Καραμανλής, Σαμαράς και Δένδιας «στοιχειώνουν» τον Μητσοτάκη
Τους τελευταίους μήνες, και ιδιαίτερα μετά τις αποκαλύψεις σχετικά με το φορτίο της εμπορικής αμαξοστοιχίας στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, παρατηρείται έντονη προσπάθεια αποδόμησης του προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Ο πρώτος που έβαλε το θέμα στη δημόσια σφαίρα ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, ο οποίος, με αόριστες και γενικόλογες αναφορές για «φως και δικαιοσύνη», υπονόησε την προσπάθεια του Μεγάρου Μαξίμου να συγκαλύψει την υπόθεση, κάνοντας αναφορά στις δηλώσεις του Πρωθυπουργού ότι «δεν υπήρχε κανένα παράνομο φορτίο» – κάτι που, όπως φάνηκε, δεν ευσταθούσε.
Μια ιδιαίτερη στιγμή ήταν η θερμή συζήτηση που είχε ο Αντώνης Σαμαράς με τον Νίκο Δένδια στη Βουλή, η οποία προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση. Η σχέση των δύο ανδρών έχει ενισχυθεί τα τελευταία χρόνια, με τον Δένδια να ακούει και να υποστηρίζει σε αρκετά σημεία τις θέσεις του Σαμαρά, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τα εθνικά ζητήματα.
Αναταράξεις στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας
Ωστόσο, οι εσωτερικές αναταραχές στη Νέα Δημοκρατία δεν περιορίζονται μόνο στην υπόθεση των Τεμπών. Στην κυβερνητική πλευρά κυκλοφορεί η φήμη ότι το Μέγαρο Μαξίμου εξετάζει τη μετακίνηση του Νίκου Δένδια από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Αν και οι ακριβείς λόγοι παραμένουν ασαφείς, φημολογείται ότι η δημοφιλία του Δένδια, που έχει διατελέσει Υπουργός Εξωτερικών και τώρα Υπουργός Άμυνας, προκαλεί ενόχληση στο Μαξίμου, ειδικά καθώς οι πολιτικές πιέσεις γύρω από την υπόθεση των Τεμπών γίνονται όλο και πιο έντονες. Το γεγονός ότι ο Δένδιας δεν έχει εκφραστεί δημοσίως για να υπερασπιστεί τον Πρωθυπουργό σε αυτή την κρίσιμη στιγμή, έχει δημιουργήσει επιπλέον τριβές.
Όταν τέθηκε το ενδεχόμενο να μετακινηθεί, πηγές από το περιβάλλον του Δένδια αναφέρουν ότι ο ίδιος θα προτιμούσε να αποχωρήσει από την πολιτική παρά να δεχτεί οποιαδήποτε άλλη υπουργική θέση. Αυτό, ουσιαστικά, αποτελεί μια σαφή απάντηση του Δένδια στο Μαξίμου, αφήνοντας να εννοηθεί ότι δεν πρόκειται να αλλάξει την πολιτική του στάση και τη φιλοσοφία με την οποία πολιτεύεται.
Αφωνία για τους πυραύλους Meteor και εντάσεις στις σχέσεις Μαξίμου-Δένδια
Ένα ακόμα σημείο τριβής μεταξύ του Μαξίμου και του Νίκου Δένδια αφορά την υπόθεση των πυραύλων Meteor, που η Γαλλία επιθυμεί να πουλήσει στην Τουρκία. Παρά τις έντονες αντιρρήσεις που έχει εκφράσει ο Δένδιας για αυτή την πώληση, το Μαξίμου παραμένει απολύτως σιωπηλό, γεγονός που εντείνει τις φήμες ότι υπάρχει μια συστηματική διαφοροποίηση από τις θέσεις του Υπουργού Άμυνας, ιδιαίτερα όσον αφορά τις εξωτερικές πολιτικές αποφάσεις. Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είχε εκφράσει αντιρρήσεις στη Γαλλία για τη συγκεκριμένη συμφωνία στο παρελθόν, κάτι που ο Δένδιας φαίνεται να απορρίπτει.
