Η εξίσωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά τη Νέα Υόρκη

Έναν πρώτο απολογισμό επιχειρεί να κάνει η κυβέρνηση για τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών στη Νέα Υόρκη, όπου οι διπλωματικές κινήσεις συνοδεύτηκαν από απρόσμενες ακυρώσεις και δυνατές δηλώσεις. Η πολυαναμενόμενη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τελικά δεν πραγματοποιήθηκε, καθώς η Άγκυρα την ακύρωσε μόλις λίγες ώρες πριν τη διεξαγωγή της, αφήνοντας την Αθήνα να διαχειριστεί το μήνυμα που ήθελε να στείλει η τουρκική πλευρά. Ωστόσο, από το κυβερνητικό στρατόπεδο επιχειρούν να τονίσουν πως η εικόνα της χώρας ενισχύθηκε μέσα από σειρά συναντήσεων και επαφών του πρωθυπουργού με ηγέτες και επενδυτικούς φορείς, όπου κυριάρχησαν ζητήματα γεωπολιτικής, οικονομίας, επενδύσεων και ενέργειας. Η Ελλάδα, όπως υπογραμμίζουν, παρουσιάστηκε εκ νέου ως πυλώνας σταθερότητας και αξιόπιστος εταίρος σε μια περιοχή που κλυδωνίζεται από εντάσεις.

Την ίδια ώρα, η Αθήνα δεν μπορεί να αγνοήσει ότι ο Ερντογάν πέτυχε αυτό που προσπαθούσε εδώ και έξι χρόνια: Nα βρεθεί στον Λευκό Οίκο και να έχει κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ. Η εικόνα αυτή, που δείχνει τις σχέσεις Άγκυρας και Ουάσιγκτον να εισέρχονται σε φάση επαναπροσέγγισης, αναγκάζει την ελληνική κυβέρνηση να «διαβάσει» προσεκτικά το νέο τοπίο. Ωστόσο, η Αθήνα τονίζει πως δεν ετεροκαθορίζεται από τις κινήσεις των γειτόνων και συνεχίζει τον δικό της σχεδιασμό σε όλα τα κρίσιμα ζητήματα.

Στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης διατύπωσε με σαφήνεια τις θέσεις της Ελλάδας απέναντι στην Τουρκία. Ζήτησε την άρση του casus belli που παραμένει ενεργό εδώ και τρεις δεκαετίες και επισήμανε ότι ο μόνος δρόμος είναι αυτός της διπλωματίας και όχι της γλώσσας των όπλων. Τόνισε πως η Ελλάδα είναι έτοιμη να εργαστεί για την επίλυση του μοναδικού ουσιαστικού ζητήματος που παραμένει ανοιχτό: Tην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Στην Αθήνα διαμηνύουν ότι επιθυμούν να διατηρηθούν ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, ώστε οι διαφορές να μην οδηγούν αυτόματα σε εντάσεις, αλλά την ίδια στιγμή υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν σαφείς κόκκινες γραμμές και καμία συζήτηση δεν θα διεξαχθεί για θέματα κυριαρχικών δικαιωμάτων.

Από το βήμα του ΟΗΕ, ο πρωθυπουργός έθεσε το πλαίσιο ασφάλειας και αποτροπής. Υπενθύμισε ότι η Ελλάδα στηρίζει τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, επιδιώκει τον διάλογο και την ειρηνική συνύπαρξη, αλλά δεν παραγνωρίζει τους κινδύνους. Ανέφερε πως η χώρα ενισχύει την οικονομία της, βελτιώνει τις αποτρεπτικές της δυνατότητες και εμβαθύνει τις συμμαχίες της, με στόχο να είναι έτοιμη να υπερασπιστεί τις αξίες και τα συμφέροντά της. Σημείωσε ακόμη ότι η Ελλάδα διαθέτει πάνω από το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα και είναι έτοιμη να επενδύσει περαιτέρω, διότι «η ασφάλεια αποτελεί το θεμέλιο της ευημερίας».

Το επόμενο διάστημα θα φανεί αν θα υπάρξει τελικά συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, ωστόσο το σενάριο ενός τετ α τετ στη Δανία, στο πλαίσιο της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, απομακρύνεται. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα παραστεί, με την Άγκυρα να προσανατολίζεται στη συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Από την πλευρά της, η ελληνική κυβέρνηση ξεκαθαρίζει μέσω του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη ότι ο διάλογος με την Τουρκία δεν είναι αυτοσκοπός αλλά επιδίωξη. Τόνισε ότι η Αθήνα δεν πρόκειται να βάλει «νερό στο κρασί της» ως προς την ενεργητική πολιτική που ακολουθεί, και αν αυτή ενοχλεί την Άγκυρα, τότε δεν μπορεί να υπάρχει διάλογος. Ωστόσο, επιμένει ότι η Ελλάδα θέλει και θα συνεχίσει να επιδιώκει διάλογο, χωρίς να αλλάζει στρατηγική.

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν παραμένει αμετακίνητος στη ρητορική του. Στην επιστροφή του από τις Ηνωμένες Πολιτείες, δήλωσε ότι η Τουρκία θα διεκδικήσει ό,τι της αναλογεί στους πόρους της Μεσογείου, μιλώντας για συνεργασία με τους γείτονες στη βάση του «καζάν-καζάν», ενώ επέμεινε στη γνωστή αδιάλλακτη στάση του στο Κυπριακό. Η Αθήνα παρακολουθεί με προσοχή τις εξελίξεις, ιδιαίτερα τις ισορροπίες που επιχειρεί να αποκαταστήσει ο Τούρκος πρόεδρος με τις ΗΠΑ. Στο πρόσφατο τετ α τετ με τον Ντόναλντ Τραμπ συζητήθηκε σειρά συμφωνιών, ωστόσο τα δύσκολα ζητήματα, όπως το πρόγραμμα των F-35 που επιδιώκει με κάθε τρόπο η Άγκυρα, παραμένουν ανοιχτά. Το πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση το επόμενο διάστημα θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό και τις ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή.