Η Κρήτη ως αχίλλειος πτέρνα του συστήματος εξουσίας

Οι τοπικές κοινωνίες έχουν τον δικό τους τρόπο να «διαβάζουν» τα γεγονότα που τις αφορούν και σπάνια κάνουν λάθος. Στα Χανιά κανείς δεν ξαφνιάστηκε από την αποκάλυψη για την παρουσία και δράση της μαφίας ούτε από τη βαθιά διείσδυσή της μέσα στο κράτος και τους θεσμούς, στη Δικαιοσύνη, στην Αστυνομία, στις Ένοπλες Δυνάμεις, στο Λιμενικό, στην Εκκλησία, στα μέσα ενημέρωσης, στις τράπεζες, στην Αυτοδιοίκηση, ακόμα και σε κορυφαία πολιτικά πρόσωπα.

Όλα αυτά είναι γνωστά στους κατοίκους, λίγο ή πολύ, και εξηγούνται εύκολα: στη μικρή κλίμακα ισχύει ο νόμος της σιωπής και της ανοχής που επιβάλλει η δύναμη. Εμβληματικό παράδειγμα μένει στη μνήμη ο χαροκαμένος πατέρας που έχασε το παιδί του σε τροχαίο έξω από τα Χανιά, όταν μεθυσμένος οδηγός πολυτελούς αυτοκινήτου αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από αλκοτέστ, καθώς – όπως λέγεται – παρενέβησαν ανώτερες δυνάμεις. Ο άνθρωπος ήξερε πως δεν θα βρει το δίκιο του, γιατί το παιχνίδι ήταν χαμένο.

Αυτό που προκάλεσε εντύπωση στην τοπική κοινωνία δεν ήταν η αποκάλυψη της διαφθοράς, αλλά η αδυναμία μιας οικογένειας με ισχύ να προστατεύσει τους δικούς της ανθρώπους ή η απροθυμία της να το κάνει. Εντύπωση επίσης προκαλεί ότι μέλη της οικογένειας που είχαν εμπλακεί στις προηγούμενες εκλογές εμφανίζονται σήμερα διχασμένα, με αποτέλεσμα κορυφαίο πρόσωπο να μένει πολιτικά εκτεθειμένο από την υπόθεση της αγοραπωλησίας εκκλησιαστικού «φιλέτου» στο Μαράθι, με αγοραστές αλλοδαπούς και εντόπιους συνεργάτες και ορίζοντα αποπληρωμής πενήντα ετών.

Η διαφθορά σε τοπικό επίπεδο είναι γνωστή σε όλους, εκείνο που είναι νέο είναι η αδυναμία συγκάλυψης ή ακόμα και η άρνηση συγκάλυψης. Για τον κόσμο αυτό σημαίνει απομείωση ισχύος, αδυναμία ελέγχου. Κανείς δεν πιστεύει ότι όσα αποκαλύπτονται γίνονται με πρωτοβουλία του «κεντρικού καταστήματος» για να χτυπηθεί η διαφθορά, όπως θριαμβολογεί ένα τμήμα του φιλικού Τύπου. Απορρίπτεται επίσης η θεωρία ότι θυσιάζονται οι «κάτω» για να σωθούν οι «πάνω», σύμφωνα με το σχήμα της «δημιουργικής καταστροφής» του Σουμπέτερ.

Όλοι αναζητούν τι κρύβεται πίσω από την αυτονόμηση των μηχανισμών, κεντρικών και τοπικών, που τώρα εμφανίζονται να στρέφονται εναντίον του οργανωμένου εγκλήματος που επί χρόνια ήταν στο απυρόβλητο. Από την απάντηση στο ερώτημα αυτό κρίνεται αν το σύστημα βρίσκεται σε φάση αποδρομής, κάτι που θα υποχρεώσει τους πολίτες να πάρουν αποστάσεις.

Παρόμοια ανάγνωση έγινε στο Ηράκλειο με την αποκάλυψη του σκανδάλου του ΟΠΕΚΕΠΕ. Εκεί, πολλοί πολίτες δεν ενοχλήθηκαν από το ίδιο το σκάνδαλο αλλά από το γεγονός ότι δεν είχαν ενημερωθεί ώστε να υποβάλουν και οι ίδιοι αίτηση για να πάρουν επιδότηση. Έτσι βλέπουν οι τοπικές κοινωνίες τα πράγματα, κάθε φορά που η ψήφος συναντά τον ποινικό νόμο. Η διαπλοκή με τον ευρωπαϊκό νόμο παραμένει άγνωστη για τους περισσότερους.

