Η κατάρρευση του παλιού πολιτικού κόσμου στην Ελλάδα και η αναγέννηση κάτι καινούργιου
Αυτό που εξελίσσεται αυτή τη στιγμή δεν αφορά απλές και παραδοσιακές εσωκομματικές αναταράξεις ή συγκρούσεις. Πρόκειται για κάτι πολύ πιο ευρύ και καθολικό, που αγγίζει το σύνολο του σύγχρονου πολιτικού συστήματος της χώρας…
Η κρίση του πολιτικού συστήματος δεν είναι, βέβαια, ένα φαινόμενο που εμφανίστηκε πρόσφατα. Ωστόσο, φαίνεται ότι πλησιάζει, αν δεν έχει ήδη φτάσει, η στιγμή της κορύφωσής της…
Η αρχή αυτής της διαδικασίας ανάγεται αρκετά χρόνια πίσω, τουλάχιστον μιάμιση δεκαετία, όταν τα Μνημόνια προκάλεσαν τα πρώτα σοβαρά ρήγματα σε ένα σύστημα που έως τότε φαινόταν, μεταπολιτευτικά, να είναι καλά προστατευμένο και στιβαρό, με καλά καθορισμένους και μοιρασμένους ρόλους στις διάφορες συνιστώσες του.
Είναι σωστό να λέγεται ότι η τραγωδία των Τεμπών αποτέλεσε έναν καταλυτικό παράγοντα για την έκρηξη που ζούμε σήμερα. Και αν αυτή η φονική τραγωδία δεν είχε συμβεί, αναπόφευκτα κάτι άλλο θα είχε πυροδοτήσει τη διαδικασία. Το σύστημα είχε φτάσει πλέον σε ένα σημείο αδυναμίας και «μπλοκαρίσματος»…
Και ενώ μέχρι πρόσφατα φαινόταν ότι μόνο η αντιπολίτευση αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα, ήταν απλώς θέμα χρόνου να πλήξει η κρίση και την κυβερνητική πλευρά. Η σοφή λαϊκή παροιμία «Κακό χωριό τα λίγα σπίτια» ταιριάζει απόλυτα στην κατάσταση. Και καθώς τα «γαλάζια» ποσοστά της Νέας Δημοκρατίας καταρρέουν, έρχεται και η αποδυνάμωση του κόμματος, που οδηγεί στην αποδιάρθρωσή του. Η εξουσία παραμένει η κόλλα που ενώνει, αλλά τώρα, καθώς σχεδόν ο μισός αριθμός βουλευτών της Ν.Δ. βλέπει την έδρα του να κινδυνεύει, χάνει και το έδαφος κάτω από τα πόδια του…
Το ντόμινο των εξελίξεων που εκτυλίχθηκε μέσα στο Σαββατοκύριακο ήταν πράγματι εντυπωσιακό. Τα μέσα ενημέρωσης δεν προλάβαιναν να καταγράψουν τα νέα περιστατικά, που διαδέχονταν το ένα το άλλο, με την ένταση να διασχίζει όλα τα κόμματα, σαν να υπήρχε μια άτυπη «συμμετρία» για την έναρξη της ανταλλαγής επιθέσεων προς κάθε κατεύθυνση.
Δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι τα όποια «μερεμέτια» μπορούν να σώσουν το σημερινό κομματικό τοπίο, το οποίο φαίνεται να είναι σε κατάσταση πλήρους αποδιοργάνωσης, καθώς βρίσκεται σε συνεχιζόμενη και αυξανόμενη κοινωνική απαξίωση και λαϊκή απονομιμοποίηση.
Τα «μερεμέτια» στην αντιπολίτευση δεν αποτελούν παρά τεχνητές συγκολλήσεις, όπως και ο ανασχηματισμός στην κυβέρνηση, ο οποίος, αντί να κλείσει τις πληγές, τελικά άνοιξε νέες διενέξεις και αναταραχές. Πλέον, ο Κ. Μητσοτάκης βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου δεν ξέρει πια από πού του έρχονται τα πλήγματα: για παράδειγμα, το φιτίλι που άναψε ο μέχρι τότε σιωπηλός Αβραμόπουλος για το ζήτημα των μισθών των ενστόλων, οδήγησε σε νέα πολιτική αναστάτωση.
Ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά μας είναι αβέβαιος και μακρύς. Κενό δεν μπορεί να υπάρξει στην πολιτική σκηνή, όμως ο κύκλος της μετάβασης, με ή χωρίς πολιτικές τερατογενέσεις, αναμένεται να διαρκέσει αρκετό καιρό. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος που καθιστά τις εκλογές αναπόφευκτες, προκειμένου να καταγραφούν οι νέοι συσχετισμοί και να δημιουργηθεί μια νέα πολιτική βάση, που θα οδηγήσει σε μια πιο αντιπροσωπευτική και ισχυρή ανασύνθεση του πολιτικού τοπίου.
