Νομοσχέδιο-ασπίδα για κρίσιμες υποδομές: Θωράκιση από φυσικές καταστροφές και κυβερνοαπειλές

Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη φέρνει προς ψήφιση στη Βουλή ένα κρίσιμο νομοσχέδιο που θέτει το πλαίσιο προστασίας των ευαίσθητων υποδομών της χώρας από σύγχρονες απειλές όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και οι φυσικοί κίνδυνοι. Η νομοθετική αυτή πρωτοβουλία αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς καταγράφεται ένταση στον κυβερνοχώρο, με στόχο δυτικές χώρες, ενώ μόλις χθες, η πρώην επικεφαλής της βρετανικής MI5, Έλιζα Μάνινγκχαμ–Μπούλερ, προειδοποίησε ότι η Βρετανία ενδέχεται να βρίσκεται ήδη σε μια μορφή «άτυπου πολέμου» με τη Ρωσία.

Κεντρικός Φορέας Εφαρμογής

Την εφαρμογή του πλαισίου αναλαμβάνει η Γενική Γραμματεία Προστασίας Κρίσιμων Οντοτήτων, που καθίσταται αρμόδια αρχή και μοναδικό σημείο επαφής για τη διαχείριση απειλών, με αρμοδιότητες που περιλαμβάνουν τη χάραξη εθνικής στρατηγικής, τον προσδιορισμό κρίσιμων οντοτήτων και την εποπτεία της συμμόρφωσης με τις προβλεπόμενες υποχρεώσεις.

Τομείς Κάλυψης

Το νομοσχέδιο καλύπτει δώδεκα βασικούς τομείς υποδομών:

• Ενέργεια (ηλεκτρική, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, υδρογόνο, τηλεθέρμανση/τηλεψύξη)
• Μεταφορές (αεροπορικές, σιδηροδρομικές, οδικές, πλωτές, δημόσιες συγκοινωνίες)
• Τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα
• Υγεία (νοσοκομεία, πάροχοι υγείας, φαρμακευτικές, ιατροτεχνολογικά)
• Πόσιμο νερό & λύματα
• Ψηφιακές υποδομές (data centers, ISPs, cloud)
• Δημόσια διοίκηση
• Διάστημα
• Παραγωγή και διανομή τροφίμων
• Διαχείριση αστικών αποβλήτων

Υποχρεώσεις και Προστασία

Οι κρίσιμες οντότητες υποχρεούνται εντός 9 μηνών από την ειδοποίησή τους να εκπονήσουν εκτίμηση κινδύνων, την οποία θα επικαιροποιούν κάθε τέσσερα χρόνια. Η αξιολόγηση καλύπτει το πλήρες φάσμα απειλών: από φυσικές καταστροφές και την κλιματική αλλαγή μέχρι στοχευμένες κυβερνοεπιθέσεις.

Το νομοσχέδιο προβλέπει σειρά προληπτικών και προστατευτικών μέτρων, μεταξύ άλλων:

• Φυσική ασφάλεια εγκαταστάσεων (έλεγχοι πρόσβασης, κάμερες)
• Διαχείριση κρίσεων και έγκαιρη προειδοποίηση
• Σχέδια επιχειρησιακής συνέχειας
• Εναλλακτικές αλυσίδες εφοδιασμού

Έμφαση στον Ανθρώπινο Παράγοντα

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον ανθρώπινο παράγοντα, με μέτρα όπως:

• Έλεγχοι ιστορικού προσωπικού
• Ορισμός θέσεων κρίσιμης ευθύνης
• Περιορισμένη πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες
• Υποχρεωτική εκπαίδευση για διαχείριση κρίσεων

Συμμόρφωση και Κυρώσεις

Κάθε οντότητα πρέπει να καταρτίσει σχέδιο ανθεκτικότητας και να ορίσει υπεύθυνο επικοινωνίας με τη Γενική Γραμματεία. Σε περίπτωση σοβαρού περιστατικού που διαταράσσει την παροχή υπηρεσιών, προβλέπεται:

• Άμεση ενημέρωση εντός 24 ωρών
• Αναλυτική έκθεση εντός 30 ημερών

Η Γενική Γραμματεία αποκτά δικαίωμα για επιτόπιους ή απομακρυσμένους ελέγχους, ζήτηση αποδείξεων συμμόρφωσης και επιβολή προστίμων έως:

• 10 εκατ. ευρώ για παραλείψεις σε εκτίμηση κινδύνων
• 5 εκατ. ευρώ για παραβιάσεις υποχρεώσεων ελέγχου
• 1 εκατ. ευρώ για μη κοινοποίηση περιστατικών, ειδικά όταν αφορούν υπηρεσίες σε πολλαπλά κράτη

Το νομοσχέδιο ενσωματώνει την ευρωπαϊκή οδηγία 2022/2557 για την ανθεκτικότητα κρίσιμων οντοτήτων, διαμορφώνοντας ένα συνεκτικό και αυστηρό πλαίσιο προστασίας απέναντι σε σύνθετες και μεταβαλλόμενες απειλές.