Η ΝΙΚΗ αποκαθιστά την αλήθεια για τον Προσωπικό Αριθμό μετά την απάντηση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων

Ο Δήμος Θανάσουλας, εκπρόσωπος Τύπου του κινήματος ΝΙΚΗ, υπογραμμίζει τη θέση της παράταξης σχετικά με τον Προσωπικό Αριθμό. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι η απόκτηση του Προσωπικού Αριθμού είναι υποχρεωτική και ότι ιδιώτες ή τράπεζες θα μπορούν να τον απαιτούν από τους πολίτες είναι αναληθή.

Η ΝΙΚΗ τονίζει ότι, βάσει της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η χρήση του Προσωπικού Αριθμού περιορίζεται αποκλειστικά στο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και δεν αντικαθιστά άλλους τομεακούς αριθμούς όπως ΑΦΜ ή ΑΜΚΑ. Ο Δήμος Θανάσουλας διευκρινίζει ότι καμία άλλη δημόσια ή ιδιωτική υπηρεσία δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης στον αριθμό αυτό.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η υπεύθυνη ενημέρωση των πολιτών είναι καθοριστική για την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων και η παράταξη δεσμεύεται να παρέχει έγκυρες πληροφορίες, βασισμένες σε επίσημα έγγραφα και απαντήσεις των αρμόδιων Αρχών.

Η απόπειρα της Κυβέρνησης Μήτσοτάκη να πείσει τους Έλληνες να πάρουν οικειοθελώς τον #Προσωπικος_Αριθμος έχει αποτύχει! Τα νούμερα είναι απογοητευτικά. Το #Μαξίμου ξεκίνησε την πονηρή προπαγάνδα του διακινώντας δήθεν άρθρα για το πως στις 5 Σεπτεμβρίου, θα πάρουμε όλοι οι… pic.twitter.com/OxXOpIlaSB

— DIMOS THANASOULAS (@DimThanasoulas) August 18, 2025

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα απάντησε επίσημα σε έντεκα ερωτήματα που υπέβαλε η NIKH σχετικά με τον Προσωπικό Αριθμό, τον νέο ενιαίο αριθμό ταυτοποίησης που θεσμοθετεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη ως προϋπόθεση για όλες τις ψηφιακές συναλλαγές των πολιτών με το κράτος. Η απάντηση ρίχνει φως σε κρίσιμες πτυχές του έργου και επιβεβαιώνει ότι υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί, εκκρεμότητες και ενδεχόμενοι κίνδυνοι για την προστασία των προσωπικών δεδομένων.

Η Αρχή ξεκαθαρίζει καταρχάς ότι ο Προσωπικός Αριθμός δεν συνδέεται με σκοπούς πρόληψης ή δίωξης ποινικών αδικημάτων και δεν εμπίπτει στη σχετική ειδική ευρωπαϊκή νομοθεσία. Με αυτό τον τρόπο αποκρούει κάθε σύνδεση του ΠΑ με συστήματα αστυνόμευσης ή παρακολούθησης πολιτών υπό το πρόσχημα της δημόσιας ασφάλειας.

Περνώντας στην ουσία, η Αρχή επισημαίνει ότι ο ΠΑ έχει σχεδιαστεί αποκλειστικά για συναλλαγές με φορείς του Δημοσίου και δεν επιτρέπεται η χρήση του από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτή η διατύπωση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς έρχεται σε αντίθεση με την εντύπωση που καλλιεργήθηκε δημοσίως — ότι ο ΠΑ θα αντικαταστήσει όλους τους αριθμούς ταυτοποίησης και θα χρησιμοποιείται οριζόντια σε κάθε συναλλαγή. Η Αρχή αποσαφηνίζει ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει και πως δεν υπάρχει σήμερα απολύτως καμία νομική βάση για να ζητείται ο ΠΑ από τράπεζες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών, ιδιωτικούς φορείς υγείας ή οποιονδήποτε άλλον ιδιώτη. Οποιαδήποτε τέτοια προσπάθεια θα συνιστούσε παρανομία και κατάχρηση.

Παράλληλα, η ΑΠΔΠΧ σημειώνει ότι ο ΠΑ δεν θα αντικαταστήσει το ΑΦΜ, τον ΑΜΚΑ ή άλλους υφιστάμενους τομεακούς αριθμούς. Με απλά λόγια, οι πολίτες δεν απαλλάσσονται από την πληθώρα αριθμών, αλλά προστίθεται ακόμη ένας. Ο ισχυρισμός περί δήθεν απλοποίησης, συνεπώς, παραμένει ατεκμηρίωτος.