Αντίστοιχα, και από την άλλη πλευρά τα πράγματα δεν είναι καθόλου εύκολα: η εμφάνιση ενός αντισυστημικού πολιτικού χώρου, που εμφανίζεται τόσο από τη μία όσο και από την άλλη πλευρά, δημιουργεί νέα δεδομένα και νέα στοιχήματα για τις πολιτικές δυνάμεις που τον εκπροσωπούν. Αυτές κινδυνεύουν να χάσουν το παιχνίδι εάν δεν καταφέρουν να μετασχηματίσουν τη διαμαρτυρία σε μια πραγματική κυβερνητική πρόταση, με σαφή και ολοκληρωμένη κατεύθυνση. Είναι το δικό τους ραντεβού με την Ιστορία.
Αρχηγός χωρίς ρήξη δεν γίνεσαι!
Η διαδοχή στην ηγεσία, όπως αποδεικνύεται, απαιτεί ρήξη και όχι απλώς σιωπηλές κινήσεις. Η κούρσα για τη διαδοχή του Πρωθυπουργού, όποτε κι αν αυτή εκκινήσει (είτε μετά από μια ενδεχόμενη τρίτη θητεία του, είτε νωρίτερα), άρχισε επισήμως με έναν τρόπο που είναι εντελώς ασυνήθιστος για τα παραδοσιακά κομματικά ήθη. Την έναρξή της σηματοδότησε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός με δύο ξεκάθαρες κινήσεις:
Ο διορισμός του Κωστή Χατζηδάκη στη θέση του Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης και η ανάθεση της εποπτείας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ) σε αυτόν. Αυτή η κίνηση είναι σχεδόν σουρεαλιστική αν αναλογιστεί κανείς ότι ο Χατζηδάκης ανέλαβε τον πολιτικό έλεγχο αυτών που τον παρακολουθούσαν. Δεδομένου ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είχε ποτέ μοιραστεί την εξουσία του κατά τη διάρκεια αυτών των έξι ετών, η ανέλιξη του Χατζηδάκη σε Αντιπρόεδρο αποτελεί στην ουσία μια δήλωση προτίμησης, αν όχι και ένα έμμεσο χρίσμα.
Η απουσία του Πρωθυπουργού από την εκδήλωση του Νίκου Δένδια στο Πεντάγωνο την Τετάρτη το βράδυ. Μέσω αυτής της απουσίας, ο Πρωθυπουργός ουσιαστικά καθόρισε τον υπουργό Άμυνας ως τον κύριο αντίπαλο και «αντι-δελφίνο» του Χατζηδάκη, δίνοντας έτσι και ένα έμμεσο χρίσμα από την αντίθετη πλευρά. Αξιοσημείωτο είναι ότι η πρώτη δημόσια δράση του νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνου Τασούλα, ήταν η επίσκεψη στο Πεντάγωνο και η συνάντηση του με τον υπουργό Άμυνας. Ο Πρόεδρος ακολούθησε μια πιο «αγγλική» προσέγγιση, χωρίς να επηρεαστεί από την προηγούμενη «ώρα ΠΑΣΟΚ» της προκατόχου του.
Το γεγονός ότι, προς το παρόν, δεν έχουν εμφανιστεί άλλοι υπουργοί με φιλοδοξίες για τη διαδοχή δεν έχει καμία ουσιαστική σημασία. Ούτε ο Κώστας Καραμανλής ήταν το φαβορί το 1997, ούτε ο Αντώνης Σαμαράς το 2009, ούτε ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2015-2016. Η πρωτοβουλία για τη διαμόρφωση της νέας στρατηγικής ανήκει στους δύο κύριους παίκτες, από τους οποίους ο κόσμος αναμένει να προσφέρουν στρατηγική και όραμα για την ανασυγκρότηση της παράταξης, η οποία σήμερα κινείται σε πολύ χαμηλά ποσοστά, γύρω στο 20%-23%. Αυτή είναι η τρέχουσα πρόθεση ψήφου. Ωστόσο, όπως είναι γνωστό, ο δρόμος προς την πολιτική κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις.
Και ένα τελευταίο: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής συνήθιζε να λέει ότι «αρχηγός δεν γίνεται αυτός που λέει ότι θα γίνει αρχηγός, αλλά αυτός που λένε οι άλλοι ότι θα γίνει αρχηγός!». Αυτή η ρήση ισχύει και στις μέρες μας.
