφηκαν ή αναχαιτίστηκαν μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο, το οποίο συνεχίζει να έχει ισχυρή ζήτηση παρόλο που η Δύση επιβάλλει κυρώσεις για να μειώσει την εξάρτησή της από τη ρωσική ενέργεια. Όπως και στην περίπτωση του Seacharm, που υπέστη έκρηξη ανοιχτά της Τουρκίας, τα πλοία δεν είναι εξοπλισμένα με την απαιτούμενη προστασία, αν και οι υπεύθυνοι της διαδικασίας συνεχώς προσπαθούν να κρατούν τις κινήσεις τους κρυφές.

Η πρακτική της δημιουργίας ενός «σκιώδους στόλου» δεν είναι κάτι νέο, αλλά τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο στρατηγικό εργαλείο. Στην ουσία, ο σκιώδης στόλος επιτρέπει τη μεταφορά πετρελαίου και άλλων προϊόντων από χώρες που αντιμετωπίζουν κυρώσεις, χωρίς να καταγράφεται η ταυτότητα των εμπλεκομένων. Η Ρωσία και το Ιράν έχουν εκμεταλλευτεί αυτό το δίκτυο για να ξεπεράσουν τις οικονομικές πιέσεις της Δύσης και να συνεχίσουν τις εξαγωγές τους.

Το γεγονός ότι οι χώρες που αποτελούν μέρος αυτού του δικτύου είναι «μη συνεργάσιμες» με τις διεθνείς προσπάθειες να απομονώσουν τους συγκεκριμένους παραγωγούς πετρελαίου δημιουργεί ένα συνεχιζόμενο κύκλο που δεν μπορεί να σταματήσει εύκολα. Παρά την προσπάθεια περιορισμού της ροής ρωσικού πετρελαίου μέσω κυρώσεων, οι διεθνείς αγορές συνεχίζουν να χρειάζονται αυτά τα ενεργειακά προϊόντα.

Όπως αναφέρεται, οι επιθέσεις στα δεξαμενόπλοια υποδεικνύουν μια στρατηγική δολιοφθοράς. Τα πλοία δεν έχουν την απαιτούμενη προστασία και λειτουργούν εν γνώσει τους σε επικίνδυνες ζώνες. Είναι σαφές ότι οι επιθέσεις στα πλοία που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο συνδέονται με το γεωπολιτικό παιχνίδι που εξελίσσεται, όπου οι βασικοί δρώντες, όπως η Ρωσία και οι ΗΠΑ, έχουν διαφορετικά συμφέροντα.

Η Δύση επιδιώκει να διατηρήσει την πίεση στους συμμάχους της και να διατηρήσει την κυριαρχία των ενεργειακών αγορών, αποτρέποντας την ικανότητα της Ρωσίας να εξάγει πετρέλαιο σε χώρες που είναι ακόμα εξαρτημένες από την ενέργεια αυτής της χώρας. Η επίθεση σε αυτά τα πλοία ενδέχεται να είναι μια στρατηγική απάντηση για την εξάλειψη αυτών των παράνομων μεταφορών πετρελαίου, αποσταθεροποιώντας παράλληλα τις αγορές και την πολιτική ισορροπία.

Η Δύση, και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ, προσπαθεί να διαμορφώσει την πορεία της γεωπολιτικής ισχύος, αναπτύσσοντας πολιτικές και στρατηγικές που εξυπηρετούν τα δικά της συμφέροντα. Η Ουκρανία, καθώς είναι κομβικό σημείο στη σύγκρουση με τη Ρωσία, διαδραματίζει τον ρόλο του γεωπολιτικού αντιπάλου στην περιοχή. Ο πόλεμος κατά της Ρωσίας συνδυάζεται με τα ευρύτερα συμφέροντα της Δύσης για να ενισχύσει την πολιτική της για ενεργειακή ασφάλεια και για να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία.

Η συνεχής σύγκρουση για τη διατήρηση του ενεργειακού status quo και η διαμάχη για την εξάρτηση από ρωσικές πηγές ενέργειας καθιστούν τις διεθνείς σχέσεις ιδιαίτερα ασταθείς και εύθραυστες.

Η στρατηγική των κυρώσεων, των επιθέσεων σε δεξαμενόπλοια και των υπόγειων πολέμων δημιουργεί μια επικίνδυνη δυναμική. Οι «σκιώδεις στόλοι» συνεχίζουν να αποτελούν έναν κρίσιμο, αλλά επικίνδυνο παράγοντα στην παγκόσμια ενέργεια και γεωπολιτική, και οι εκρήξεις στα πλοία ενδέχεται να είναι το σημείο εκκίνησης για μια κλιμάκωση του γεωπολιτικού πολέμου στον ενεργειακό τομέα.