Καλάθι με μέτρο: Μικρότερες αγορές, περισσότερες επισκέψεις στα σούπερ μάρκετ

Σημάδια σταθερότητας αλλά και διακριτές μετατοπίσεις στην αγοραστική συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών αποτυπώνει νέα πανελλαδική έρευνα του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), με δείγμα 1.500 ατόμων και περίοδο διεξαγωγής τον Φεβρουάριο του 2025. Σύμφωνα με τα ευρήματα, ο αριθμός των επισκέψεων στα σούπερ μάρκετ παραμένει ουσιαστικά σταθερός, με μια ήπια αύξηση σε σχέση με το προηγούμενο έτος: οι καταναλωτές δηλώνουν κατά μέσο όρο 3,2 επισκέψεις την εβδομάδα, δηλαδή περίπου 13 φορές τον μήνα. Παράλληλα, επισκέπτονται περίπου 2,2 διαφορετικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, επιβεβαιώνοντας την πολυκαναλική συμπεριφορά και την τάση αναζήτησης ευκαιριών και προσφορών μέσα από πολλαπλά κανάλια αγορών.

Παρά τις ανατιμήσεις σε βασικά προϊόντα, οι καταναλωτές εμφανίζονται συγκρατημένοι ως προς το ύψος των εβδομαδιαίων δαπανών. Η μείωση στο μέσο ποσό των αγορών δείχνει είτε περιορισμό στις ποσότητες και το μέγεθος των καλαθιών είτε στροφή των εξόδων προς άλλες ανάγκες, υπηρεσίες ή προϊόντα εκτός σούπερ μάρκετ. Την ίδια στιγμή, σημαντικό βάρος στις καθημερινές τους μετακινήσεις φαίνεται να έχουν άλλοι τύποι καταστημάτων. Οι φούρνοι καταγράφουν τον υψηλότερο αριθμό επισκέψεων με 10 επισκέψεις μηνιαίως, ενώ ακολουθούν τα καφέ με 6, τα μίνι μάρκετ και τα περίπτερα με 5,5 και τα εξειδικευμένα σημεία πώλησης με περίπου 4 επισκέψεις τον μήνα. Οι μεταβολές αυτές αποτυπώνουν έναν πιο κατανεμημένο και επιλεκτικό τρόπο κατανάλωσης, εν μέσω πίεσης από το αυξημένο κόστος ζωής.

Η επιλογή τροφίμων από τους καταναλωτές δείχνει σαφή μετατόπιση στις προτεραιότητες, σύμφωνα με τα ευρήματα της πρόσφατης έρευνας του ΙΕΛΚΑ. Αν και η τιμή παραμένει το σημαντικότερο κριτήριο για το 47% των καταναλωτών, το ποσοστό αυτό παρουσιάζει σημαντική μείωση σε σύγκριση με το 2024, υποδεικνύοντας μια σταδιακή αλλαγή στη στάθμιση των παραγόντων που επηρεάζουν τις αγορές. Την ίδια στιγμή, η ποιότητα αναδεικνύεται σε βασικό παράγοντα για το 30% των καταναλωτών, με αυξητική τάση από την προηγούμενη χρονιά. Η απόσταση ανάμεσα στα δύο αυτά βασικά κριτήρια –τιμή και ποιότητα– συνεχίζει να μειώνεται, γεγονός που δείχνει ότι η πίεση της ακρίβειας δεν λειτουργεί πλέον απόλυτα ως κατασταλτικός παράγοντας για την αναζήτηση ποιοτικότερων επιλογών. Σε αντίθεση με παλαιότερα, όπου τα κριτήρια ήταν περίπου ισοδύναμα, η σημερινή εικόνα υποδεικνύει ένα πιο διαφοροποιημένο και εξελιγμένο καταναλωτικό προφίλ, που αρχίζει να βλέπει πέρα από την τιμή.

Από το 2023 και μετά, η πλειοψηφία δηλώνει ξεκάθαρα πως προτιμά σταθερά χαμηλές τιμές αντί για περιστασιακές προσφορές. Ενώ την περίοδο 2017-2022 οι περισσότεροι καταναλωτές έδειχναν σαφή προτίμηση στις προσφορές – με ένα αξιοσημείωτο ποσοστό να μένει αδιάφορο – σήμερα μόνο το 19% συνεχίζει να τις επιλέγει ως προτεραιότητα.

Ωστόσο, αυτή η δήλωση προτίμησης δεν σημαίνει ότι οι καταναλωτές αγνοούν τις εκπτώσεις. Αντίθετα, το 58% συνεχίζει να «κυνηγά» ενεργά τις προσφορές στα σούπερ μάρκετ, ένα ποσοστό που παραμένει σχεδόν αμετάβλητο τα τελευταία πέντε χρόνια. Η αντίφαση είναι μόνο φαινομενική: οι καταναλωτές αξιοποιούν τις προσφορές επειδή είναι απαραίτητες για τον οικογενειακό προϋπολογισμό, όχι επειδή τις προτιμούν. Αν είχαν επιλογή, θα προτιμούσαν οι τιμές να είναι απλώς χαμηλότερες από την αρχή, χωρίς την ανάγκη για περιοδικές εκπτώσεις και «τεχνητές» ευκαιρίες.