Μείωση τεκμηρίων: Άνάσα για φορολογούμενους, αλλαγές που θα φανούν το 2026

Το νέο φορολογικό νομοσχέδιο που βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση επιφέρει σημαντική αναπροσαρμογή των τεκμηρίων διαβίωσης και φέρνει μειώσεις οι οποίες θα αποτυπωθούν στις φορολογικές δηλώσεις του 2026. Από φέτος, σύμφωνα με το κείμενο των διατάξεων, μειώνονται τα τεκμήρια για την κύρια κατοικία με κλιμακωτό τρόπο ανάλογα με την επιφάνεια, ενώ παράλληλα προβλέπονται σημαντικές περικοπές για τα αυτοκίνητα και τα σκάφη αναψυχής, με τη μείωση να φθάνει έως 35% για κατοικίες, έως 73% για αυτοκίνητα και έως 30% για σκάφη. Η συνολική παρέμβαση στοχεύει να απελευθερώσει περίπου 480.000 φορολογούμενους που μέχρι σήμερα παγιδεύονταν σε τεκμαρτά εισοδήματα και κατέβαλαν υψηλότερους φόρους, ενώ τα εξαρτώμενα παιδιά που διαθέτουν δικό τους εισόδημα απαλλάσσονται πλήρως από το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ.

Για τις κύριες κατοικίες το νομοσχέδιο εισάγει νέες τιμές ανά τετραγωνικό με μειώσεις σε όλες τις κλίμακες: έως και 80 τ.μ. ο συντελεστής πέφτει σε 28 ευρώ ανά τ.μ. από 40 ευρώ, για επιφάνειες 81–120 τ.μ. ορίζεται 45 ευρώ ανά τ.μ. από 65 ευρώ, για 121–200 τ.μ. 77 ευρώ από 110, για 201–300 τ.μ. 140 ευρώ από 200 και για πάνω από 301 τ.μ. 280 ευρώ αντί 400 ευρώ ανά τετραγωνικό. Οι προσαυξήσεις για περιοχές με υψηλή τιμή ζώνης μειώνονται επίσης, καθώς το ποσοστό προσαύξησης πέφτει σε 30% από 40% για ζώνες με τιμή από 2.800 έως 4.999 ευρώ ανά τ.μ. και σε 58% από 70% για ζώνες με τιμή άνω των 5.000 ευρώ ανά τ.μ., με αποτέλεσμα συνολικές μειώσεις που σε συγκεκριμένα παραδείγματα φτάνουν το 30% ή και το 35% ανάλογα με την περίπτωση.

Για να γίνει πιο χειροπιαστό το μέτρο, το νομοσχέδιο παραθέτει παραδείγματα: κύρια κατοικία 80 τ.μ. σε μέτρια ζώνη βλέπει το τεκμήριο να πέφτει από 3.200 ευρώ σε 2.240 ευρώ, κατοικία 120 τ.μ. σε άλλη ζώνη από 5.800 σε 4.040 ευρώ, ενώ κατοικία 120 τ.μ. σε ακριβή περιοχή με τιμή ζώνης 3.000 ευρώ «κουρεύεται» από 8.120 σε 5.252 ευρώ και κατοικία 300 τ.μ. σε περιοχή με τιμή ζώνης 5.000 ευρώ βλέπει το τεκμήριο να μειώνεται στα 38.236 ευρώ από 58.820 ευρώ σήμερα. Επιπλέον, για τις μονοκατοικίες το τεκμήριο προσαυξάνεται κατά 20% ώστε να ληφθούν υπόψη οι πρόσθετες ανάγκες, ενώ για τις δευτερεύουσες κατοικίες το τεκμήριο μειώνεται κατά 50% ως μέτρο αναγνώρισης της διαφορετικής χρήσης και κόστους.