Σε ό,τι αφορά την αυτοματοποιημένη λήψη αποφάσεων, η Αρχή είναι απολύτως κατηγορηματική: δεν εξετάστηκε ούτε επιτρέπεται μέσω της χρήσης του ΠΑ να δημιουργούνται αυτοματοποιημένα προφίλ πολιτών ούτε να λαμβάνονται αποφάσεις που θα επηρεάζουν ουσιαστικά τη ζωή τους χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Τονίζει μάλιστα ότι τέτοιες πρακτικές απαγορεύονται ρητά από το άρθρο 22 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, εκτός εάν θεσπιστούν ειδικές δικλείδες και μέτρα προστασίας των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των πολιτών. Πρόκειται για μια κρίσιμη διαβεβαίωση που θέτει ευθέως όρια στις μελλοντικές τεχνολογικές επεκτάσεις του συστήματος.

Επίσης, η Αρχή υπενθυμίζει ότι διατηρεί εκ του νόμου ευρείες ερευνητικές αρμοδιότητες και τη δυνατότητα να ελέγχει την τεχνολογική υποδομή και οποιαδήποτε διαδικασία επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων που βασίζεται στον ΠΑ. Δεν έχει παραχωρήσει «λευκή επιταγή» στην κυβέρνηση ούτε θεωρεί ότι το έργο έχει κλείσει ως προς τη συμμόρφωση με την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Αν και η απάντηση αποφεύγει πολιτικές τοποθετήσεις, αφήνει να εννοηθεί καθαρά ότι η εφαρμογή του ΠΑ δεν είναι χωρίς κινδύνους. Η Αρχή επισημαίνει πως αξιολόγηση αντικτύπου απαιτείται όταν υπάρχει υψηλός κίνδυνος για τα δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών και υπογραμμίζει ότι η εξέλιξη του έργου θα πρέπει να παρακολουθείται στενά. Με άλλα λόγια: το σύστημα μπορεί να επαναξιολογηθεί ανά πάσα στιγμή, ειδικά αν επιχειρηθεί αλλαγή χρήσης του, όπως για παράδειγμα επέκταση στον ιδιωτικό τομέα ή σύνδεση με βάσεις δεδομένων που επιτρέπουν κοινωνική βαθμολόγηση ή αποκλεισμό πολιτών.

Η απάντηση της Αρχής αφήνει έτσι αναπάντητα τα πολιτικά και ηθικά ερωτήματα που εγείρει η εισαγωγή ενός νέου κεντρικού αριθμού ταυτοποίησης. Δείχνει, όμως, ότι το θεσμικό πλαίσιο δεν είναι τόσο «καθαρό» και «ώριμο» όσο θέλησε να παρουσιάσει η κυβέρνηση. Ο Προσωπικός Αριθμός, τουλάχιστον στη σημερινή του μορφή, δεν απλοποιεί τη ζωή του πολίτη, δεν καταργεί τους υφιστάμενους αριθμούς και δεν επιτρέπεται να λειτουργήσει ως εργαλείο διαρκούς επιτήρησης, ανάλυσης συμπεριφοράς ή αυτοματοποιημένου κοινωνικού ελέγχου.

Το ζήτημα, συνεπώς, παραμένει ανοιχτό. Η εφαρμογή του ΠΑ αγγίζει ευαίσθητο πυρήνα δικαιωμάτων και απαιτεί διαρκή δημοκρατικό και θεσμικό έλεγχο. Η κοινωνία καλείται να αποφασίσει αν η ψηφιακή μετάβαση θα είναι εργαλείο ελευθερίας ή μια νέα μορφή τεχνοκρατικής εξάρτησης. Και αυτή η απόφαση δεν μπορεί να ληφθεί χωρίς καθαρή ενημέρωση, δημόσιο διάλογο και εγγυήσεις ότι οι κόκκινες γραμμές της ιδιωτικότητας δεν θα παραβιαστούν ποτέ.

