Κρήτη: Η «προσωρινή» λύση που γίνεται μόνιμο αδιέξοδο στο μεταναστευτικό

Κρήτη: Η συμφωνία μεταξύ της κυβέρνησης και της Περιφέρειας Κρήτης για τη δημιουργία δύο «προσωρινών» δομών κράτησης μεταναστών, που ανακοινώθηκε πρόσφατα μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον περιφερειάρχη Σταύρο Αρναουτάκη, φανερώνει μια κατάσταση που μοιάζει να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο, ενώ η «προσωρινότητα» της λύσης αργά ή γρήγορα θα μετατραπεί σε μόνιμη και δυσλειτουργική πραγματικότητα. Η συνάντηση έγινε αρχικά για θέματα της Εκκλησίας της Κρήτης, αλλά το μεταναστευτικό δεν θα μπορούσε να μην τεθεί, αφού οι ροές από τη Λιβύη εκτοξεύονται, δημιουργώντας τεράστιες πιέσεις στα νησιά.

Η αυξανόμενη ένταση του προβλήματος αποτυπώνεται και στα επίσημα στατιστικά στοιχεία: από την αρχή του χρόνου μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου, περίπου 13.000 πρόσφυγες και μετανάστες εισήλθαν στα νησιά Κρήτη και Γαύδο, αριθμός τετραπλάσιος σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα, όπου οι αφίξεις δεν ξεπέρασαν τις 3.167. Αυτή η εκρηκτική αύξηση έρχεται μετά από ένα διάστημα στα τέλη Ιουλίου και αρχές Αυγούστου όπου οι καιρικές συνθήκες είχαν προσωρινά περιορίσει τις αφίξεις. Όμως, από τις 13 Αυγούστου και μετά, με την βελτίωση του καιρού, οι ροές ξανάρχισαν με ορμή, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο την ήδη τεταμένη κατάσταση.

Ο περιφερειάρχης Αρναουτάκης δήλωσε με νόημα ότι «δεν γίνεται να έχουμε συνάντηση με τον πρωθυπουργό και να μην συζητήσουμε το μεταναστευτικό», αποκαλύπτοντας παράλληλα την σοβαρή δυσλειτουργία στην διαχείριση του ζητήματος. Σε ένα μόνο Σαββατοκύριακο έφτασαν πάνω από 1.000 άτομα, και παρόλο που πρόκειται για μεγάλους αριθμούς, η φύλαξη των μεταναστών γίνεται από ελάχιστους ενστόλους, πέντε μόνο σύμφωνα με τον ίδιο, κάτι που καταδεικνύει την αδυναμία των αρμοδίων να ελέγξουν την κατάσταση. Η ανάγκη για άμεση μεταφορά των μεταναστών εκτός Κρήτης και αύξηση της φύλαξης ήταν από τα κύρια αιτήματα που μετέφερε στους υπουργούς Υγείας και Εσωτερικών.

Η λεγόμενη «διπλωματική λύση» με τη Λιβύη, η οποία είχε παρουσιαστεί ως μέτρο περιορισμού των μεταναστευτικών ροών προς την Κρήτη και τη Γαύδο, φαίνεται να έχει αποδειχτεί «φούσκα». Οι αριθμοί και οι συνεχείς αφίξεις αποδεικνύουν ότι η συμφωνία δεν απέδωσε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αφήνοντας τις τοπικές κοινωνίες να αντιμετωπίζουν μια κατάσταση που μοιάζει ανεξέλεγκτη και «εκρηκτική». Η ανάγκη για οργανωμένες και κατάλληλες υποδομές είναι επιτακτική, όμως μέχρι στιγμής οι αρχές περιορίζονται σε προσωρινές λύσεις, οι οποίες στην πράξη λειτουργούν περισσότερο ως επιδιορθώσεις παρά ως ουσιαστικά μέτρα.

Η έλλειψη οργανωμένων δομών έχει οδηγήσει σε πρόχειρη φιλοξενία των μεταναστών σε χώρους όπως το Εκθεσιακό Κέντρο της Αγυιάς, που προφανώς δεν είναι σχεδιασμένο για τέτοιες ανάγκες, με συνέπεια οι συνθήκες να είναι απελπιστικές και να μην παρέχουν ούτε την ελάχιστη αξιοπρέπεια στους ανθρώπους που έχουν φτάσει στα νησιά. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την υποδοχή αλλά και τη συνολική διαχείριση, τη φύλαξη και τη μεταφορά των ατόμων αυτών, καθώς οι τοπικές δυνάμεις – αστυνομία και λιμενικό – υπολείπονται σε προσωπικό και μέσα.

Η κυβέρνηση και η Περιφέρεια φαίνεται να κινούνται σε έναν κύκλο διαχείρισης εντυπώσεων, χωρίς ουσιαστικό σχέδιο και πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση του φαινομένου σε βάθος. Οι δομές παραμένουν «προσωρινές», τα μέτρα «προσωρινά», οι λύσεις «προσωρινές», αλλά η πραγματικότητα δείχνει πως το πρόβλημα θα παραμείνει – και πιθανώς θα επιδεινωθεί – για πολύ καιρό. Η τοπική κοινωνία ασφυκτιά, οι υποδομές καταρρέουν και οι αριθμοί προκαλούν ανησυχία, καθώς προβλέπεται ότι μέσα στον επόμενο χρόνο η χώρα θα δεχτεί από 350.000 έως 500.000 παράνομους μετανάστες, αν δεν υπάρξει δραστική αλλαγή πολιτικής.

Το συμπέρασμα είναι σαφές: η «προσωρινότητα» στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού στο Αιγαίο μετατρέπεται σε καμουφλαρισμένη ολιγωρία. Η κυβέρνηση επιλέγει να αντιμετωπίζει το πρόβλημα με επιφανειακά μέτρα, ενώ η πραγματική διαχείριση και ο σχεδιασμός που απαιτείται για την προστασία τόσο των προσφύγων όσο και των τοπικών κοινωνιών απουσιάζουν. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η Κρήτη και τα γειτονικά νησιά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή μιας κρίσης που απειλεί να γίνει μη αναστρέψιμη, όσο οι «προσωρινές λύσεις» συνεχίζουν να είναι η μόνη απάντηση.