Η κοινωνία έξω από την Κρήτη, από τον κεντρώο έως τον αριστερό και τον δεξιό χώρο, αντιμετωπίζει πλέον το νησί ως case study για το πώς κυβερνάται η χώρα. Υποψίες για τον τρόπο διακυβέρνησης, για τη συγχώνευση των συνταγματικών εξουσιών και για την παράδοση του νόμου στο έγκλημα, που υπήρχαν στα Τέμπη και στις υποκλοπές, βρήκαν αποδείξεις στην Κρήτη.

Στις επισυνδέσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ ακούγεται ιδιώτης, διωκόμενος για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση, να συζητά μεθόδευση με τον υπουργό Δικαιοσύνης για την αντικατάσταση της Ευρωπαίας εισαγγελέως Παπανδρέου. Ο υπουργός δεν διέψευσε, περιορίστηκε να καλυφθεί πίσω από ευχαριστήρια επιστολή του τέως επικεφαλής του γραφείου Αθηνών. Η απόπειρα συνεχίζεται μέχρι σήμερα, αλλά αντίθετα με τις επιδιώξεις, η Λάουρα Κοβέσι εμφανίζεται έτοιμη να ανανεώσει τη θητεία της Παπανδρέου.

Στα Χανιά, οι αποκαλύψεις πήραν πιο ωμή μορφή: φερόμενος έμπορος κοκαΐνης χαρακτηρίστηκε «χρήστης» και αθωώθηκε πανηγυρικά από το Μονομελές Πρωτοδικείο. Δεν αποκλείεται σύντομα να προκύψουν και άλλα στοιχεία από τις επισυνδέσεις, που να αφορούν ακόμα και δικαστικούς. Ο αρμόδιος υπουργός, όταν ερωτάται, επιλέγει τη σιωπή.

Η Κρήτη επιβεβαιώνει σε όλη την κοινωνία, μέσα από τις αποκαλύψεις, ποιος πραγματικά κυβερνά τον τόπο. Ποιος ανεβαίνει στην έδρα και δικάζει, ποιος γράφει αποφάσεις, ποιος κλείνει τα μάτια και δεν συλλαμβάνει, ποιος ανεβαίνει σε επισκοπικούς θρόνους με στήριξη του Πατριάρχη και ξένων δυνάμεων και κηρύττει. Το αν η κυβέρνηση εμπλέκεται άμεσα είναι κάτι που μένει να αποδειχθεί. Η δημοκρατία χρειάζεται αποδείξεις για τόσο σοβαρές κατηγορίες. Αλλά ακόμη κι αν όλα συμβαίνουν ερήμην της, φέρει τεράστια πολιτική ευθύνη για το κενό εξουσίας. Η απουσία της οργανωμένης Πολιτείας από τον έλεγχο της ανομίας ισοδυναμεί με πολιτική ενοχή.

Παρόμοιες ιστορίες εμφανίζονται σε όλη τη χώρα: στη Λάρισα με τα Τέμπη και τις προμήθειες της πανδημίας, στην Κοζάνη με τη «συντονίστρια Κοινοτικών Πόρων» και τα πολυτελή αυτοκίνητα, στα Τρίκαλα με τον ΟΠΕΚΕΠΕ, στα Γρεβενά με τον γνωστό δικηγόρο των εισπρακτικών εταιρειών, στην Πελοπόννησο, στην Αττική και στην Κρήτη με την ανακύκλωση. Η ίδια πάντα πυραμίδα ισχύος, στην οποία οι εκλεγμένοι βουλευτές, αν δεν είναι τουλάχιστον υφυπουργοί, είναι η τελευταία τρύπα του ζουρνά, ενώ το αόρατο «κόμμα» έχει την πραγματική πρωτοκαθεδρία.

Το πρόβλημα για την Πολιτεία είναι ότι το καπάκι άνοιξε από Αρχές που έχουν αυτονομηθεί από την κεντρική εξουσία, είτε με έδρα εντός είτε εκτός Ελλάδας – την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, την Αρχή Ξεπλύματος Βρόμικου Χρήματος, τις Γενικές Επιθεωρήσεις της ΕΛ.ΑΣ. Οι συνέπειες είναι διπλές: οι Έλληνες, έμπειρος λαός, αναρωτιούνται αν η κυβέρνηση έχασε τα διεθνή στηρίγματά της και συνειδητοποιούν ότι λίγες μέρες πριν από τη ΔΕΘ η Κρήτη εξελίσσεται σε πολιτική αχίλλειο πτέρνα για το σύστημα.

Όσα γίνονται γνωστά προκαλούν αποστροφή σε ευρύτερα στρώματα, κεντρώα, δεξιά και αριστερά. Και το πολιτικό κόστος μεγαλώνει κάθε φορά που εμφανίζεται κάποιος να παριστάνει τον αρχιερέα της κάθαρσης. Γιατί σε μια μικρή χώρα, όπου όλοι γνωρίζονται, η κάθαρση που παριστάνεται μοιάζει περισσότερο με κωμωδία.