Γνωμοδότηση του ΣτΕ (60/2024) για τις νέες ταυτότητες και Προσωπικό Αριθμό

Το κείμενο της γνωμοδότησης του ΣτΕ για τις νέες ταυτότητες και τον Προσωπικό Αριθμό επισυνάπτεται σε ηλεκτρονική μορφή. Σκοπός είναι να διαπιστωθεί από όλους ότι ο Προσωπικός Αριθμός είναι αριθμός επαλήθευσης και όχι Ταυτοποίησης. Θα δείτε επίσης ξεκάθαρα (έχουν επισημανθεί τα χαρακτηριστικά σημεία) ότι οι τομεακοί αριθμοί ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, ΑΔΤ .. δεν καταργούνται και επιπρόσθετα το πιο σημαντικό σημείο της γνωμοδότησης του ΣτΕ είναι η παρακάτω επισήμανση:

το επίπεδο προστασίας της χρήσης του ΠΑ ως δεδομένου προσωπικού χαρακτήρα αξιολογείται ως επαρκές, σύμφωνα με την αρχή της ελαχιστοποίησης της επεξεργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι ο Π.Α. δεν αναγράφεται σε άλλο δημόσιο έγγραφο (όπως για παράδειγμα στο δελτίο αστυνομικής ταυτότητας)

Η κυβέρνηση αδιαφόρησε για τη Γνωμάτευση αυτή και αποφάσισε δια νόμου που έφερε 23.45 σε άσχετο νομοσχέδιο να  αναγράφεται ο ΠΑ στις ταυτότητες.

Γνωμοδότηση του ΣτΕ για τον Προσωπικό αριθμό 60/2024

Ταυτοποίηση Ελλήνων πολιτών

Μετά από χιλιάδες αιτήματα πολιτών για την νομιμότητα του δελτίου οδήγησης και βεβαίωσης σπουδών ως τρόπου ταυτοποίησής τους, σας επισυνάπτουμε παρακάτω τον αντίστοιχο νόμο Ν 2690/1999 ο οποίος το επιβεβαιώνει στο Άρθρο 3 παράγραφο 4, προς άρση κάθε αμφιβολίας.

Ν 2690/1999: ΚΩΔΙΚΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ και άλλες διατάξεις (269881)

Αρθρο 3

Αιτήσεις προς τη Διοίκηση

1. Αίτηση του ενδιαφερομένου, για την έκδοση διοικητικής πράξης, απαιτείται όταν το προβλέπουν οι σχετικές διατάξεις.

2. Ο ενδιαφερόμενος μπορεί, πριν από την έκδοση της διοικητικής πράξης, να παραιτηθεί από την αίτησή του χωρίς συνέπειες, εκτός αν υπάρχει ειδική αντίθετη ρύθμιση. Ανάκληση της παραίτησης δεν μπορεί να γίνει.

3. Για τη διευκόλυνση των ενδιαφερομένων, χρησιμοποιούνται έντυπα αιτήσεων, τα οποία χορηγούν υποχρεωτικώς οι δημόσιες αρχές, για όλα τα θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους. Στα έντυπα αναφέρονται οι προβλεπόμενες από τη νομοθεσία προϋποθέσεις για την ικανοποίηση του αιτήματος, οι εφαρμοστέες διατάξεις, τα δικαιολογητικά που πρέπει να προσκομίσει ο ενδιαφερόμενος, καθώς και ο χρόνος μέσα στον οποίο θα δοθεί η απάντηση. Αν ο ενδιαφερόμενος δηλώσει ότι δεν μπορεί να γράψει, ο αρμόδιος υπάλληλος, ύστερα από προφορική έκθεση του αιτήματος του ενδιαφερομένου, οφείλει να συντάξει ο ίδιος την αίτηση.

“4. Τα στοιχεία της ταυτότητας που αναφέρονται στην αίτηση, όταν πρόκειται για Έλληνες πολίτες, αποδεικνύονται από το δελτίο αστυνομικής ταυτότητας ή τη σχετική προσωρινή βεβαίωση της αρμόδιας αρχής ή το διαβατήριο ή την άδεια οδήγησης ή το ατομικό βιβλιάριο υγείας όλων των ασφαλιστικών φορέων.”

*** Το πρώτο εδάφιο της παρ.4 αντικαταστάθηκε ως άνω με το άρθρο 25

Ν.3731/2008,ΦΕΚ Α 263/23.12.2008.

Η ταυτότητα των αλλοδαπών αποδεικνύεται, στην περίπτωση πολιτών Κράτους- Μέλους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, από το δελτίο ταυτότητας ή το διαβατήριο, ενώ, στις άλλες περιπτώσεις, από το διαβατήριο, ή άλλο έγγραφο βάσει του οποίου επιτρέπεται η είσοδός τους στη Χώρα, ή τα έγγραφα που έχουν εκδώσει οι αρμόδιες ελληνικές αρχές. Η ταυτότητα των νομικών προσώπων αποδεικνύεται σύμφωνα με τα οριζόμενα από τις διατάξεις που ισχύουν στην έδρα τους. Οταν η αίτηση δεν υποβάλλεται αυτοπροσώπως, πρέπει να συνοδεύεται από επικυρωμένο φωτοαντίγραφο του δελτίου ταυτότητας ή των αντίστοιχων εγγράφων.

