Ποτέ άλλοτε στην ιστορία της μεταπολεμικής περιόδου οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης δεν είχαν φτάσει σε τόσο επικίνδυνη καμπή, όπως τώρα, εν μέσω της διαπραγμάτευσης για τη συμφωνία ειρήνης στην Ουκρανία μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας.
Από την πρώτη ημέρα της προεδρίας του, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έκρυψε ποτέ την απέχθεια του προς τους Ευρωπαίους συμμάχους του στο ΝΑΤΟ, ούτε την απογοήτευσή του απέναντι στους πρώην φίλους του στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ιδιαίτερα για την Ε.Ε., ο Τραμπ διατηρεί περιφρονητική στάση, θεωρώντας τη αναξιόπιστη και ασήμαντη. Αυτό αποδεικνύεται, πέρα από τις συχνές φραστικές επιθέσεις, και από το γεγονός ότι ποτέ δεν συναντήθηκε ή επικοινώνησε ουσιαστικά με την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Καθώς οι συνομιλίες ΗΠΑ – Ρωσίας για την ειρηνική συμφωνία στην Ουκρανία προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς και φαίνεται ότι προσαρμόζονται στις απαιτήσεις αυτών των δύο μεγάλων δυνάμεων, ο Τραμπ δείχνει να επιτίθεται όλο και πιο έντονα στην Ευρώπη. Ο Αμερικανός πρόεδρος αδυνατεί να κατανοήσει γιατί οι Ευρωπαίοι δεν υποστηρίζουν την ειρηνευτική πρωτοβουλία του στην Ουκρανία, παρά το γεγονός ότι η Ευρώπη έχει εμπλακεί βαθιά στην ουκρανορωσική κρίση χωρίς να έχει κερδίσει έστω και τα πιο μικρά οφέλη για τα συμφέροντά της.
Μάλιστα, πρόσφατα, ο Τραμπ απείλησε ευθέως την Ευρώπη ότι, αν αντιταχθεί στη συμφωνία ΗΠΑ – Ρωσίας για την Ουκρανία, θα αποσυρθεί από την Ευρωπαϊκή ήπειρο. Επιπλέον, φαίνεται προσβεβλημένος, διότι οι Ευρωπαίοι δεν τον ευγνωμονούν για τις εγγυήσεις που προσφέρει ότι η Ρωσία δεν αποτελεί πλέον απειλή για την ασφάλεια της Ευρώπης, βάσει συμφωνιών που έχει κάνει με τον Πούτιν.
Η αλήθεια είναι ότι οι Βρυξέλλες και τα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε μια κατάσταση πλήρους αμηχανίας και πολιτικής αδυναμίας. Τα τελευταία τρία χρόνια, οι Ευρωπαίοι είχαν δεσμευτεί, μέσω επίσημων και δεσμευτικών συμφωνιών, να κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν την Ουκρανία να νικήσει τη Ρωσία, η οποία θεωρείται απειλή για την Ευρώπη. Ωστόσο, τώρα συνειδητοποιούν ότι το εύθραυστο οικοδόμημα της ενότητας της Ε.Ε. έχει καταρρεύσει και βρίσκονται περιθωριοποιημένοι, έξω από τις κύριες διαπραγματεύσεις, καθώς ο Πούτιν επιμένει ότι η Ευρώπη δεν έχει θέση ούτε στις διαπραγματεύσεις ούτε στις ειρηνευτικές αποστολές, εκτός από μερικές εξαιρέσεις, όπως η Ουγγαρία, η Σλοβακία και ίσως η Τουρκία.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η Γαλλία, υπό τον Εμανουέλ Μακρόν, και όχι οι Βρυξέλλες, έχει επιχειρήσει να δεσμεύσει άλλες ευρωπαϊκές χώρες για την αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων ειρηνικής αποστολής στην Ουκρανία. Ωστόσο, αυτή η πρωτοβουλία αποδείχθηκε αποτυχημένη, ενώ οι Ευρωπαίοι κατανοούν ότι η μόνη τους ελπίδα για να διατηρήσουν κάποιο πολιτικό κύρος είναι να επιδιώξουν ενεργή συμμετοχή στη διαχείριση των ειρηνικών διαδικασιών στην περιοχή. Η αποτυχία αυτής της προσπάθειας σημαίνει, κατά κάποιον τρόπο, ότι η Ευρώπη πληρώνει το τίμημα της πλήρους ταύτισής της με τον Ουκρανό Πρόεδρο Ζελένσκι, ενώ ο Πούτιν εξελίσσεται σε «τιμωρό» της Ευρώπης, με τη συναίνεση του Τραμπ.
