Μια εικόνα που δεν αρμόζει σε μικρά παιδιά περιγράφουν για τα δημόσια νηπιαγωγεία της χώρας οι εκπαιδευτικοί, την ώρα που σε όλη την Ελλάδα λειτουργούν περίπου 4.700 νηπιαγωγεία που στεγάζουν πάνω από 160.000 νήπια. Όπως καταγγέλλει η Διδασκαλική Ομοσπονδία Ελλάδας, ακόμη και σήμερα πάρα πολλές σχολικές μονάδες προσχολικής αγωγής στεγάζονται σε προκατασκευασμένες αίθουσες ελαφρού τύπου, παρά το γεγονός ότι ο χρόνος νόμιμης χρήσης και αντικατάστασής τους έχει παρέλθει εδώ και χρόνια, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία. Την ίδια στιγμή, σε πολλές περιπτώσεις δεν υπάρχει επαρκής θέρμανση τον χειμώνα ή ψύξη το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα τα παιδιά να περνούν πολλές ώρες σε συνθήκες που δεν ανταποκρίνονται καν στις ελάχιστες απαιτήσεις άνεσης και ασφάλειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχουν συγκεντρωθεί από τους συλλόγους εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και επεξεργάστηκε η Δ.Ο.Ε., ένας σημαντικός αριθμός Νηπιαγωγείων στεγάζεται σε ισόγεια καταστημάτων ή σε μισθωμένα κτήρια τα οποία κρίνονται ακατάλληλα για σχολική χρήση. Πρόκειται για χώρους χωρίς προαύλια ή με ελάχιστο υπαίθριο χώρο, πολλές φορές με τζαμαρίες προς τον δρόμο, χωρίς επαρκή φυσικό φωτισμό και αερισμό και με περιορισμένα μέτρα ασφαλούς διαφυγής σε περίπτωση κινδύνου. δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου νηπιαγωγεία συστεγάζονται με δημοτικά σχολεία, με τις ανάγκες των μικρότερων παιδιών να «στριμώχνονται» μέσα σε κτήρια που έχουν σχεδιαστεί για μεγαλύτερες ηλικίες, χωρίς κατάλληλους χώρους παιχνιδιού και δημιουργικής απασχόλησης.
Η Δ.Ο.Ε. υπογραμμίζει ότι αυτή η εικόνα δεν αποτελεί μεμονωμένο φαινόμενο, αλλά τμήμα μιας γενικευμένης υποβάθμισης των σχολικών υποδομών σε όλη τη χώρα. επισημαίνεται η ελλιπής συντήρηση των κτηρίων, η απουσία συστηματικού αντισεισμικού ελέγχου και θωράκισης, καθώς και πλήθος κατασκευαστικών ελλείψεων και κακοτεχνιών που επηρεάζουν άμεσα τόσο τη λειτουργία του Δημόσιου Νηπιαγωγείου όσο και την ασφάλεια των παιδιών και των εκπαιδευτικών. Οι δάσκαλοι ζητούν από την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε συγκεκριμένες ενέργειες για την αναβάθμιση των σχολικών υποδομών, την αντικατάσταση των προκατασκευασμένων αιθουσών με νέα, σύγχρονα κτήρια που να πληρούν τις παιδαγωγικές προδιαγραφές και την ουσιαστική υποστήριξη των νηπιαγωγών που εργάζονται καθημερινά σε αυτές τις συνθήκες.
