Το 2025 καταγράφηκε ως μια ιδιαίτερα απαιτητική χρονιά για τους Έλληνες καταναλωτές, καθώς η παρατεταμένη άνοδος των τιμών άσκησε ισχυρή πίεση στα εισοδήματα των νοικοκυριών. Οι αυξήσεις, ιδίως σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες, μετέβαλαν ριζικά τις καταναλωτικές προτεραιότητες, οδηγώντας τα νοικοκυριά να κατευθύνουν ολοένα μεγαλύτερο μέρος των πόρων τους σε ανάγκες πρώτης γραμμής, όπως η διατροφή, η στέγαση και η ενέργεια. Σε αυτό το περιβάλλον, οι καταναλωτές υιοθέτησαν πιο συγκρατημένες και πειθαρχημένες πρακτικές, δίνοντας έμφαση στην τιμή, περιορίζοντας ακόμη και βασικές δαπάνες και ενισχύοντας τη σύγκριση εναλλακτικών επιλογών ως βασικό εργαλείο ελέγχου του κόστους, σύμφωνα με το ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Για το 2026, οι εκτιμήσεις συγκλίνουν σε ένα πιο σταθερό οικονομικό σκηνικό, με ενδείξεις αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων, κυρίως λόγω της υποχώρησης του κόστους ενέργειας. Αν η τάση αυτή παγιωθεί, αναμένεται σταδιακή εξομάλυνση των τιμών λιανικής και μείωση της αβεβαιότητας που χαρακτήρισε τα προηγούμενα χρόνια. Ωστόσο, η καταναλωτική συμπεριφορά δύσκολα θα επιστρέψει στα πρότυπα του παρελθόντος, καθώς η εμπειρία της ακρίβειας έχει πλέον ενσωματωθεί στη νοοτροπία των νοικοκυριών, καθιστώντας το 2026 έτος μετάβασης προς μια πιο ισορροπημένη αλλά διαρκώς προσεκτική κατανάλωση.
Αναλύοντας τη χρονιά που ολοκληρώθηκε, ο Γεώργιος Μπάλτας, καθηγητής Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισημαίνει ότι το 2025 δεν έφερε θεαματικές ανατροπές, αλλά εμβάθυνε τάσεις που είχαν ήδη διαμορφωθεί στην αγορά και στη συμπεριφορά των καταναλωτών. Όπως σημειώνει, η ακρίβεια παρέμεινε το κυρίαρχο ζήτημα της δημόσιας συζήτησης, όχι ως αιφνίδιο φαινόμενο, αλλά ως μόνιμη συνθήκη που επηρέαζε καθημερινά τις επιλογές των πολιτών.
Παρά το γεγονός ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στο ενδεκάμηνο Ιανουαρίου–Νοεμβρίου 2025 διαμορφώθηκε στο 2,5%, χαμηλότερα από το 2,7% του 2024, το αίσθημα πίεσης δεν υποχώρησε. Οι σωρευτικές ανατιμήσεις της περιόδου 2021–2025, με συνολική αύξηση του δείκτη κατά 17,3%, διατήρησαν το κόστος ζωής σε επίπεδα μακριά από την προ κρίσης κανονικότητα, ιδίως σε κρίσιμους τομείς. Η άρση, μάλιστα, του πλαφόν στο περιθώριο κέρδους τον Ιούνιο του 2025 επανέφερε την πλήρη ελευθερία τιμολόγησης, δημιουργώντας επιφυλάξεις για το κατά πόσο η αγορά μπορεί να αυτορρυθμιστεί αποτελεσματικά.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η καταναλωτική προσαρμογή υπήρξε αναγκαστική και άνιση, ανάλογα με το εισόδημα και τη συνολική οικονομική κατάσταση κάθε νοικοκυριού. Έρευνες καταγράφουν μείωση της κατανάλωσης, στροφή σε φθηνότερα προϊόντα και καταστήματα, καθώς και αυξημένη αναζήτηση προσφορών. Ιδιαίτερα στα τυποποιημένα προϊόντα, ενισχύθηκε η επιλογή ιδιωτικής ετικέτας, με το μερίδιό της στα σούπερ μάρκετ να εκτιμάται ότι έφτασε το 27%–28% στο τέλος του 2025, επιβεβαιώνοντας μια διαρθρωτική μετατόπιση προς πιο οικονομικές και προβλέψιμες λύσεις. Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο κ. Μπάλτας, πολλοί καταναλωτές δεν αναζητούν πλέον απλώς μια καλή τιμή, αλλά μια τιμή που μπορούν να αντέξουν.
Ιδιαίτερα επιβαρυντικός παράγοντας αναδείχθηκε και η αγορά κατοικίας, με το κόστος στέγασης να περιορίζει δραστικά τις υπόλοιπες δαπάνες. Οι τιμές των ακινήτων και των ενοικίων συνέχισαν να αυξάνονται, απορροφώντας μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματος και καθιστώντας την απόκτηση ή ακόμη και τη μίσθωση κατοικίας δύσκολη υπόθεση, ιδίως για τους νέους. Παράλληλα, η ενέργεια παρέμεινε καθοριστικό βάρος, τόσο άμεσα μέσω των λογαριασμών όσο και έμμεσα μέσω της μετακύλισης του αυξημένου κόστους στις τελικές τιμές.
Σύμφωνα με τον καθηγητή του ΟΠΑ, το 2025 δεν ήταν χρονιά νέας κρίσης, αλλά περίοδος σχετικής σταθερότητας μετά από αλλεπάλληλες αναταράξεις. Μια σταθερότητα που για κάποιους ισοδυναμούσε με ηρεμία και για άλλους με στασιμότητα. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η ισορροπία δημιουργεί τις προϋποθέσεις για ένα καλύτερο 2026, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει συνειδητή δράση και όχι εφησυχασμός, ώστε η προσδοκία να μετατραπεί σε πραγματική βελτίωση για την αγορά και τους καταναλωτές.