Επιπλέον, η Ευρώπη αντιμετωπίζει μια σοβαρή απειλή στον τομέα της εμπορικής πολιτικής, καθώς η Ουάσινγκτον έχει ανοίξει έναν πόλεμο δασμών κατά της Ευρώπης, με ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρωπαϊκή οικονομία και τις εμπορικές σχέσεις.
Οι Ευρωπαίοι επίσης συνειδητοποιούν ότι η τεχνολογία και η βιομηχανία τους υστερούν σημαντικά σε σχέση με τους ανταγωνιστές τους στις ΗΠΑ και την Κίνα, καθιστώντας αμφίβολη την ταχύτητα με την οποία θα μπορούσαν να ανακάμψουν σε διεθνές επίπεδο.
Μία από τις ελάχιστες ελπίδες που απομένουν για τους Ευρωπαίους είναι η ανάπτυξη της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, κυρίως ως απάντηση στην ανάγκη ενίσχυσης της άμυνας της Ευρώπης απέναντι στη Ρωσία. Ωστόσο, η στενή συνεργασία και η αυξανόμενη εμπιστοσύνη μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας φαίνεται να απομακρύνει και πάλι την Ευρώπη από τις βασικές εξελίξεις, χωρίς καμία δυνατότητα να επηρεάσει τις αποφάσεις που καθορίζουν το μέλλον της περιοχής.
Πιθανό τετ α τετ Τραμπ με Πούτιν εντός του μήνα
Και δεύτερη συνάντηση μεταξύ εκπροσώπων της Ρωσίας και των Ηνωμένων Πολιτειών σχεδιάζεται να πραγματοποιηθεί κατά τις δύο επόμενες εβδομάδες, δήλωσε ο υφυπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο RIA.
Η συνάντηση θα διεξαχθεί σε τρίτη χώρα, διευκρίνισε ο Ριαμπκόφ προσθέτοντας ότι υπάρχει «επί της αρχής συμφωνία» για διαβουλεύσεις για την επεξεργασία «ολόκληρου του πακέτου των προβλημάτων».
«Σήμερα είμαστε αντιμέτωπο με δύο παράλληλες, αλλά, φυσικά, πολιτικά συνδεόμενες διαδρομές: η μία είναι οι υποθέσεις της Ουκρανίας, η άλλη είναι διμερής», είπε.
«Ενας διάλογος για την στρατηγική σταθερότητα και τον έλεγχο των εξοπλισμών είναι δυνατός όταν θα διαπιστώσουμε ορατή στροφή της αμερικανικής πολιτικής προς το καλύτερο», δήλωσε προσθέτοντας ότι οι δύο πλευρές θα συζητήσουν και την κατάσταση στη Μέση Ανατολή.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε ότι η πρώτη συνάντηση επικεντρώθηκε κυρίως σε διμερή θέματα, χαρκτηρίζοντάς την «πολύ, πολύ σημαντικό βήμα» για την επίτευξη συμφωνίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο ανακοίνωσε επίσης ότι μία τετ-α-τετ συνάντηση Πούτιν -Τραμπ είναι πιθανή εντός του μήνα.
Κείμενο απόφασης 65 λέξεων για «ταχύ τερματισμό» του πολέμου
Παράλληλα, οι ΗΠΑ πρότειναν σχέδιο απόφασης της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών που προτρέπει σε «ταχύ τερματισμό» του πολέμου στην Ουκρανία χωρίς αναφορά στον σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας. Η ψηφοφορία θα διεξαχθεί την Δευτέρα.