Όπως σημειώνει η Διδασκαλική Ομοσπονδία, η καταγραφή της κατάστασης στα 4.728 νηπιαγωγεία της χώρας βασίζεται σε στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από τους συλλόγους εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, οι οποίοι απάντησαν σε σχετικό έγγραφο της ομοσπονδίας σχετικά με τις κτηριακές υποδομές. Από τα στοιχεία αυτά αναδεικνύεται μια εικόνα συστηματικής υστέρησης σε βασικές προϋποθέσεις λειτουργίας, τη στιγμή που η προσχολική αγωγή και εκπαίδευση περιγράφεται ως μια απαιτητική και σύνθετη επιστημονική διαδικασία, που συνιστά το κατώφλι εισόδου του παιδιού στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Η Δ.Ο.Ε.. υπενθυμίζει ότι ο κόσμος του Νηπιαγωγείου είναι ο πρώτος οργανωμένος εκπαιδευτικός και κοινωνικός χώρος στον οποίο εντάσσεται το παιδί και θα έπρεπε να είναι ένα περιβάλλον πλούσιο σε ερεθίσματα, ασφαλές και αισθητικά προσεγμένο, ικανό να γεμίσει τη φαντασία του με όμορφες παραστάσεις. ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η συγκεκριμένη ηλικιακή περίοδος είναι κρίσιμη και καθοριστική για τη συνολική γνωστική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού, οι συνθήκες μέσα στις οποίες υλοποιείται η προσχολική εκπαίδευση χαρακτηρίζονται από την ομοσπονδία ως τουλάχιστον αναντίστοιχες με τις σύγχρονες ανάγκες.
Στο επίπεδο της καθημερινής λειτουργίας, πολλά τμήματα νηπιαγωγείου λειτουργούν στα όρια ή και πάνω από τα όρια χωρητικότητας, με 25 νήπια σε έναν μόνο χώρο, γεγονός που δυσκολεύει σημαντικά την παιδαγωγική διαδικασία, την εξατομικευμένη προσέγγιση και την ουσιαστική φροντίδα των παιδιών. Την ίδια στιγμή, νήπια με αναπηρία ή και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες παραμένουν, όπως καταγγέλλουν οι εκπαιδευτικοί, σε μεγάλο βαθμό αστήρικτα, χωρίς επαρκή εξειδικευμένη υποδομή, υπηρεσίες υποστήριξης και κατάλληλο προσωπικό, παρά τις αυξημένες απαιτήσεις που συνεπάγεται η φοίτησή τους σε ένα γενικό νηπιαγωγείο.
Οι εκπαιδευτικοί κάνουν λόγο για χρόνια υποχρηματοδότηση, η οποία αντανακλάται τόσο στην ποιότητα των κτηρίων όσο και στην κάλυψη βασικών λειτουργικών αναγκών. το ωράριο των νηπιαγωγών χαρακτηρίζεται εξαντλητικό, ενώ οι προϊσταμένες και οι προϊστάμενοι των νηπιαγωγείων επιφορτίζονται με επιπλέον διοικητικά καθήκοντα, χωρίς την απαραίτητη διοικητική υποστήριξη, με αποτέλεσμα να αναγκάζονται να εργάζονται πολλές ώρες μετά την ολοκλήρωση του διδακτικού τους ωραρίου. αυτή η υπερφόρτωση, σε συνδυασμό με τις απαιτητικές συνθήκες στις αίθουσες, δημιουργεί ένα πλαίσιο επαγγελματικής εξουθένωσης που, όπως επισημαίνεται, δεν μπορεί να θεωρείται βιώσιμο.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις προκατασκευασμένες αίθουσες ελαφρού τύπου, οι οποίες έχουν εγκατασταθεί σε κάθε «εύκαιρο» χώρο, από αυλές νηπιαγωγείων και δημοτικών σχολείων μέχρι προαύλια γυμνασίων και λυκείων. πολλές από αυτές τις αίθουσες δεν διαθέτουν στοιχειώδεις προδιαγραφές για σχολική χρήση, είτε λόγω της κατασκευής τους είτε λόγω του περιβάλλοντος χώρου, ενώ συχνά δεν πληρούν τις απαιτήσεις για θέρμανση τον χειμώνα και ψύξη το καλοκαίρι. σε αυτές τις συνθήκες, οι απαραίτητοι χώροι για την ανάπτυξη πλήρους παιδαγωγικού προγράμματος, με γωνιές δημιουργίας, παιχνίδι, κίνηση και ήσυχες δραστηριότητες, είναι ανεπαρκείς ή ανύπαρκτοι.
Η εικόνα δεν είναι καλύτερη για πολλά ειδικά νηπιαγωγεία, τα οποία, όπως σημειώνει η δ.ο.ε., είναι ελάχιστα σε σχέση με τις πραγματικές ανάγκες φοίτησης των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και στην πλειονότητά τους στεγάζονται σε παλιά, ακατάλληλα κτήρια. το γεγονός αυτό έχει άμεσες επιπτώσεις τόσο στην ασφάλεια των μαθητών όσο και στο επιστημονικό, παιδαγωγικό και θεραπευτικό έργο που είναι απαραίτητο για τα παιδιά αυτά, τα οποία χρειάζονται ιδιαίτερα προσεκτικά σχεδιασμένο και υποστηριζόμενο περιβάλλον μάθησης.
