Δύο γιγάντια «νησιά» κρυμμένα στον μανδύα της Γης ανατρέπουν την κατανόησή μας για τον πλανήτη
Δύο τεράστιες «νησιωτικές» δομές, με μέγεθος που συγκρίνεται με εκείνο ολόκληρων ηπείρων, βρίσκονται κρυμμένες σε βάθος πάνω από 2.000 χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια της Γης, στον μανδύα της. Αυτές οι μυστηριώδεις «υπερήπειροι», οι οποίες είναι γνωστές ως «Μεγάλες Επαρχίες Χαμηλής Σεισμικής Ταχύτητας» (LLSVP), έχουν μοναδικά χαρακτηριστικά που προκαλούν αναστάτωση στην κατανόησή μας για τη γεωδυναμική του πλανήτη.
Μελέτη που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature αναφέρει ότι τα LLSVP εντοπίζονται στα σύνορα μεταξύ του πυρήνα και του μανδύα της Γης. Αυτές οι περιοχές χαρακτηρίζονται από θερμοκρασίες σημαντικά υψηλότερες σε σχέση με τις γύρω τεκτονικές πλάκες, οι οποίες είναι πιο ψυχρές και αποτελούνται κυρίως από αρχαία, υποβυθισμένα υλικά. Οι παρατηρήσεις δείχνουν ότι αυτές οι γιγάντιες δομές είναι παλαιότερες από μισό δισεκατομμύριο χρόνια και διαθέτουν αυξημένη ακαμψία, που οφείλεται στη σύνθεσή τους από μεγάλα κόκκους ορυκτών.
Οι δύο τεράστιες περιοχές που εντοπίζονται στον μανδύα της Γης φαίνεται να παίζουν κρίσιμο ρόλο στην εσωτερική δυναμική του πλανήτη, και οι επιστήμονες συνεχίζουν να ερευνούν την επίδρασή τους στην τεκτονική δραστηριότητα και τις γεωλογικές διεργασίες. Αυτές οι ανακαλύψεις ανοίγουν νέους δρόμους για την κατανόηση των μηχανισμών που επηρεάζουν την εσωτερική θερμοδυναμική της Γης και τα χαρακτηριστικά του μανδύα και του πυρήνα της.
Η ύπαρξή τους αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά στα τέλη του 20ού αιώνα, όταν οι σεισμικές ταλαντώσεις από βαθιούς σεισμούς έδειξαν την παρουσία δύο γιγάντιων περιοχών στον μανδύα της Γης: η μία βρίσκεται κάτω από την Αφρική και η άλλη κάτω από τον Ειρηνικό Ωκεανό. Αυτές οι περιοχές, γνωστές ως «Μεγάλες Επαρχίες Χαμηλής Σεισμικής Ταχύτητας» (LLSVP), παρουσιάζουν έναν παράξενο και μοναδικό τρόπο αντίδρασης στα σεισμικά κύματα, επιβραδύνοντάς τα και απορροφώντας λιγότερη ενέργεια από τις γύρω περιοχές. Αυτό το φαινόμενο αποδίδεται στο μέγεθος των κόκκων των υλικών που τις συνθέτουν.
Η Laura Cobden, ειδικός στη μελέτη των ορυκτών της βαθιάς Γης, τονίζει ότι η διαφορά στο μέγεθος των ορυκτών κόκκων παίζει κρίσιμο ρόλο στη δημιουργία αυτών των περιοχών. Ενώ οι τεκτονικές πλάκες κατακερματίζονται σε μικρότερους κόκκους κατά τη διαδικασία της βύθισης, τα LLSVP φαίνεται να αποτελούνται από πολύ μεγαλύτερους κόκκους, με λιγότερα όρια μεταξύ τους. Αυτό όχι μόνο μειώνει την απόσβεση των σεισμικών κυμάτων, αλλά υποδηλώνει επίσης μεγαλύτερη ακαμψία και μεγαλύτερη ηλικία αυτών των περιοχών.
Τα ευρήματα αυτά αμφισβητούν τη συμβατική αντίληψη για τον μανδύα της Γης ως έναν ομοιόμορφο και ταχέως κινούμενο χώρο, αποκαλύπτοντας αντίθετα ένα πολύπλοκο στρώμα υλικών και δυναμικής. Οι LLSVP διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στην κατανόηση των επιφανειακών γεωλογικών φαινομένων, καθώς οι λοφία μανδύα που προέρχονται από τα όριά τους επηρεάζουν δραστηριότητες όπως η ηφαιστειακή δραστηριότητα στην περιοχή της Χαβάης.
Η καλύτερη κατανόηση αυτών των γιγάντιων περιοχών μπορεί να προσφέρει πολύτιμες ενδείξεις για σεισμούς που συμβαίνουν σε τεράστιο βάθος, όπως ο σεισμός των 8,2 βαθμών που σημειώθηκε στη Βολιβία το 1994, σε βάθος 650 χιλιομέτρων. Με την εμβάθυνση στη μελέτη των LLSVP, οι επιστήμονες ελπίζουν να αποκαλύψουν κρυμμένα μυστικά για την εξέλιξη και την ιστορία της Γης, προσφέροντας νέες γνώσεις για τη γεωδυναμική του πλανήτη.