Η ανησυχία στο στρατόπεδο Καραμανλή
Η κατάσταση στο στρατόπεδο του Κώστα Καραμανλή είναι επίσης τεταμένη, καθώς διαφαίνεται ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης ετοιμάζεται να τον «αδειάσει» πολιτικά. Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Κώστας Καραμανλής του Αχιλλέα ενδέχεται να κληθεί σε Προανακριτική Επιτροπή για την υπόθεση των Τεμπών, κάτι που ίσως οδηγήσει και σε δίκη σε Ειδικό Δικαστήριο. Η κοινωνία, πλέον, απαιτεί κάποιου είδους απολογισμό για το δυστύχημα, και αν αυτό γίνει, δεν φαίνεται ότι το Μαξίμου μπορεί να το χειριστεί με τον ίδιο τρόπο όπως στο παρελθόν. Αν η Νέα Δημοκρατία προχωρήσει σε αυτή την κίνηση, θα βυθίσει το κόμμα σε μια περίοδο εσωστρέφειας και αναταραχών.
Παρά την αδράνεια του καραμανλικού στοιχείου εντός του κόμματος, πολλοί από τους υποστηρικτές του έχουν στραφεί σε άλλους πολιτικούς φορείς, με την Ελληνική Λύση και το νέο κόμμα ΝΙΚΗ να επωφελούνται από αυτή τη μετακίνηση. Αν η Νέα Δημοκρατία προχωρήσει σε μια τέτοια πολιτική κίνηση εις βάρος του Κώστα Καραμανλή, είναι πολύ πιθανό να υποστεί σοβαρές απώλειες στη Βόρεια Ελλάδα, και ειδικά στις Σέρρες, όπου το κόμμα καταγράφει πτωτικά ποσοστά.
Ταυτόχρονα, ο πρώην Πρωθυπουργός, Κώστας Καραμανλής, παραμένει εκτός ΝΔ και φαίνεται ότι έχει εισέλθει σε μια αθόρυβη αντιπαράθεση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πλήρη ρήξη μεταξύ του πρώην Πρωθυπουργού και του Μαξίμου, ενισχύοντας περαιτέρω την πολιτική κρίση στην Νέα Δημοκρατία.
Σε τρομερά δύσκολη θέση
Ο Μητσοτάκης λοιπόν, βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση, εγκλωβισμένος σε ένα σπιράλ αποσυσπείρωσης και πτώσης της κυβερνητικής παράταξης, μετά τις αποκαλύψεις για την τραγωδία των Τεμπών, οι οποίες έχουν προκαλέσει έντονη κοινωνική αναταραχή. Είναι φανερό ότι για να διασφαλίσει την πολιτική του επιβίωση και την ολοκλήρωση της θητείας του μέχρι το 2027, θα πρέπει να πάρει σκληρές αποφάσεις, θυσιάζοντας κάποια πρόσωπα από την κυβέρνησή του προκειμένου να προστατεύσει την προσωπική του εικόνα και το πολιτικό του κεφάλαιο.
Οι δημοσκοπήσεις ήδη δείχνουν μια πτώση 2-3 μονάδων για την Νέα Δημοκρατία, αν και δεν είναι σαφές πόσο ακόμα μπορεί να μειωθεί η στήριξη στο κυβερνητικό κόμμα. Η πολιτική πίεση αυξάνεται συνεχώς και η αντιπολίτευση, κυρίως το ΠΑΣΟΚ, αναμένεται να καταθέσει πρόταση δυσπιστίας, γεγονός που θα εντείνει τις εσωκομματικές τριβές και θα δημιουργήσει ακόμα περισσότερη ένταση.
Θυσία και πολιτικός συμβιβασμός
Ο Μητσοτάκης είναι ήδη έτοιμος να «θυσιάσει» ορισμένα από τα μεγαλύτερα στελέχη του κόμματός του, όπως τον Κώστα Καραμανλή του Αχιλλέα και τον Χρήστο Τριαντόπουλο, για να μειώσει τη ζημιά που προκαλούν οι αποκαλύψεις. Ο Καραμανλής, για παράδειγμα, φαίνεται ότι έχει τελειώσει πολιτικά, και οι κυβερνητικές πιέσεις θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ενέργειες που θα απομακρύνουν αυτούς τους παράγοντες από το προσκήνιο. Ανεξαρτήτως της πρότασης μομφής, η κυβέρνηση θα αναγκαστεί να συμφωνήσει με την πρόταση για Προανακριτική Επιτροπή, μια κίνηση που αποσκοπεί στο να αποκτήσει πολιτικό χρόνο και να δείξει ότι αναλαμβάνει τις ευθύνες της.
