Η Ελλάδα διανύει μία από τις πιο ραγδαίες περιόδους μεταβίβασης πλούτου της σύγχρονης ιστορίας της, καθώς ξένα επενδυτικά κεφάλαια αποκτούν διαδοχικά ακίνητα, χαρτοφυλάκια «κόκκινων» δανείων, τουριστικές επιχειρήσεις και ενεργειακά έργα. Η χώρα μοιάζει για πολλούς με επενδυτικό πεδίο όπου σχεδόν τα πάντα είναι διαθέσιμα προς εξαγορά, για άλλους με μια ιστορική ευκαιρία ανάπτυξης που δεν πρέπει να χαθεί, και για πολλούς πολίτες με μια πραγματικότητα στην οποία η καθημερινότητα ακριβαίνει και η πρόσβαση στη στέγη απομακρύνεται. Οι αγορές ακινήτων σε αθήνα, θεσσαλονίκη, νησιά και ώριμες τουριστικές ζώνες έχουν επιταχυνθεί, με επενδυτικά funds να συγκεντρώνουν διαμερίσματα, οικόπεδα και επαγγελματικούς χώρους, γεγονός που τροφοδοτεί ανοδική πίεση στις τιμές και μετατρέπει την ιδιοκατοίκηση σε απρόσιτο στόχο για μεγάλες ομάδες νέων και οικογενειών.
Παράλληλα, μέσω εταιρειών διαχείρισης δανείων, οι ίδιες δομές κεφαλαίου έχουν αποκτήσει έλεγχο σε εκατοντάδες χιλιάδες ακίνητα συνδεδεμένα με μη εξυπηρετούμενα δάνεια, διαμορφώνοντας μία δεύτερη, παραπληρωματική αγορά που λειτουργεί ως ρυθμιστής αξιών και τάσεων και επηρεάζει καθοριστικά το μέλλον της στέγασης. Μετά την περίοδο των μνημονίων, όταν οι τράπεζες απομάκρυναν από τους ισολογισμούς τους τα βαρύδια των καθυστερήσεων, μεγάλα χαρτοφυλάκια πωλήθηκαν σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές σε διεθνείς επενδυτές, οι οποίοι σήμερα διεκδικούν στο ακέραιο τις οφειλές μέσω πλειστηριασμών ή ρυθμίσεων, εγκαθιδρύοντας μια νέα οικονομία χρέους όπου οι κρίσιμες αποφάσεις για περιουσίες και νοικοκυριά δεν λαμβάνονται στο εσωτερικό αλλά σε γραφεία του Λονδίνου, της Νέας Υόρκης ή του Λουξεμβούργου.
Ο ελληνικός τουρισμός έχει εξελιχθεί σε διακαή πόθο των funds, με ξενοδοχεία, μαρίνες, λιμάνια και αεροδρόμια να περνούν σε χέρια διεθνών ομίλων που υπόσχονται αναβαθμίσεις υποδομών, νέες θέσεις εργασίας και εισροή κεφαλαίων, την ίδια στιγμή που αναδύονται ανησυχίες για υπερτουρισμό, μονοπωλιακές πρακτικές και αυξημένη εξάρτηση του παραγωγικού μοντέλου από εξωτερικές αποφάσεις και προτεραιότητες.
Η βαριά βιομηχανία της χώρας, ο τουρισμός, δείχνει ισχυρότερη από ποτέ σε τζίρους και επενδυτικές ανακοινώσεις, αλλά και περισσότερο εκτεθειμένη σε κύκλους διεθνούς ρευστότητας, χρηματοοικονομικές στρατηγικές και επενδυτικές απαιτήσεις που συχνά υπερβαίνουν τον ορίζοντα των τοπικών κοινωνιών. Για το κράτος, οι κινήσεις αυτές αποτυπώνονται ως ανάπτυξη, θέσεις εργασίας και φορολογικά έσοδα, σε ένα αφήγημα επιτάχυνσης της οικονομίας και προσέλκυσης παραγωγικών επενδύσεων που ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις και τις ανάγκες χρηματοδότησης μεγάλων έργων.
Για τους πολίτες, όμως, η εμπειρία είναι συχνά διαφορετική, με ακριβότερα ενοίκια, δυσκολότερη πρόσβαση στην κατοικία και διάχυτη αίσθηση ότι σημαντικά περιουσιακά στοιχεία και δίκτυα υποδομών μεταβιβάζονται σε ξένα χέρια, διαμορφώνοντας ένα νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς που μπορεί να περιορίζει τον βαθμό εθνικού ελέγχου στις στρατηγικές αποφάσεις. Η μεγάλη μπίζνα των funds έχει παγιωθεί ως σταθερά του οικονομικού τοπίου και επανακαθορίζει τις ισορροπίες ανάμεσα σε δημόσιο συμφέρον, κοινωνικές ανάγκες και επενδυτική απόδοση, θέτοντας με επίταση το ερώτημα αν η ελλάδα θα παραμείνει απλός θεατής, αν θα αποδεχθεί χωρίς όρους κανόνες που εισάγονται απ’ έξω ή αν θα επιδιώξει να επιβάλει τους δικούς της όρους σε ένα οικονομικό παιχνίδι που ήδη καθορίζει την καθημερινότητα και το μέλλον της.
