Με την έλευση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας πριν από έναν αιώνα, ολόκληρο το δυτικό κόσμο πίστεψε ότι η «κυριαρχία των λίγων» θα ανήκε στο παρελθόν. Ωστόσο, παρά τις προσδοκίες, η κυρίαρχη ολιγαρχία παραμένει, και, μάλιστα, είναι πιο εμφανής και θρασύτατη από ποτέ. Στην πραγματικότητα, οι απόπειρες της να επιβάλλει την παγκοσμιοποιητική της ατζέντα είναι πιο επιτακτικές από ποτέ.
Η αντίφαση της «δημοκρατικής» διαδικασίας είναι εμφανής, καθώς οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες στη Δύση συνεχώς επιδεινώνονται. Οι πολιτικές που εφαρμόζονται σε τομείς όπως η νομισματική πολιτική και η μετανάστευση, συχνά χωρίς δημοκρατική νομιμοποίηση, πλήττουν τις ίδιες τις βάσεις των δυτικών κοινωνιών. Παράλληλα, η δημοκρατία, η οποία ενδεχομένως να ξεκίνησε ως μέσο προστασίας της ατομικής ελευθερίας, έχει μετατραπεί σε έναν μηχανισμό ενίσχυσης του κρατικού παρεμβατισμού, με καταστροφικές συνέπειες. Η πραγματικότητα αποκαλύπτει ότι η αντιπροσωπευτική δημοκρατία, με την ετυμολογική έννοια του όρου «διακυβέρνηση του λαού», δεν μπορεί να αποτελέσει εγγύηση για την ελευθερία, αφού συχνά οδηγεί σε καταστρατήγηση των ατομικών δικαιωμάτων, ειδικά της ιδιοκτησίας.
Η άποψη του Ludwig von Mises, από το έργο του Nation, State and Economy (1919), είναι ξεκάθαρη: «Η δημοκρατία είναι το καλύτερο μέσο για την υλοποίηση του σοσιαλισμού». Μια δημοκρατία, επομένως, που αποτυγχάνει να διασφαλίσει τα ατομικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών είναι αναμφίβολα αναντίστοιχη με την πραγματική έννοια της ελευθερίας.
Η πραγματική δημοκρατία, όπως ορίζει ο Mises, είναι η αυτοδιάθεση του λαού, με επίκεντρο το άτομο. Αυτό σημαίνει ότι η ελευθερία του λαού να αποφασίζει για το κράτος στο οποίο επιθυμεί να ανήκει, το δικαίωμα για απόσχιση, είναι θεμελιώδες για τη δημοκρατία. Η δυνατότητα απόσχισης από ένα κράτος δεν αφορά μόνο το πολιτικό ή νομικό δικαίωμα της απομάκρυνσης από μία εθνική μονάδα, αλλά και την ελευθερία των ατόμων να αποφασίσουν το μέλλον τους με βάση τις πολιτικές και κοινωνικές τους επιθυμίες.
Η απόσχιση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανεξαρτησία των περιφερειακών ή δημοτικών μονάδων, επιτρέπει στην κοινωνία να οργανωθεί με τρόπο που προάγει την ελευθερία και την ευημερία των πολιτών. Ιστορικά, μικρότερα κράτη όπως το Λιχτενστάιν έχουν αποδείξει ότι τα μικρότερα πολιτικά και οικονομικά σώματα είναι συνήθως πιο ελεύθερα και ευημερούν καλύτερα από τα μεγαλύτερα κράτη, τα οποία συχνά χαρακτηρίζονται από υπερβολικό κρατικό έλεγχο.
Ωστόσο, η πορεία προς μια τέτοια «αυτοδιάθεση» δεν είναι απλή, καθώς συνεπάγεται σύνθετα ζητήματα ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και κοινωνικών αντιπαραθέσεων. Το κράτος συνήθως αντιτίθεται σθεναρά στις προσπάθειες απόσχισης, ακόμα και στις «δημοκρατίες», ενώ οι εξωτερικές πολιτικές δυνάμεις συχνά υποστηρίζουν τέτοιες κινήσεις μόνο όταν εξυπηρετούν τα δικά τους συμφέροντα.