Ο τρόπος υπολογισμού των τεκμαρτών δαπανών για τα αυτοκίνητα αλλάζει ριζικά και προσαρμόζεται στο σύστημα των τελών κυκλοφορίας, με βάση τις εκπομπές ρύπων κάθε οχήματος. Η ρύθμιση αφορά οχήματα ηλικίας έως 15 ετών και συνδέει πλέον τις αντικειμενικές δαπάνες με τα γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα, γεγονός που ευνοεί τα νέα και αποδοτικά μοντέλα. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι για πολλά αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας οι μειώσεις των τεκμηρίων θα είναι υπερβολικά μεγάλες και σε κάποιες περιπτώσεις θα ξεπερνούν το 50% ή και να φτάνουν το 73% για οχήματα με πολύ χαμηλές εκπομπές. Αντίθετα, για αυτοκίνητα ηλικίας πάνω από 15 ετών τα ποσά παραμένουν αμετάβλητα, καθώς για αυτά διατηρείται το ισχύον καθεστώς.

Στο νομοσχέδιο δίνονται και ενδεικτικά νούμερα: για καινούριο αυτοκίνητο 1.800 κ.εκ. με εκπομπές 99 γραμμάρια CO2 το τεκμήριο μειώνεται από 7.600 ευρώ σε 2.000 ευρώ (μείωση 73,7%), ενώ για αυτοκίνητο 2.000 κ.εκ. δέκαετίας με εκπομπές 137 γραμμάρια το τεκμήριο πέφτει από 4.400 σε 2.450 ευρώ, με μείωση 44,3%. Την ίδια στιγμή, για τα ηλεκτρικά οχήματα μέχρι τιμή 50.000 ευρώ το τεκμήριο παραμένει μηδενικό, ενώ για τα ακριβότερα μοντέλα μειώνεται στο μισό — στα 2.000 ευρώ αντί 4.000 ευρώ — ως κίνητρο για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης και την ανανέωση του στόλου.

Στον τομέα των σκαφών αναψυχής οι προσαρμογές προβλέπουν γενικευμένες μειώσεις στις τεκμαρτές δαπάνες, με μείωση 15% για σκάφη ηλικίας 5–10 ετών και 30% για εκείνα που είναι πάνω από 10 χρόνια, ενώ πλέον μειώνεται κατά 30% και η τεκμαρτή δαπάνη για τα νεότερα σκάφη, αναγνωρίζοντας ότι τα κόστη συντήρησης δεν είναι αυξημένα στα νεότερα σκάφη και επιδιώκοντας τόνωση της ζήτησης. Ως παράδειγμα, για ένα ταχύπλοο 5 μέτρων το τεκμήριο από 4.000 ευρώ πέφτει στα 2.800 ευρώ. Επιπλέον, οι ετήσιες τεκμαρτές δαπάνες μειώνονται κατά 50% για ιστιοφόρα και για παραδοσιακά πλοία αναψυχής που κατασκευάζονται εξ ολοκλήρου στην Ελλάδα, σε μια κίνηση που στοχεύει και στην προστασία της ναυτικής παράδοσης.

Στο οικονομικό πεδίο οι ρυθμίσεις αναμένεται να μειώσουν το φορολογικό βάρος για χιλιάδες νοικοκυριά και ιδιοκτήτες οχημάτων, να διευκολύνουν την υιοθέτηση ηλεκτρικών αυτοκινήτων και να απελευθερώσουν τμήματα της μεσαίας τάξης από τον βρόχο των τεκμαρτών εισοδημάτων. Ταυτόχρονα, η μείωση των τεκμηρίων για υψηλές ζώνες και μεγάλες κατοικίες θα περιορίσει την επιβάρυνση για ιδιοκτήτες που πλήρωναν υπέρμετρους φόρους λόγω αντικειμενικών δαπανών. Ωστόσο, το μέτρο φέρει και προκλήσεις για τα δημόσια έσοδα, που θα πρέπει να αποτιμηθούν κατά τη διαβούλευση, και απαιτεί σαφή τεχνικά κριτήρια εφαρμογής για να αποφευχθούν στρεβλώσεις και καταχρήσεις στην πρακτική δήλωσης εισοδημάτων.

Συνολικά, οι προτεινόμενες αλλαγές επιχειρούν να φέρουν το πλαίσιο των τεκμηρίων πιο κοντά στην πραγματική δαπάνη διαβίωσης και να ενσωματώσουν περιβαλλοντικά κίνητρα, αλλά η τελική εικόνα θα κριθεί από την τεκμηρίωση εφαρμογής, τις παρατηρήσεις στη δημόσια διαβούλευση και τον τρόπο που το υπουργείο θα ρυθμίσει τα λεπτομερή τεχνικά σημεία πριν από την τελική ψήφιση.