“Αιτήσεις για έκδοση διοικητικής πράξης που υποβάλλονται μέσω Κ.Ε.Π. τα οποία έχουν την ευθύνη ελέγχου των στοιχείων της ταυτότητας, θεωρείται ότι υποβάλλονται αυτοπροσώπως στην αρμόδια για την έκδοση της πράξης υπηρεσία”.

***Το εντος “” εδάφιο προστέθηκε με την παρ.7 του άρθρου 11 του Ν.3230/2004 (ΦΕΚ Α 44)

5. Γεγονότα ή στοιχεία που δεν αποδεικνύονται από το δελτίο ταυτότητας ή από τα αντίστοιχα έγγραφα, αν ειδικές διατάξεις δεν ορίζουν διαφορετικά, γίνονται δεκτά βάσει υπεύθυνης δήλωσης του ενδιαφερομένου, η οποία και διατυπώνεται σε προβλεπόμενο από τις σχετικές διατάξεις έντυπο. Ιδια δήλωση υποβάλλεται και όταν τα στοιχεία του δελτίου ταυτότητας για την οικογενειακή κατάσταση, τη διεύθυνση της κατοικίας και το επάγγελμα έχουν μεταβληθεί.

«6α. Όταν για τη διεκπεραίωση υπόθεσης απαιτούνται δικαιολογητικά ή πιστοποιητικά που εκδίδονται από το δημόσιο, τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και των οποίων η έκδοση δεν προϋποθέτει τη σύμπραξη του πολίτη, η αρμόδια υπηρεσία, εφόσον δεν συνυποβάλλονται από τον αιτούντα με την αίτησή του, τα αναζητεί με οποιοδήποτε πρόσφορο τρόπο για την έκδοση της τελικής πράξης αυτεπαγγέλτως από τις οικείες υπηρεσίες.

«Αν ο πολίτης τηρεί ηλεκτρονική θυρίδα χρήστη της Κεντρικής Διαδικτυακής Πύλης του Ελληνικού Δημοσίου, η αρμόδια υπηρεσία οφείλει να αναζητεί τα απαραίτητα για τη διεκπεραίωση της διαδικασίας έγγραφα, πιστοποιητικά και βεβαιώσεις από τα αποθηκευμένα στην ηλεκτρονική θυρίδα χρήστη, εφόσον ικανοποιούνται οι προϋποθέσεις των διατάξεων της παρ. 2α του άρθρου 13 του ν. 4325/2015».

*** Το δεύτερο εδάφιο της περ.6α προστέθηκε με το άρθρο 33

Ν.4369/2016,ΦΕΚ Α 33/27.2.2016.

β. Για το σκοπό αυτόν τεκμαίρεται ότι παρέχεται σχετική εξουσιοδότηση από τον ενδιαφερόμενο, με την κατάθεση της αίτησής του.

γ. Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και του αρμόδιου, κατά περίπτωση, Υπουργού, καθορίζονται οι διαδικασίες στις οποίες δεν εφαρμόζεται η αυτεπάγγελτη αναζήτηση δικαιολογητικών, λόγω μεγάλου όγκου αιτήσεων ή άλλων λόγων που καθιστούν ιδιαίτερα δυσχερή την αυτεπάγγελτη αναζήτηση.

δ. Η αυτεπάγγελτη αναζήτηση δικαιολογητικών εφαρμόζεται επί αιτημάτων φυσικών και νομικών προσώπων.»

*** Η παρ.6,η οποία είχε προστεθεί με το άρθρο 5 παρ.2 Ν.3242/2004, ΦΕΚ Α 102 και τροποποιηθεί με το άρθρ.16 παρ.5 Ν.3448/2006 και το άρθρο 30 Ν.3731/2008, αντικαταστάθηκε ως άνω  με το άρθρο 12 παρ.1 Ν.4325/2015,ΦΕΚ Α 47/11.5.2015.

*** ΒΛ.σχ. με ολοκληρωμένες διοικητικές συναλλαγές και άρθρ.8 ν.3242/2004, ΦΕΚ Α 102/24.5.2004.

Θεματική Ομάδα Ψηφιακής Διακυβέρνησης ΝΙΚΗΣ