Έντονη κρίση και αδιέξοδα στο εθνικό σύστημα υγείας των νησιών το καλοκαίρι του 2025

Τα νησιά της χώρας υποδέχονται το φετινό καλοκαίρι με σοβαρά προβλήματα στο Εθνικό Σύστημα Υγείας, καθώς η αυξημένη τουριστική κίνηση πολλαπλασιάζει τον πληθυσμό τους, ενώ παράλληλα τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας αντιμετωπίζουν έντονη έλλειψη προσωπικού και λειτουργικές αδυναμίες. Παρά τις συνεχιζόμενες προσπάθειες του υπουργείου Υγείας, των Υγειονομικών Περιφερειών και των νοσοκομείων για την κάλυψη των κενών μέσα από προσλήψεις, μετακινήσεις, αλλά και παροχή κινήτρων στους γιατρούς, η κατάσταση παραμένει κρίσιμη. Η αντιπρόεδρος της ΕΙΝΑΠ, Ματίνα Παγώνη, σημειώνει πως οι περιοχές των νησιών και οι άγονες γραμμές αντιμετωπίζουν διαχρονικά δυσκολίες, παρά το γεγονός ότι έγιναν σημαντικές προσπάθειες για την ενίσχυση με τεχνητά κίνητρα και νέες προσλήψεις. Παρόλα αυτά, η στελέχωση ειδικά σε βασικές ιατρικές ειδικότητες παραμένει ανεπαρκής.

Η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Δημόσιων Νοσοκομείων (ΠΟΕΔΗΝ) εκφράζει έντονη αγωνία για την κατάσταση, αναδεικνύοντας πως τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας 16 τουριστικών νησιών παρουσιάζουν σοβαρά κενά σε γιατρούς και νοσηλευτικό προσωπικό. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΠΟΕΔΗΝ, Μιχάλη Γιαννάκο, οι προκηρύξεις για θέσεις δεν τραβούν πλέον το ενδιαφέρον ούτε των νέων γιατρών ούτε του νοσηλευτικού προσωπικού, με αποτέλεσμα πολλές θέσεις να παραμένουν κενές και τα συμβατικά κίνητρα να μην είναι αρκετά. Μάλιστα, οι μισθοί των γιατρών στον δημόσιο τομέα είναι χαμηλότεροι ακόμα και από τα έσοδα που μπορούν να έχουν αυτοί στον ιδιωτικό τομέα, γεγονός που αποτρέπει πολλούς από το να αποδεχθούν τις θέσεις. Οι πάγιες ελλείψεις σε νοσηλευτές, διασώστες και βοηθητικό προσωπικό μεγεθύνονται από τις αποχωρήσεις συμβασιούχων, οι οποίοι προτιμούν σταθερές θέσεις σε ηπειρωτικές περιοχές ή παραιτούνται εξαιτίας του αυξημένου κόστους διαβίωσης στα νησιά. Η ΠΟΕΔΗΝ κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και ζητά αύξηση των δημοσίων δαπανών για την Υγεία από το 5,5% στο 7,5% του ΑΕΠ, όπως ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς και προοδευτική βελτίωση των μισθών και μονιμοποίηση συμβασιούχων.

Η κατάσταση στα νησιωτικά νοσοκομεία αποτυπώνεται χαρακτηριστικά από τα στοιχεία για συγκεκριμένα νησιά. Στη Σύρο, το νοσοκομείο αναφοράς των Κυκλάδων, το Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών παραμένει χωρίς γιατρούς, ενώ οι ελλείψεις σε παθολόγους, καρδιολόγους, αναισθησιολόγους και νοσηλευτικό προσωπικό είναι σοβαρές. Η Νάξος λειτουργεί χωρίς ακτινολόγο, με αναισθησιολόγο και ελλείψεις τεχνολόγων, ενώ η Κως παρουσιάζει μεν βελτίωση συγκριτικά με πέρυσι αλλά εξακολουθούν να λείπουν χειρουργοί. Η Σαντορίνη καλύπτεται με μετακινήσεις γιατρών και διαθέτει τρεις ειδικούς με μπλοκάκι, αλλά δεν έχει μικροβιολόγο. Η Λήμνος αντιμετωπίζει κρίση στον χειρουργικό τομέα, ενώ η Ρόδος έχει δύο παθολογικές κλινικές με πέντε γιατρούς, εκ των οποίων οι δύο πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν, και μεγάλες ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό.

Στα μικρότερα νησιά, όπως η Λέρος, τα Κύθηρα και η Κάρπαθος, οι ελλείψεις ειδικευμένων γιατρών είναι καθολικές, καθώς απουσιάζουν βασικοί ειδικοί όπως παθολόγοι, αναισθησιολόγοι και γυναικολόγοι. Σε νησιά όπως η Τήνος και η Μήλος εντοπίζονται ελλείψεις σε παθολόγους και παιδίατρους, ενώ η Ίος και η Αμοργός λειτουργούν με λίγους γενικούς γιατρούς και παραϊατρικό προσωπικό, αν και η πίεση λόγω εποχικών μετακινήσεων πληθυσμού είναι μεγάλη. Η Λευκάδα, η Κεφαλονιά και η Κέρκυρα αντιμετωπίζουν επίσης μεγάλες ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, με λιγότερους από τους μισούς νοσηλευτές να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες.

Η συνολική εικόνα παρουσιάζει ένα σύστημα σε οριακή κατάσταση, όπου οι υπηρεσίες υγείας λειτουργούν σχεδόν χάρη στην αυτοθυσία και το ηρωικό φιλότιμο του υπάρχοντος προσωπικού. Η αναντιστοιχία ανάμεσα στις ανάγκες και το προσωπικό, η ανεπαρκής χρηματοδότηση και οι χαμηλοί μισθοί δημιουργούν συνθήκες λειτουργίας που θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια τόσο των ασθενών όσο και των υγειονομικών. Η ΠΟΕΔΗΝ υπογραμμίζει ότι οι παρεμβάσεις που ζητούνται δεν είναι απλές διεκδικήσεις αλλά αναγκαία μέτρα προκειμένου να διασφαλιστεί έστω η στοιχειώδης λειτουργία του Εθνικού Συστήματος Υγείας στα νησιά της χώρας.

Ως θετική παράμετρο, το ΕΣΥ διατηρεί ένα οργανωμένο σύστημα αεροδιακομιδών από τα νησιά προς τις μεγάλες δομές στην ηπειρωτική Ελλάδα, που όμως δεν επαρκεί για να καλύψει την ταυτόχρονη ανάγκη παροχής άμεσης και ποιοτικής φροντίδας στους τοπικούς πληθυσμούς.

Συνολικά, η κατάσταση στα νησιά καταδεικνύει την επιτακτική ανάγκη για ενίσχυση των δημόσιων δομών υγείας με περισσότερο προσωπικό, ικανοποιητικούς μισθούς και ουσιαστικά κίνητρα, για να μπορέσει το σύστημα να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση και να προστατέψει την υγεία κατοίκων και επισκεπτών μέσα σε ένα περιβάλλον που συνεχώς γίνεται πιο απαιτητικό.