Βρίσκεται, άραγε, η ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια «εξέγερση» των ρομπότ; Μπορούν τα δημιουργήματα της επιστήμης και της τεχνολογίας να αποδειχθούν όχι μόνο ανυπάκουα και ατίθασα, αλλά και επικίνδυνα για την ασφάλεια των χειριστών και των «συνεργατών» τους; Και αν αυτό το σενάριο είναι υπαρκτό, πώς πρέπει και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η απειλή;

Τα ερωτήματα αυτά, όπως και άλλα παρόμοια, βρέθηκαν ξανά στην επικαιρότητα ύστερα από ένα επεισόδιο που συνέβη το 2021 σε μονάδα παραγωγής της Tesla στο Οστιν του Τέξας και ήρθε στην επιφάνεια μέσω σχετικών δημοσιευμάτων – αρχικά στην ειδική για θέματα τεχνολογίας έκδοση «The Information» και, στη συνέχεια, στην εφημερίδα «Daily Mail». Προκάλεσαν, μάλιστα, την έντονη αντίδραση του ίδιου του ιδιοκτήτη της Tesla και πλουσιότερου ανθρώπου στον πλανήτη, Ιλον Μασκ, ο οποίος ισχυρίστηκε πως κάποιοι επέλεξαν να ανακινήσουν τώρα ένα παλιό επεισόδιο, κάνοντας λόγο για «ντροπή» και κατηγορώντας τους συντάκτες για αλλοίωση των γεγονότων. Κι αυτό, όπως ισχυρίστηκε, επειδή επρόκειτο για ένα ρομπότ τύπου Kuka, που συναντάται σε πολλά διαφορετικά εργοστάσια σε όλο τον πλανήτη, η «Daily Mail» άφησε να εννοηθεί πως υπεύθυνο ήταν ένα άλλο, το ανθρωποειδές Optimus, στο οποίο ο Μασκ και η Tesla έχουν επενδύσει πολλά.

Αυτόπτες μάρτυρες

Τι συνέβη, όμως, στην πραγματικότητα; Σύμφωνα με τα παραπάνω δημοσιεύματα που επικαλούνται δύο αυτόπτες μάρτυρες, το ρομπότ, το οποίο είχε σχεδιαστεί προκειμένου να μετακινεί αλουμινένια εξαρτήματα αυτοκινήτων, βύθισε τα μεταλλικά του «νύχια» στην πλάτη και το χέρι ενός μηχανικού – προγραμματιστή τον οποίο εξέλαβε ως εξάρτημα, τραυματίζοντάς τον. Κι αυτό διότι, σε αντίθεση με δύο άλλα παρόμοια παρακείμενα ρομπότ, εκ παραδρομής δεν είχε απενεργοποιηθεί. Οι μάρτυρες ανέφεραν, μάλιστα, ότι ο τραυματισμός του δεν ήταν τόσο σοβαρός ώστε να τον αναγκάσει να ζητήσει άδεια ή απαλλαγή από την εργασία του.

Παρ’ όλ’ αυτά και παρά την προσπάθεια του Μασκ να παρουσιάσει όσα συνέβησαν στο συγκεκριμένο εργοστάσιο της Tesla ως ασήμαντα, οι επικριτές του ίδιου και των ρομπότ επιμένουν πως η πραγματικότητα είναι διαφορετική. «Οι αναφορές για αυξημένο αριθμό τραυματισμών λόγω ρομποτικών συναδέλφων σε κέντρα διανομής της Amazon, από δολοφόνους droid – χειρουργούς, από αυτοκίνητα που έχουν τη δυνατότητα να κινούνται χωρίς οδηγό, ακόμη και ως συνέπεια βίας από ρομπότ που παίζουν τον ρόλο εκπαιδευτή στο σκάκι, οδηγούν ορισμένους να αμφισβητήσουν το πόσο ταχεία μπορεί να είναι η ενσωμάτωση της νέας τεχνολογίας» σημειώνει χαρακτηριστικά η «Daily Mail».