Ανασχηματισμός και νέα πρόσωπα
Αναμένονται σημαντικές αλλαγές στην κυβέρνηση, με τον ανασχηματισμό να θεωρείται πιθανό να πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο. Ο Μητσοτάκης θα προσπαθήσει να επαναφέρει την εμπιστοσύνη του κοινού και να ανανεώσει την εικόνα της κυβέρνησης. Αναμένεται το «σπάσιμο» των υπουργείων Μεταφορών και Υποδομών, με νέο υπουργό Μεταφορών να αναλαμβάνει, πιθανότατα κάποιο πρόσωπο απόλυτης εμπιστοσύνης του πρωθυπουργού. Επίσης, φημολογείται ότι ο Χρήστος Σταικούρας, λόγω της στάσης του, μπορεί να μετακινηθεί σε άλλο υπουργείο, αν και δεν φαίνεται να απομακρύνεται πλήρως από την κυβέρνηση.
Επιπλέον, οι υπουργοί που θεωρούνται αποτυχημένοι ή με περιορισμένη αποτελεσματικότητα ενδέχεται να απομακρυνθούν. Για παράδειγμα, ο Βασίλης Κικίλιας, παρά τις επανειλημμένες στηρίξεις από το Μαξίμου, αναμένεται να φύγει από την Πολιτική Προστασία, όπου η κυβέρνηση δέχεται συνεχώς κριτική για την αδυναμία διαχείρισης φυσικών καταστροφών. Ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, πιθανώς, δεν θα συνεχίσει στο υπουργείο Μετανάστευσης, ενώ και οι Χρήστος Στυλιανίδης (Ναυτιλία) και Θεόδωρος Σκυλακάκης (Ενέργεια) φαίνεται να απομακρύνονται.
Στρατηγικές κινήσεις και νέα πρόσωπα
Για να ενισχύσει την κυβέρνηση, ο Μητσοτάκης θα φέρει νέα πρόσωπα με ισχυρή κοινοβουλευτική παρουσία. Ο Σταύρος Παπασταύρου και ο Θωμάς Βαρβιτσιώτης είναι δύο από τα ονόματα που ακούγονται για να ενταχθούν στο κυβερνητικό σχήμα. Ενδεχομένως να υπάρξουν και μετακινήσεις προσώπων, όπως του Μάκη Βορίδη από το Μαξίμου σε άλλο υπουργείο.
Ο ανασχηματισμός αναμένεται να είναι σαρωτικός και με στόχο να δημιουργήσει ένα «ετοιμοπόλεμο» κυβερνητικό σχήμα για τις εκλογές. Οι αλλαγές και οι μετακινήσεις πρέπει να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στους πολίτες ότι η κυβέρνηση έχει αντιληφθεί την κρίση και επιχειρεί να ανασυγκροτηθεί, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες και τις προσδοκίες της κοινωνίας.
Τι άλλο φοβάται ο Μητσοτάκης;
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με άρθρο του στους Financial Times, θέτει σε πρώτο πλάνο τις αυξημένες προκλήσεις για την Ευρώπη, οι οποίες σχετίζονται με την ένταση του πολέμου στην Ουκρανία, την αστάθεια στη Μέση Ανατολή και τις γενικότερες γεωπολιτικές μετατοπίσεις που επηρεάζουν τη διεθνή ασφάλεια. Στο πλαίσιο αυτό, αναδεικνύει την ανάγκη για μια πιο ενεργή και στρατηγική προσέγγιση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ενίσχυση της αμυντικής της ικανότητας.
Ο Μητσοτάκης επισημαίνει ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως απαιτούνται πρόσθετες επενδύσεις ύψους 500 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της άμυνας στην επόμενη δεκαετία. Υπογραμμίζει ότι αυτή η ανάγκη δεν είναι απλώς επιτακτική, αλλά και μια μοναδική ευκαιρία για την ΕΕ να επιτύχει στρατηγική αυτονομία στον τομέα της άμυνας, μια θέση που έχει υποστηρίξει εδώ και καιρό.
