486 εκατομμύρια για μηδενικά έργα και κανείς δεν πήγε Εισαγγελέα

Με τροπολογία που εντάχθηκε αιφνιδιαστικά σε άσχετο νομοσχέδιο, η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να κλείσει έναν φάκελο με σοβαρότατες ποινικές και πολιτικές προεκτάσεις, αποφεύγοντας τις πραγματικές ευθύνες. Αντί να σταλούν στη Δικαιοσύνη οι 1.416 επιχειρήσεις που έλαβαν επιδοτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ χωρίς ποτέ να υλοποιήσουν τα έργα για τα οποία χρηματοδοτήθηκαν, προωθήθηκε ως επιτυχία η… επιστροφή των «αχρεωστήτως καταβληθεισών ενισχύσεων» βάσει νόμων του 2004 και του 2011.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, εντοπίστηκαν επενδυτικά σχέδια στον τουρισμό και τη μεταποίηση, που έλαβαν προκαταβολικά 486 εκατ. ευρώ από τους αναπτυξιακούς νόμους, αλλά ουδέποτε ολοκληρώθηκαν. Αν και το φαινόμενο εκτείνεται σε βάθος 39 ετών, η ανακοίνωση ήρθε μόλις φέτος, με αφορμή τον νέο έλεγχο που πραγματοποίησε η περιβόητη «Ομάδα Θεοδωρικάκου», η οποία βαφτίστηκε —όπως τόσες άλλες «ομάδες»— εργαλείο διαφάνειας του «επιτελικού κράτους».

Η τροπολογία αυτή, η οποία δεν προβλέπει καμία ποινική διαδικασία, συνοδεύτηκε από δηλώσεις περί «διαφάνειας χωρίς εξαιρέσεις» και «σωστής αξιοποίησης δημόσιων πόρων». Δηλώσεις που ακούγονται τουλάχιστον προκλητικές, όταν προέρχονται από ένα υπουργείο που αναγνώρισε δημόσια την ύπαρξη 1.416 επενδυτικών απάτης, αλλά αντί για παραπομπή στη Δικαιοσύνη, επέλεξε έναν μηχανισμό… οικειοθελούς επιστροφής των χρημάτων, χωρίς επιπτώσεις.

Πέρα από τις ίδιες τις επιχειρήσεις, τεράστιες είναι οι ευθύνες των θεσμικών οργάνων και υπηρεσιών του υπουργείου Ανάπτυξης, τα οποία είχαν την υποχρέωση αξιολόγησης, ελέγχου και παρακολούθησης των επενδύσεων. Στελέχη των Διευθύνσεων Έγκρισης και Παρακολούθησης, των Τμημάτων Ελέγχου και Αξιολόγησης, τα μέλη του Εθνικού Μητρώου Πιστοποιημένων Αξιολογητών, όλοι όσοι πληρώνονταν με επιπρόσθετες αποζημιώσεις για την εποπτεία αυτών των σχεδίων, έμειναν στο απυρόβλητο. Κανένα μέτρο δεν προβλέπεται για εκείνους που υπέγραψαν, αξιολόγησαν και παρέδωσαν τις χρηματοδοτήσεις, χωρίς ποτέ να διαπιστώσουν την ανυπαρξία των έργων.

Σε κάθε σοβαρό κράτος δικαίου, τέτοιου είδους υποθέσεις θα οδηγούνταν απευθείας στη Δικαιοσύνη. Στην Ελλάδα, όμως, προωθείται η πολιτική της λήθης μέσα από «διορθωτικές» τροπολογίες, με το επίχρισμα της διαφάνειας και της λογοδοσίας. Η απουσία εισαγγελικής διερεύνησης σε ένα σκάνδαλο αυτού του μεγέθους δεν μπορεί να εκληφθεί ως επιτυχία αλλά ως συγκάλυψη. Όταν το 12% των συνολικών επενδυτικών σχεδίων και πάνω από το 5% των συνολικών ενισχύσεων των αναπτυξιακών νόμων καταλήγουν σε φιάσκο χωρίς ευθύνες, το μόνο που διασφαλίζεται είναι η ατιμωρησία.

Το φαινόμενο αυτό δεν αφορά μόνο εθνικούς πόρους. Η κατάχρηση και η κακοδιαχείριση αγγίζουν και τα ευρωπαϊκά κονδύλια, όπως έδειξε πρόσφατα το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά και η Έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για το Ταμείο Ανάκαμψης, όπου εντοπίστηκαν σοβαρά προβλήματα διαφάνειας και επιλεξιμότητας έργων.

Η τροπολογία για την επιστροφή των ενισχύσεων δεν αποτελεί κάθαρση, αντιθέτως, είναι μια πράξη που επιβραβεύει τη διαχρονική ατιμωρησία, αποφεύγοντας τις συγκρούσεις με το βαθύ σύστημα εξουσίας που λειτούργησε επί δεκαετίες κάτω από το πρόσχημα της «ανάπτυξης». Κι ενώ οι δηλώσεις περί «επανεκκίνησης της παραγωγής» επαναλαμβάνονται, καμία επανεκκίνηση δεν μπορεί να υπάρξει με το ίδιο προσωπικό, τις ίδιες μεθόδους και χωρίς έλεγχο, χωρίς ευθύνη, χωρίς Δικαιοσύνη.