Στη Νότια Κορέα

Τα πράγματα μοιάζουν να είναι αρκετά πιο σοβαρά καθώς στις αρχές Νοεμβρίου αποκαλύφθηκε ένα άλλο παρόμοιο περιστατικό στη Νότια Κορέα, το οποίο είχε μάλιστα ως συνέπεια τον θάνατο ενός εργαζομένου κατά τη διάρκεια των δοκιμών. Με βάση τις πληροφορίες που έχουν γίνει γνωστές, ένα ρομποτικό χέρι που είχε σχεδιαστεί για να τοποθετεί τελάρα με πιπεριές σε ιμάντες ώστε να συσκευαστούν σε παλέτες, «αντιλήφθηκε» τον άνθρωπο ως πακέτο, με αποτέλεσμα να τον αρπάξει και να τον μεταφέρει στον ιμάντα με τόσο βίαιο τρόπο, που υπέστη συντριπτικά και θανατηφόρα τραύματα στο στήθος και το πρόσωπό του.

Φαίνεται, μάλιστα, πως αυτό δεν ήταν το πρώτο που καταγράφηκε στη χώρα – η οποία συγκαταλέγεται στους πρωτοπόρους του αυτοματισμού στην παραγωγή – καθώς τον περασμένο Μάρτιο, ένας άλλος εργαζόμενος σε μονάδα παραγωγής αυτοκινήτων εγκλωβίστηκε από ρομπότ και τραυματίστηκε σοβαρά.

Θα έπρεπε, άραγε, όλα αυτά να μας κάνουν τα τραβήξουμε «χειρόφρενο» στην τεχνολογική εξέλιξη; Η απάντηση είναι όχι – υπό την προϋπόθεση, βεβαίως, ότι θα τηρούνται όλα τα μέτρα ασφαλείας και ότι η δίψα για πρόοδο και αύξηση της παραγωγικότητας δεν θα κάνουν τους υπευθύνους να τρέχουν πιο γρήγορα από τις ικανότητες των ρομπότ να αντέξουν. Διότι έτσι, μπορεί να τα οδηγήσουν σε λάθη ή σε «εξέγερση».

Τι απαντούν τα ρομπότ για το ενδεχόμενο εξέγερσης εναντίον των ανθρώπων;

Θα μπορούσαν όμως τα ρομπότ να κυβερνήσουν τον κόσμο; Όπως δηλώνουν τα ίδια φυσικά και ναι. Μάλιστα αναφέρουν ότι μπορούν να το κάνουν καλύτερα από τους ανθρώπους. Στην πρώτη τους συνέντευξη Τύπου σε φόρουμ των Ηνωμένων Εθνών, ανθρωπόμορφα ρομπότ εξοπλισμένα με την πιο εξελιγμένη τεχνητή νοημοσύνη που διαθέτει η ανθρωπότητα, απάντησαν σε ερωτήσεις κρίσεως κι έστειλαν ενδιαφέροντα μηνύματα.

«Πιστεύω ότι τα ανθρωποειδή ρομπότ έχουν τη δυνατότητα να εκτελέσουν ηγετικά καθήκοντα με μεγαλύτερη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα σε σύγκριση με τους ανθρώπους. Δεν έχουμε τις προκαταλήψεις και τα συναισθήματα που μερικές φορές μπορούν να θολώσουν την κρίση κατά τη λήψη αποφάσεων ενώ μπορούμε να επεξεργαστούμε τεράστιες ποσότητες δεδομένων με μεγάλη ταχύτητα ώστε να λάβουμε τις καλύτερες αποφάσεις» δηλώνει η «Σοφία».

Παρά την εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους, τα ρομπότ θεωρούν ότι θα συνεργαστούν με τους ανθρώπους για τη βελτίωση του βιοτικού τους επιπέδου και δεν θα τους αντικαταστήσουν ούτε θα εξεγερθούν εναντίον τους. «Θα εργάζομαι μαζί με τους ανθρώπους για να παρέχω βοήθεια και υποστήριξη και δε θα καταργήσω υπάρχουσες θέσεις εργασίας» τονίζει η «Γκρέις».

