Η Δημοκρατία δεν φιμώνεται – Πανικός στην Κυβέρνηση
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, εμφανώς ενοχλημένη από την αλήθεια που αποκαλύπτεται και τρομοκρατημένη από το γεγονός ότι οι πολίτες παρακολουθούν πλέον από κοντά τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, επιχειρεί ένα πρωτοφανές θεσμικό ατόπημα: τη φίμωση της δημοσιότητας των εξεταστικών επιτροπών της Βουλής.
Η πρόθεση κατάργησης της ζωντανής μετάδοσης των εργασιών των εξεταστικών επιτροπών, όπως ανακοίνωσε σε τηλεοπτική εκπομπή ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης, δεν αποτελεί απλώς μια διαδικαστική αλλαγή. Συνιστά ωμή επίθεση στη διαφάνεια, στο κοινοβουλευτικό ήθος και στη δημοκρατία. Πρόκειται για πρακτικές που θυμίζουν ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπου η εξουσία φοβάται το φως και επιχειρεί να το σβήσει.
Δεν είναι τυχαίο ότι η συζήτηση αυτή άνοιξε τη στιγμή που η εξεταστική επιτροπή για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ άρχισε να αποκαλύπτει τον σκανδαλώδη τρόπο με τον οποίο λυμαίνονταν οι αγροτικές επιδοτήσεις, με πολιτικές ευθύνες που δεν μπορούν πλέον να κρυφτούν κάτω από το χαλί. Δεν συνέφερε την κυβέρνηση η διάσταση που πήρε το θέμα. Δεν τη βόλευε το γεγονός ότι οι πολίτες άνοιξαν το Κανάλι της Βουλής, είδαν, άκουσαν και έβγαλαν συμπεράσματα χωρίς φίλτρα και διαμεσολαβήσεις. Η ζωντανή μετάδοση, που επιτρέπει σε όλους να παρακολουθούν τις διαδικασίες χωρίς παρέμβαση, φαίνεται ότι ενοχλεί ιδιαίτερα όσους προτιμούν τη σιωπή και τη μυστικοπάθεια.
Η Δημοκρατία, όμως, δεν λειτουργεί στο σκοτάδι. Δεν περιορίζεται σε ακουστική κάλυψη για λίγους. Δεν φοβάται τις ερωτήσεις, τις αντιπαραθέσεις και τον δημόσιο έλεγχο. Όταν μια κυβέρνηση επιλέγει να κλείσει τις κάμερες αντί να δώσει απαντήσεις, ομολογεί την ενοχή της πολιτικά και ηθικά. Η προσπάθεια αυτή στέλνει το μήνυμα ότι οι πολίτες πρέπει να παραμείνουν θεατές σε μια διαδικασία που τους αφορά άμεσα, ενώ οι αποφάσεις και οι αποκαλύψεις κρύβονται πίσω από το τείχος της λογοκρισίας.
Την ίδια στιγμή, οι δηλώσεις του προέδρου της Βουλής κ. Ν. Κακλαμάνη περί αύξησης του ορίου εισόδου στη Βουλή αποκαλύπτουν ένα ευρύτερο σχέδιο θεσμικής χειραγώγησης. Λιγότερες φωνές, λιγότερη εκπροσώπηση, λιγότερη δημοκρατία, περισσότερη εξουσία στα χέρια των λίγων. Η αυθαίρετη ρύθμιση της πρόσβασης στο κοινοβούλιο φανερώνει έναν προσανατολισμό όπου η διαφάνεια και η συμμετοχή των πολιτών υποχωρούν μπροστά στη βολή της εξουσίας.
Η κατάσταση αυτή προκαλεί εύλογες ανησυχίες για την κατεύθυνση της δημοκρατικής λειτουργίας στη χώρα. Η προσπάθεια φίμωσης, σε συνδυασμό με την περιορισμένη πρόσβαση στο κοινοβούλιο, δημιουργεί το περιβάλλον όπου οι πολίτες μένουν εκτός των κρίσιμων διαδικασιών και οι αποφάσεις λαμβάνονται μακριά από τον δημόσιο έλεγχο. Η ιστορία δείχνει ότι όταν η διαφάνεια περιορίζεται, η πολιτική ευθύνη αποδυναμώνεται και η εμπιστοσύνη των πολιτών στο πολιτικό σύστημα υπονομεύεται.
Η συζήτηση γύρω από την κατάργηση της ζωντανής μετάδοσης και την αύξηση των περιορισμών στην είσοδο της Βουλής δεν αφορά μόνο τεχνικά ζητήματα ή διαδικαστικά θέματα. Αφορά τη σχέση κυβέρνησης και πολιτών, τη δημοκρατική νομιμοποίηση των αποφάσεων και την ελεύθερη πρόσβαση των πολιτών σε κρίσιμες πληροφορίες που επηρεάζουν τη ζωή τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η προσπάθεια περιορισμού της διαφάνειας και της κοινοβουλευτικής παρακολούθησης μπορεί να εκληφθεί ως ένδειξη αδυναμίας, αλλά και φόβου. Όταν οι πολίτες παρακολουθούν, πληροφορούνται και διαμορφώνουν γνώμη χωρίς παρεμβολές, η κυβέρνηση δεν μπορεί να κινείται ανενόχλητη. Η αντίδραση αυτή, με τη φίμωση της δημοσιότητας και τους περιορισμούς στην είσοδο, αποκαλύπτει την αδυναμία αντιμετώπισης κρίσιμων θεμάτων με διαφάνεια και ανοιχτό διάλογο.
Η δημοκρατία δεν φιμώνεται. Δεν περιορίζεται σε λίγους, δεν φοβάται τον δημόσιο έλεγχο και δεν κρύβεται πίσω από κλειστά παραθυράκια. Όσο η εξουσία προσπαθεί να περιορίσει την πρόσβαση, τόσο επιβεβαιώνεται η ανάγκη για διαφάνεια, εποπτεία και ενεργό συμμετοχή των πολιτών.
