Αντιπαράθεση για το σοβιετικό παρελθόν

Ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ δήλωσε πρόσφατα ότι τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης για τη χώρα του δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια περίοδος «κατοχής από την KGB», επιδιώκοντας να υπογραμμίσει πως το αζερμπαϊτζάν ζούσε υπό ένα ιδιότυπο καθεστώς επιτήρησης και στέρησης βασικών ελευθεριών, ακόμη και σε σύγκριση με άλλες σοβιετικές δημοκρατίες που απολάμβαναν μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων.
Η αιχμηρή διατύπωση δεν έμεινε χωρίς αντίκρισμα από τη ρωσική πλευρά, η οποία απάντησε δημοσιοποιώντας από κρατικά αρχεία την υπηρεσιακή ταυτότητα ενός από τους κορυφαίους αξιωματούχους της KGB στο Aζερμπαϊτζάν εκείνης της περιόδου, του ίδιου του πατέρα του σημερινού προέδρου, Χεϊντάρ Αλίεφ, μετατρέποντας την ιστορική αντιπαράθεση σε ζήτημα προσωπικής και οικογενειακής συνέχειας της εξουσίας.

Ο Χεϊντάρ Αλίεφ υπήρξε εξέχουσα μορφή της σοβιετικής νομενκλατούρας, σταδιοδρόμησε στην KGB καταλαμβάνοντας υψηλόβαθμες θέσεις και εν συνεχεία ηγήθηκε της σοβιετικής σοσιαλιστικής δημοκρατίας του Aζερμπαϊτζάν, πριν αναδειχθεί, μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ, σε πρόεδρο του ανεξάρτητου πλέον κράτους, παραδίδοντας το 2003 τα ηνία στον γιο του Ιλχάμ.
Η αντίδραση της Μόσχας είχε σαφές πολιτικό μήνυμα, καθώς υπενθύμιζε ότι ο σημερινός ηγέτης αντλεί την πολιτική του καταγωγή από το ίδιο εκείνο σύστημα που σήμερα καταγγέλλει ως «κατοχή», δίνοντας στη διαμάχη για την ερμηνεία της σοβιετικής περιόδου έντονα συμβολικό και προσωπικό χαρακτήρα και επαναφέροντας στο προσκήνιο το πώς οι μνήμες του παρελθόντος χρησιμοποιούνται ως εργαλείο στη σύγχρονη γεωπολιτική ρητορική.