Η έννοια των «χρηματοοικονομικών υπολοίπων» αναφέρεται στη σχέση μεταξύ των αποταμιεύσεων και των χρεών των διάφορων τομέων της οικονομίας μιας χώρας, και είναι καθοριστική για την κατανόηση της δυναμικής του δημοσίου χρέους. Τα χρηματοοικονομικά υπόλοιπα δείχνουν πώς διαμορφώνονται οι συνολικές οικονομικές ροές σε μια χώρα και γιατί το χρέος αυξάνεται σε κάποιες χώρες (όπως στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία) και παραμένει συγκριτικά σταθερό ή ακόμα και μειώνεται σε άλλες (όπως στη Γερμανία).
Ο όρος «χρηματοοικονομικά υπόλοιπα» αναφέρεται στο ποσό που προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ των αποταμιεύσεων και των χρεών στους τέσσερις βασικούς τομείς μιας οικονομίας: το κράτος (Staat), τα ιδιωτικά νοικοκυριά (private Haushalte), οι επιχειρήσεις (Unternehmen), και το εξωτερικό (Ausland). Κάθε τομέας έχει διαφορετική συμπεριφορά όσον αφορά την αποταμίευση ή την ανάληψη χρεών, κάτι που επηρεάζει την οικονομική ισορροπία της χώρας.
Πρώτο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση των Ηνωμένων Πολιτειών. Στην περίπτωση αυτή, σύμφωνα με τα γραφήματα που χρησιμοποίησε ο Γερμανός οικονομολόγος, τα νοικοκυριά, οι επιχειρήσεις και το εξωτερικό είναι αποταμιευτές, δηλαδή έχουν θετικά υπόλοιπα (αποταμιεύουν χρήματα), ενώ το κράτος είναι ο μοναδικός τομέας που είναι οφειλέτης, δηλαδή έχει αρνητικό υπόλοιπο, καθώς δανείζεται. Αυτό έχει σημαντική σημασία, καθώς υποδηλώνει ότι το κράτος είναι ο κύριος δανειστής στην οικονομία και αναγκάζεται να δανειστεί συνεχώς προκειμένου να διατηρηθεί η ανάπτυξη. Αν κάποιοι τομείς αποταμιεύουν, οι υπόλοιποι πρέπει να αναλαμβάνουν χρέη για να διασφαλιστεί ότι η οικονομία δεν θα σταματήσει να αναπτύσσεται.
Το 2023, η κυβέρνηση Trump στις ΗΠΑ προγραμματίζει μείωση των κρατικών δαπανών, αλλά αυτό θα πρέπει να συνοδευτεί από μείωση των φόρων, διότι αλλιώς η χώρα θα βυθιστεί σε ύφεση. Το πρόβλημα στις ΗΠΑ είναι ότι η μείωση των δαπανών και η αύξηση των φόρων θα μπορούσαν να αναστείλουν την οικονομική ανάπτυξη και να προκαλέσουν την επιβράδυνση της οικονομίας. Αντίστοιχα, η Ελλάδα έχει ένα παρόμοιο πρόβλημα, καθώς δεν μειώνονται σημαντικά οι κρατικές δαπάνες, ενώ αυξάνονται οι φόροι και μειώνονται οι μισθοί, ενισχυόμενοι από την αύξηση του πληθωρισμού.
Από την άλλη πλευρά, στην Ιαπωνία, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά είναι σε μεγάλο βαθμό αποταμιευτές, δηλαδή η αποταμίευση είναι σημαντικά μεγαλύτερη από τις επενδύσεις. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών δεν επαρκεί για να εξισορροπήσει την υπερβολική αποταμίευση των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Ως αποτέλεσμα, το κράτος αναγκάζεται να δανειστεί για να καλύψει τη διαφορά και να διατηρήσει την οικονομία σε ανάπτυξη. Αν το κράτος δεν δανειζόταν, η ιαπωνική οικονομία θα έπεφτε σε ύφεση.
Η Γερμανία είναι η μόνη χώρα που κατάφερε να διατηρήσει έναν ισοσκελισμένο προϋπολογισμό, κυρίως λόγω της εκμετάλλευσης του μισθολογικού dumping, το οποίο επιτρέπει στην χώρα να διατηρήσει χαμηλά το κόστος εργασίας και να αυξήσει το πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Αυτό το πλεόνασμα είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχιζόμενη εκμετάλλευση των άλλων χωρών της Ευρωζώνης, με την Ελλάδα να αποτελεί το βασικό θύμα αυτής της πολιτικής.