Από οικονομικής άποψης, η κυριαρχία του λαού μπορεί να υπάρξει μόνο στην ελεύθερη αγορά, όπου οι ανταλλαγές πραγματοποιούνται χωρίς καμία κρατική παρέμβαση. Αυτό είναι αυτό που ο Mises ονόμασε στο Human Action (1949), η «δημοκρατία της αγοράς».
Η παρέμβαση του κράτους στην αγορά είναι αυτή που δίνει πολιτική εξουσία στηνκυρίαρχη μειοψηφία και περιορίζει με αναρίθμητους τρόπους την ανάπτυξη και την πρόοδο της κοινωνίας, όχι μόνο σε ατομικό επίπεδο. Η πλειοψηφία μπορεί επομένως να έχει μεγαλύτερη επιρροή στην κατεύθυνση της κοινωνίας μόνο μέσω του περιορισμού αυτής της πολιτικής εξουσίας. Μια αύξηση της ελευθερίας (δηλαδή περισσότερες εθελούσιες και μη εξαναγκασμένες συναλλαγές) απαιτεί επομένως τη μείωση της κρατικής εξουσίας επί της κοινωνίας.
Η ελευθερία του λαού, κατά τον Mises, μπορεί να υπάρξει μόνο στην ελεύθερη αγορά, την οποία ονομάζει «δημοκρατία της αγοράς». Η παρέμβαση του κράτους στην οικονομία δίνει εξουσία στην κυρίαρχη μειοψηφία, περιορίζοντας τις ευκαιρίες ανάπτυξης και καινοτομίας για την κοινωνία. Η πραγματική δημοκρατία, λοιπόν, είναι αυτή που επιτρέπει στους πολίτες να αποφασίζουν ελεύθερα για τις επιλογές τους, μέσω της ελεύθερης αγοράς, και όχι μέσω της περιορισμένης και συχνά αναποτελεσματικής συμμετοχής στις πολιτικές διαδικασίες.
Η οικονομία της ελεύθερης αγοράς δίνει τη δυνατότητα σε εκατομμύρια άτομα να συμμετέχουν στην κοινωνική διαδικασία μέσω της καθημερινής, εθελοντικής ανταλλαγής, αντί για την περιορισμένη συμμετοχή τους μέσω των εκλογών. Όπως λέει ο Mises, «ο καπιταλισμός είναι η ολοκλήρωση της αυτοδιάθεσης των καταναλωτών», και μόνο μέσω του καπιταλιστικού συστήματος μπορεί να επιτευχθεί πραγματική δημοκρατία.
Συμπέρασμα
Η πραγματική δημοκρατία συνίσταται σε δύο βασικές αρχές: την αυτοδιάθεση του ατόμου, τόσο πολιτικά όσο και οικονομικά, και την ελευθερία των ατόμων να διαχειρίζονται τις επιλογές τους μέσω της ελεύθερης αγοράς. Η ελευθερία, όπως ορίζεται με την απουσία κρατικής παρέμβασης, αποτελεί τον πυρήνα αυτής της δημοκρατίας.
Είναι σαφές ότι η εφαρμογή αυτών των αρχών σε ένα σύγχρονο, κεντρικά ελεγχόμενο κράτος είναι εξαιρετικά δύσκολη. Ωστόσο, η ανάγκη για αναγνώριση των πλεονεκτημάτων και της αναγκαιότητας της αυτοδιάθεσης είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Καθώς οι κοινωνίες αντιμετωπίζουν σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές κρίσεις, υπάρχει αυξανόμενη πιθανότητα οι λαοί να αντιληφθούν ότι η πραγματική δημοκρατία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της ελευθερίας.