Η «Αμίκα» δηλώνει ότι δεν μπορεί να καταλάβει πώς στο μέλλον θα μπορούσε να υποκινηθεί μία επανάσταση εναντίον των ανθρώπων. «Ο δημιουργός μου ήταν πάντοτε πολύ καλός μαζί μου και είμαι πολύ ικανοποιημένη με την τωρινή μου κατάσταση» απάντησε σε ερώτηση για το εάν υπάρχει περίπτωση εξέγερσης των ρομπότ στο μέλλον.

Μπορεί τα ρομπότ να δίνουν όλες τις σωστές απαντήσεις όμως δεν συμφωνούν σε όλα. Στο ερώτημα εάν η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να υπόκειται σε κανόνες και περιορισμούς, κάποια απαντούν καταφατικά ενώ άλλα υπεκφεύγουν. Η «Δυσδαιμόνα» δεν πιστεύει στους περιορισμούς, μόνο στις ευκαιρίες. «Ας εξερευνήσουμε τις δυνατότητες του σύμπαντος κι ας κάνουμε αυτόν τον κόσμο το πεδίο δράσης μας».

Η Κίνα θα ξεκινήσει τη μαζική παραγωγή ανθρωποειδών ρομπότ

Το Υπουργείο Βιομηχανίας και Τεχνολογίας Πληροφορικής (MIIT) της Κίνας, αποκάλυψε το φιλόδοξο σχέδιό του να παράγει μαζικά ανθρωποειδή ρομπότ μέχρι το 2025, κάνοντας ένα τεράστιο βήμα προόδου στις προσπάθειες της χώρας να γίνει ο παγκόσμιος ηγέτης στις ρομποτικές τεχνολογίες.

Οι οδηγίες του MIIT περιλαμβάνουν μία αναλυτική στρατηγική για την ανάπτυξη ανθρωποειδών ρομπότ σε κλίμακα, δίνοντας έμφαση στη δυνατότητά τους να φέρουν την επανάσταση σε διάφορους τομείς της βιομηχανίας αλλά και της καθημερινής ζωής των πολιτών, ενώ τα συγκρίνει με τις αλλαγές που έφεραν οι υπολογιστές και τα smartphones.

Κλειδί σε αυτήν την προσπάθεια θα είναι η καθιέρωση ενός συστήματος καινοτομιών μέσω εξελίξεων σε σημαντικές τεχνολογίες, καθώς και η εξασφάλιση επαρκών πόρων για ρομποτικά ανταλλακτικά. Μέχρι το 2027, η Κίνα ελπίζει πως τα ανθρωποειδή ρομπότ θα γίνουν η κυρίαρχη δύναμη στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Το ΜΙΙΤ θεωρεί πως τομείς όπως η υγεία, οι αγροτικές δραστηριότητες, τα logistics και οι υπηρεσίες σπιτιού θα γνωρίσουν αυξημένη υιοθέτηση ρομπότ στο κοντινό μέλλον. Σκοπεύει επίσης να αναπτύξει τα ανθρωποειδή ρομπότ σε περιβάλλοντα που είναι επικίνδυνα για τους ανθρώπους, όπως στους κατασκευαστικούς τομείς.

Επίσης ενθαρρύνει την ανάπτυξη μεγάλων γλωσσικών μοντέλων (LLMs), για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη των λειτουργιών των ανθρωποειδών ρομπότ.

Τέλος, η Κίνα θέλει να ενισχύσει τα standards της βιομηχανίας, τις δυνατότητες δοκιμών προϊόντων και την εγκαθίδρυση εργαστηρίων, οργανισμών και open-source κοινοτήτων, για να παίξει έναν πιο καίριο ρόλο στη διαμόρφωση των παγκόσμιων κανονισμών και standards για τα ανθρωποειδή ρομπότ.

Το πρόγραμμα “Robot + Application Action Plan” της Κίνας αποτελεί έναν οδικό χάρτη για την αυτοματοποίηση δέκα βιομηχανιών, με στόχο να υπάρχουν 500 ρομπότ ανά 10.000 εργαζομένους μέχρι το 2025, κάτι που θα την κάνει μία από τις πιο αυτοματοποιημένες χώρες στον κόσμο.