Ωστόσο, ένα από τα βασικά εμπόδια στην υλοποίηση αυτών των αναγκαίων αμυντικών δαπανών είναι το ευρωπαϊκό δημοσιονομικό πλαίσιο, το οποίο περιορίζει την ευχέρεια των κρατών-μελών να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες, λόγω των διαδικασιών υπερβολικού ελλείμματος. Ο Μητσοτάκης προτείνει την εξαίρεση των αμυντικών δαπανών από τους δημοσιονομικούς στόχους της ΕΕ, προκειμένου να διασφαλιστεί η οικονομική ευχέρεια για την ενίσχυση της άμυνας χωρίς να διακυβεύεται η δημοσιονομική αξιοπιστία των κρατών μελών.
Ανάγκη για ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και στρατηγικές συνεργασίες
Ο Πρωθυπουργός τονίζει επίσης ότι για να ενισχυθεί η αποτελεσματικότητα της Ευρώπης στον τομέα της άμυνας, είναι απαραίτητο να ενοποιηθεί και να εξειδικευτεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Οι επενδύσεις στον τομέα της ανάπτυξης νέων, προηγμένων αμυντικών συστημάτων απαιτούν συνεργασία και πόρους που υπερβαίνουν τις δυνατότητες οποιουδήποτε μεμονωμένου κράτους μέλους.
Μάλιστα, αναφέρεται στην πρότασή του για τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ασπίδας Αεράμυνας, σε συνεργασία με την Πολωνία, ως έναν αξιόπιστο αποτρεπτικό μηχανισμό. Αυτό το έργο, όπως υποστηρίζει, θα έχει σημαντικό αντίκτυπο σε τέσσερις κρίσιμους τομείς: την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων, την ανάπτυξη της τεχνολογικής και βιομηχανικής βάσης της Ευρώπης, την ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ και, το πιο σημαντικό, την ενδυνάμωση της ενότητας της Ευρώπης ως παγκόσμιας δύναμης.
Η στρατηγική ετοιμότητας της ΕΕ, που περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Αμυντικής Ένωσης, είναι επίσης ένα από τα σημαντικά σημεία της ατζέντας του Μητσοτάκη. Εδώ, επισημαίνει ότι η εδαφική ακεραιότητα κάθε κράτους-μέλους της ΕΕ πρέπει να θεωρείται άρρηκτα συνδεδεμένη με την ακεραιότητα όλων των κρατών μελών. Αυτή η ενότητα πρέπει να ενισχυθεί με την ενίσχυση των ρητρών αμοιβαίας άμυνας και αλληλεγγύης στις Συνθήκες της ΕΕ.
Ο Μητσοτάκης καταλήγει τονίζοντας ότι, καθώς η Ελλάδα είναι ένα κράτος-μέλος πρώτης γραμμής, τόσο στην ΕΕ όσο και στο ΝΑΤΟ, η ανάγκη για επενδύσεις στην άμυνα είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Οι προκλήσεις ασφαλείας δεν περιορίζονται πλέον σε περιφερειακό επίπεδο, αλλά αφορούν το σύνολο της Ευρώπης. Η ΕΕ, εάν θέλει να παραμείνει πυλώνας ειρήνης και σταθερότητας, πρέπει να αποκτήσει ισχυρή, ενιαία και αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα. Δεν υπάρχει χρόνος για χάσιμο.
Ο Μητσοτάκης φοβάται την αδυναμία της Ευρώπης να συντονιστεί στρατηγικά και οικονομικά για την ενίσχυση της άμυνάς της, καθώς και τη δυσκολία στην εφαρμογή αυξημένων αμυντικών δαπανών χωρίς να διακινδυνευθεί η δημοσιονομική υγεία των κρατών μελών. Παράλληλα, ανησυχεί για την καθυστέρηση στην ανάπτυξη μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας που θα επιτρέπει στην ΕΕ να αντεπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις ασφάλειας με αποτελεσματικότητα.