Την ώρα που ο Ντόναλντ Τραμπ ασκεί πίεση επί του προέδρου της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το σχέδιο της απόφασης «προτρέπει σε ταχύ τερματισμό του πολέμου και σε μία βιώσιμη ειρήνη ανάμεσα στην Ουκρανία και την Ρωσία». Είναι μία «λακωνική» διατύπωση πολύ διαφορετική από τα προηγούμενα κείμενα της Γενικής Συνέλευσης που υποστήριζαν την Ουκρανία καταδικάζοντας την ρωσική εισβολή.
Ο υπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Τραμπ Μάρκο Ρούμπιο ζήτησε από τις χώρες μέλη του ΟΗΕ να εγκρίνουν την «απλή» και «ιστορική» νέα απόφαση.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες πρότειναν μία απλή και ιστορική απόφαση στα Ηνωμένα Εθνη την οποία καλούμε όλα τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν, για να χαραχθεί ένας δρόμος προς την ειρήνη», δηλώνει σε ανακοίνωση ο Μάρκο Ρούμπιο.
Αυτή η αμερικανική απόφαση «είναι καλή ιδέα», έσπευσε να σχολιάσει ο ρώσος πρεσβευτής στον ΟΗΕ Βασίλι Νεμπένζια, ο οποίος ωστόσο είχε να παρατηρήσει ότι απουσιάζει μία αναφορά «στις ρίζες» της σύγκρουσης.
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ συνέρχεται την Δευτέρα για την τρίτη επέτειο της ρωσική εισβολής στην Ουκρανία. Με την ευκαιρία αυτή, η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι έχουν ετοιμάσει σχέδιο απόφασης που τονίζει την ανάγκη «διπλασιασμού» των διπλωματικών προσπαθειών για τον τερματισμό του πολέμου «φέτος» και σημειώνει τις πρωτοβουλίες πολλών χωρών μελών που έχουν παρουσιάσει «τις προτάσεις τους για μία πλήρη και βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία».
Στο κείμενο επαναλαμβάνονται τα προηγούμενα αιτήματα της Γενικής Συνέλευσης για την άμεση και άνευ όρων αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από την Ουκρανία και τον τερματισμό των επιθέσεων της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Οι προηγούμενες ψηφοφορίες είχαν συγκεντρώσει ευρεία πλειοψηφία, περί τις 140 ψήφους επί 193 μελών.
Αναμένεται οργή από τους Ευρωπαίους
Το αμερικανικό κείμενο που αποτελείται από 65 λέξεις αναμένεται να προκαλέσει την οργή των Ευρωπαίων, οι οποίοι βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με το τετελεσμένο ενός αμερικανορωσικού διαλόγου για την Ουκρανία.
«Ενα μινιμαλιστικό κείμενο σαν αυτό, που δεν καταδικάζει την ρωσική επίθεση ή δεν κάνει αναφορά στην εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανία, μοιάζει με προδοσία προς το Κίεβο και συνιστά χαμηλό κτύπημα για την Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς επίσης και περιφρόνηση των αρχών του πυρήνα του διεθνούς δικαίου», δήλωσε ο Richard Gowan του International Crisis Group.
Κοντά σε συμφωνία για τα ορυκτά
Την ώρα που οι σχέσεις του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι είναι τεταμένες, η επικείμενη συμφωνία για τις σπάνιες γαίες της Ουκρανίας αποπνέει αισιοδοξία για την επίλυση των εντάσεων μεταξύ των δύο Προέδρων.
Όπως μετέδωσε η Wall Street Journal η Ουκρανία είχε αρνηθεί να υπογράψει μια τέτοια συμφωνία νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, προκαλώντας τριγμούς μεταξύ του Προέδρου Τραμπ και του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και εγείροντας φόβους για ρήξη στις σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Κιέβου.
Ωστόσο, σε μήνυμά του την Παρασκευή, ο Ζελένσκι δήλωσε ότι ομάδες Αμερικανών και Ουκρανών διαπραγματευτών εργάζονται πάνω σε ένα προσχέδιο συμφωνίας. «Αυτή είναι μια συμφωνία που μπορεί να ενισχύσει τις σχέσεις μας, και το κλειδί είναι να διευθετηθούν οι λεπτομέρειες ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητά της», είπε. «Ανυπομονώ για το αποτέλεσμα, μια δίκαιη λύση», συμπλήρωσε ο ίδιος.