Η πολιτική της Γερμανίας για την αύξηση του πλεονάσματος των τρεχουσών συναλλαγών είχε σοβαρές συνέπειες για την ευρωπαϊκή οικονομία, καθώς τα πλεονάσματα της Γερμανίας συσσωρεύονταν εις βάρος των άλλων χωρών της Ευρωζώνης. Με την ένταξη της Ελλάδας στην κρίση του χρέους, η Γερμανία δεν μόνο εκμεταλλεύτηκε τις δύσκολες καταστάσεις, αλλά δημιούργησε και συνθήκες για την κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας. Η αύξηση του πλεονάσματος προήλθε από την πολιτική της Γερμανίας για μισθολογικό dumping, με την οποία η χώρα κατάφερε να επιτύχει πλεονάσματα στην οικονομία της, ενώ ταυτόχρονα προκαλούσε σοβαρές ανισότητες στην Ευρωζώνη.
Η οικονομική στρατηγική που ακολουθεί η Γερμανία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς οι μερκαντιλιστικές πολιτικές, που περιλαμβάνουν την εξαγωγή εμπορευμάτων σε τιμές χαμηλότερες από το κόστος παραγωγής, μπορούν να δημιουργήσουν τεράστια οικονομικά πλεονάσματα, αλλά και να προκαλέσουν σοβαρές οικονομικές κρίσεις στις υπόλοιπες χώρες. Οι υπόλοιποι τομείς της ευρωπαϊκής οικονομίας, όπως η Ελλάδα, καταλήγουν να είναι τα θύματα αυτής της πολιτικής, και παρά τις υψηλές αποταμιεύσεις ή το πλεόνασμα των τρεχουσών συναλλαγών τους, παραμένουν χρεωμένοι και ανίκανες να ανακάμψουν.
Η οικονομική στρατηγική της Γερμανίας, παρά την επιτυχία της να διατηρήσει υψηλά πλεονάσματα, δεν μπορεί να εφαρμοστεί από τις άλλες δυτικές χώρες με τον ίδιο τρόπο. Η Γερμανία χρησιμοποιεί μια σειρά από εργαλεία για να δημιουργήσει πλεονάσματα, όπως η πώληση LNG, πολεμικού εξοπλισμού και η εκμετάλλευση φυσικών πόρων σε άλλες περιοχές του κόσμου. Ωστόσο, άλλες χώρες, όπως οι περισσότερες στην Ευρώπη, δεν έχουν τέτοια εργαλεία και βρίσκονται εκτεθειμένες σε στρατηγικές που εφαρμόζουν οι μεγαλύτεροι παίκτες του διεθνούς εμπορίου.
Μια σημαντική διάσταση της συζήτησης είναι η αναφορά στην ευρωπαϊκή αλληλεγγύη. Η Γερμανία, η οποία παλαιότερα απέκλειε κάθε έννοια ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, τώρα ζητά την υποστήριξη των άλλων ευρωπαϊκών χωρών για να υπερασπιστεί τα πλεονάσματά της απέναντι στην απειλή των δασμών από τις ΗΠΑ. Αυτή η συμπεριφορά προκαλεί έντονα ερωτήματα για τη συνέπεια των πολιτικών της και το πόσο σοβαρά αντιμετωπίζει τη διατήρηση της ευρωπαϊκής συνεργασίας.
Η Γερμανία ζητά αλληλεγγύη από τους εταίρους της στην ΕΕ, την ώρα που η χώρα έχει εκμεταλλευτεί εδώ και χρόνια την οικονομική αλληλεγγύη της Ευρωζώνης για να δημιουργήσει ένα από τα μεγαλύτερα πλεονάσματα στον κόσμο. Η χώρα που χρησιμοποίησε τις αδυναμίες της ΕΕ για να επωφεληθεί, τώρα ζητά την αλληλεγγύη των χωρών που η ίδια εκμεταλλεύτηκε και λήστεψε οικονομικά.
Το παράδοξο είναι ότι η Γερμανία, που για χρόνια αγνοούσε την ανάγκη ευρωπαϊκής αλληλεγγύης και ακολουθούσε μερκαντιλιστικές πολιτικές, σήμερα ζητά βοήθεια για να προστατεύσει τα συμφέροντά της από τις εξωτερικές απειλές, γεγονός που αποδεικνύει την αλαζονεία και την αντίφαση στην οικονομική της πολιτική.
