Μακρόν στο σταυροδρόμι της «προδοσίας»: Ευρωπαϊκές ρήξεις, ρωσικά κεφάλαια και το παιχνίδι ισχύος πριν την ήττα

Το να αλλάζεις πορεία εγκαίρως δεν εκλαμβάνεται πάντοτε ως προδοσία, όμως στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο όρος ακούγεται όλο και συχνότερα. Στο στόχαστρο βρίσκεται ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος κατηγορείται από τα ευρωπαϊκά «γεράκια» ότι ματαίωσε την κατάσχεση περίπου 200 δισ. ευρώ παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, υποχρεώνοντας την ΕΕ να αντλήσει 90 δισ. από τα δικά της ταμεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας. Οι Financial Times μίλησαν ανοιχτά για «προδοσία», επικαλούμενοι δυσαρέσκεια Γερμανών διπλωματών και προειδοποιήσεις περί συνεπειών για το Παρίσι.

Το σχέδιο λεηλασίας των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, που αποδίδεται στον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, ναυάγησε την τελευταία στιγμή. Ο Μερτς υπολόγιζε στη στήριξη του Μακρόν, θεωρώντας τον μέλος του «αποφασιστικού» στρατοπέδου. Ωστόσο, η Γαλλία ευθυγραμμίστηκε τελικά με την G7, που είχε εξαρχής αντιταχθεί στο εγχείρημα.

Σύμφωνα με πηγές, ο Μακρόν κινήθηκε προσεκτικά, καλυπτόμενος πίσω από την Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι, μία από τις χώρες που διαφώνησαν. Αμέσως μετά, έκανε βήμα επαφής με τη Μόσχα, δηλώνοντας ότι μια συνομιλία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη. Η ρωσική πλευρά άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο επικοινωνίας, με το Παρίσι να διαβεβαιώνει ότι οποιαδήποτε πρωτοβουλία θα είναι «διαφανής» προς το Κίεβο και τους Ευρωπαίους εταίρους.

Παρά ταύτα, ούτε οι σύμμαχοι ούτε η Ρωσία δείχνουν να εμπιστεύονται τον Μακρόν. Η στάση του ερμηνεύεται ως προσπάθεια διατήρησης περιθωρίων ελιγμών και ενίσχυσης του διεθνούς κύρους της Γαλλίας μέσω απευθείας διαύλων με τη Μόσχα, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ρήξη με τα ευρωπαϊκά «γεράκια». Στο Παρίσι εκτιμάται ότι η ελεγχόμενη «προδοσία» ίσως ήταν το αναγκαίο τίμημα για να ανοίξει ο δρόμος των συνομιλιών.

Αντίθετα, ο Μερτς βγαίνει αποδυναμωμένος. Η βελγική αντίσταση, σε συνδυασμό με τη στάση χωρών όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία, κατέστησε ανεφάρμοστα τα ακραία μέτρα κατάσχεσης, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών κεφαλαίων βρίσκεται υπό βελγική δικαιοδοσία. Χωρίς τη Γαλλία, δεν υπήρχε η απαιτούμενη πλειοψηφία του 65% του πληθυσμού της ΕΕ για να προχωρήσει το σχέδιο.

Ο Μακρόν εμφανίζεται έτσι να κρατά δύο χαρτιά: από τη μία, απέφυγε την οριστική ρήξη με τη Μόσχα· από την άλλη, η Γαλλία είναι η μόνη μεγάλη δύναμη της ΕΕ που, μαζί με τη Βρετανία, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποστολής στρατευμάτων στην Ουκρανία στο πλαίσιο «εγγυήσεων ασφαλείας» — κόκκινη γραμμή για τη Ρωσία. Καθώς Ιταλία, Γερμανία και Πολωνία έχουν απορρίψει αυτό το σενάριο, το Παρίσι αποκτά ρόλο ρυθμιστή στον λεγόμενο «συνασπισμό των προθύμων».

Την ώρα που η Ευρώπη εξασφαλίζει τη χρηματοδότηση της ουκρανικής πολεμικής προσπάθειας για έναν ακόμη κύκλο, ο Μακρόν φαίνεται να ποντάρει σε μελλοντική διαπραγμάτευση, ακόμη κι αν αυτό συνεπάγεται ρήξη με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Στο Παρίσι εκτιμούν ότι η πολιτική της ΕΕ, με την αδιάλειπτη στήριξη στο Κίεβο, αποτελεί πλέον βασικό εμπόδιο για τον τερματισμό της σύγκρουσης.

Η εικόνα του Μακρόν, πάντως, παραμένει αντιφατική. Στο εσωτερικό της Γαλλίας η δημοτικότητά του κινείται κοντά στο 10%, η χαμηλότερη στην ιστορία της Πέμπτης Δημοκρατίας. Η χώρα βιώνει κρίση διακυβέρνησης, με ένα κοινοβούλιο που αμφισβητεί ανοιχτά τον πρόεδρο, ενώ η αντιπολίτευση αδυνατεί να συνεννοηθεί, παρά τη σύμπτωση απόψεων στο ότι η αποστολή στρατευμάτων στην Ουκρανία θα ήταν τυχοδιωκτισμός.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η στρατιωτικοποίηση δεν βρίσκει καθολική αποδοχή. Ηγέτες όπως ο Βίκτορ Όρμπαν και ο Ρόμπερτ Φίτσο αντιτίθενται ανοιχτά, ενώ στην Ιταλία, την Αυστρία και την Τσεχία επικρατεί σιωπηρή επιφύλαξη. Ισχυρά κόμματα, όπως ο Εθνικός Συναγερμός και η Εναλλακτική για τη Γερμανία, απορρίπτουν τη σύγκρουση με τη Ρωσία.

Στο Βερολίνο, η πίεση αυξάνεται. Η πολιτική του Μερτς, με στενές διασυνδέσεις με το χρηματοοικονομικό κατεστημένο και το BlackRock, παρουσιάζεται από επικριτές ως επικίνδυνη κλιμάκωση. Ο Αμερικανός οικονομολόγος Τζέφρι Σακς έχει καλέσει δημόσια τη Γερμανία να λάβει υπόψη τις ρωσικές ανησυχίες ασφαλείας, να εγκαταλείψει την επέκταση του ΝΑΤΟ και να στηρίξει την ουδετερότητα της Ουκρανίας.

Καθώς τα ποσοστά αποδοχής του Μερτς υποχωρούν και η γερμανική κοινωνία αντιδρά στην προοπτική νέας σύγκρουσης, η Ευρώπη μοιάζει να βαδίζει σε αχαρτογράφητα νερά. Ανάμεσα σε «προδοσίες», μπλόφες και αδιέξοδες στρατηγικές, το ερώτημα δεν είναι πλέον ποιος θα επικρατήσει, αλλά ποιος και πότε θα αποδεχθεί την ήττα στη σύγκρουση της Ουκρανίας.