Στην ανακοίνωσή της, η διδασκαλική ομοσπονδία τονίζει ότι η σημερινή εικόνα των νηπιαγωγείων αποτελεί μέρος μιας μεγαλύτερης εικόνας ελλιπούς συντήρησης, ανυπαρξίας συστηματικού αντισεισμικού ελέγχου και θωράκισης, σοβαρών ελλείψεων και συχνά κακοτεχνιών που χαρακτηρίζουν μεγάλο μέρος του σχολικού κτηριακού αποθέματος της χώρας. μέσα σε αυτά τα κτήρια καλούνται οι νηπιαγωγοί να επιτελέσουν το παιδαγωγικό τους έργο για παιδιά στην πιο τρυφερή ηλικία τους. η ομοσπονδία αποδίδει την κατάσταση αυτή σε μια συνολικότερη πολιτική επιλογή, όπως για παράδειγμα στη μεταφορά της ευθύνης των σχολικών κτηρίων στους δήμους χωρίς την παράλληλη διάθεση επαρκών πόρων και προσωπικού, αλλά και σε μια γενική κατεύθυνση κυβερνητικών πολιτικών που, κατά την άποψή της, δεν στηρίζουν έμπρακτα ούτε τη δίχρονη υποχρεωτική προσχολική αγωγή και εκπαίδευση, που κατακτήθηκε το 2018 μετά από σκληρούς αγώνες, ούτε τη δημόσια εκπαίδευση στο σύνολό της. η δ.ο.ε. δηλώνει ότι δεν αποδέχεται στον 21ο αιώνα οι μαθητές, στην πιο ευαίσθητη ηλικία τους, να αντιμετωπίζονται με αυτούς τους όρους.
Θεωρώντας επιτακτική την ανάγκη για αναβαθμισμένη προσχολική αγωγή και εκπαίδευση, οι εκπαιδευτικοί διατυπώνουν συγκεκριμένα αιτήματα προς την κυβέρνηση και τα συναρμόδια υπουργεία εσωτερικών, υποδομών και παιδείας. ζητούν γενναία αύξηση της χρηματοδότησης για τις σχολικές υποδομές των νηπιαγωγείων, με σαφές και δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα αντικατάστασης των προκατασκευασμένων αιθουσών ελαφρού τύπου από νέα, σύγχρονα νηπιαγωγεία που να πληρούν τις σημερινές προδιαγραφές ασφάλειας και παιδαγωγικής λειτουργίας. απαιτούν την ανέγερση νέων νηπιαγωγείων, ώστε να μετεγκατασταθούν οι δομές που σήμερα στεγάζονται σε ακατάλληλους ενοικιαζόμενους χώρους, αλλά και την ανέγερση επαρκούς αριθμού ειδικών νηπιαγωγείων που να καλύπτουν τις ανάγκες όλων των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Παράλληλα ζητούν μέτρα ουσιαστικής στήριξης των νηπιαγωγών, οι οποίοι, όπως αναφέρουν, δίνουν καθημερινά μάχη για τη μόρφωση των παιδιών κάτω από δύσκολες και σε πολλές περιπτώσεις επικίνδυνες συνθήκες. στο πλαίσιο αυτό, θέτουν ως στόχο την εξίσωση του ωραρίου των νηπιαγωγών με αυτό των υπόλοιπων εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και όλων συνολικά με το ωράριο των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας. τέλος, διεκδικούν την καθιέρωση ορίου 15 νηπίων ή προνηπίων ανά τμήμα και την παρουσία δεύτερου νηπιαγωγού σε κάθε τμήμα στο οποίο φοιτούν πάνω από 15 μαθητές, θεωρώντας ότι μόνο έτσι μπορεί να διασφαλιστεί μια πραγματικά παιδαγωγική, ασφαλής και ανθρώπινη λειτουργία του δημόσιου νηπιαγωγείου.
