Ο Μητσοτάκης σε τροχιά ρήξης με την επιχειρηματική ελίτ

Τη Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παραχώρησε μια ιδιαίτερα προσεκτικά σχεδιασμένη συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου και τον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, επιλέγοντας ο ίδιος την ατζέντα των ερωτήσεων αλλά και το ύφος της πολιτικής επικοινωνίας. Σε μια χρονική στιγμή όπου οι πολιτικές και επιχειρηματικές ισορροπίες μοιάζουν πιο εύθραυστες από ποτέ, ο Έλληνας Πρωθυπουργός φρόντισε να στείλει σαφή μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση, τόσο στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας όσο και προς το εξωτερικό περιβάλλον ισχύος που περιβάλλει την εκτελεστική εξουσία. Με τη φράση-κλειδί «Να φύγει ο Μητσοτάκης, αλλά να έρθει ποιος;», ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπενθύμισε με νόημα ότι η πολιτική ηγεσία εκλέγεται από τον λαό και όχι από τους λεγόμενους “παράγοντες”, αφήνοντας σαφείς αιχμές προς τα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα που -όπως ο ίδιος υπονοεί- επιχειρούν να καθορίσουν τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα.

Πίσω από τη φαινομενικά αφοπλιστική πολιτική ρητορική, ωστόσο, ξεδιπλώνεται μια περίπλοκη σχέση σύγκρουσης με μερίδα της εγχώριας οικονομικής ελίτ, με την οποία ο Πρωθυπουργός πλέον δεν διατηρεί τις θερμές σχέσεις που υπήρχαν το 2019, όταν τον στήριζαν ανοιχτά για να κατακτήσει την εξουσία. Οι ισορροπίες έχουν μεταβληθεί και οι πρώην πολιτικοί σύμμαχοι σήμερα φαντάζουν δυνητικοί αντίπαλοι. Πρώτος στη λίστα των αποστασιοποιημένων επιχειρηματιών είναι ο εφοπλιστής Βαγγέλης Μαρινάκης, ο οποίος έχει περάσει από τη φάση της ανοχής στην ανοιχτή αντιπολίτευση. Ο μιντιακός του όμιλος, με επίκεντρο το Mega και τα Νέα, αποτελεί σήμερα βασικό δίαυλο έκφρασης της αντιπολίτευσης, προσφέροντας προνομιακή προβολή στο ΠΑΣΟΚ και τον Νίκο Ανδρουλάκη, ενώ φημολογείται έντονα ότι έχει υπάρξει συνεννόηση και με τον Αλέξη Τσίπρα για μελλοντική υποστήριξη στο πολιτικό εγχείρημα που ετοιμάζει.

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και ο Δημήτρης Μελισσανίδης, ο οποίος διατηρεί πλέον απολύτως ψυχρές σχέσεις με το Μαξίμου. Ο επιχειρηματίας, ιδιοκτήτης του ομίλου που εκδίδει την Εφημερίδα των Συντακτών και ελέγχει πλέον και το νέο τηλεοπτικό κανάλι της Ναυτεμπορικής, βρίσκεται σε πολιτική και επικοινωνιακή ευθυγράμμιση με τον Αλέξη Τσίπρα και το ενδεχόμενο ανασχηματισμένο κόμμα που ο τελευταίος ετοιμάζει. Η μόνη επαφή του Μελισσανίδη με το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας φαίνεται να είναι ο Αντώνης Σαμαράς, με τον οποίο τον συνδέει αμοιβαίος σεβασμός, αλλά ακόμη κι αυτό δεν φαίνεται να οδηγεί σε στήριξη κάποιου νέου κομματικού σχηματισμού από τον πρώην Πρωθυπουργό.

Ένας ακόμη σημαντικός παίκτης στον επιχειρηματικό χάρτη είναι ο Θοδωρής Κυριακού του ΑΝΤ1, του οποίου οι σχέσεις με τον Μητσοτάκη έχουν περάσει από διάφορες φάσεις. Παρότι ο Πρωθυπουργός αναγνωρίζει τη χρησιμότητα των διεθνών διασυνδέσεων του Κυριακού, ιδιαίτερα με κύκλους του Donald Trump, υπήρξαν και στιγμές έντασης, όπως η προσωπική ενόχληση του επιχειρηματία όταν ο Μητσοτάκης απουσίασε από το κοινωνικό γεγονός της βάφτισης του γιου του. Η πρόσφατη επιλογή του Πρωθυπουργού να δώσει συνέντευξη στον ΑΝΤ1 και όχι στο συνήθως προτιμώμενο κανάλι του ΣΚΑΪ, ερμηνεύεται ως προσπάθεια αποκατάστασης της σχέσης με τον Κυριακού.

Η οικογένεια Βαρδινογιάννη αποτελεί επίσης έναν παραδοσιακό πυλώνα επιρροής στα ΜΜΕ και την οικονομία. Η σχέση της με τον Πρωθυπουργό έχει περάσει φάσεις δυσφορίας, ιδίως μετά την επιβολή έκτακτου φόρου στην ενέργεια και τα καύσιμα. Τα μέσα του ομίλου – κυρίως ο Alpha και το Star – διατηρούν αποστάσεις από την κυβέρνηση, αποφεύγοντας όμως την ανοιχτή αντιπαράθεση. Παράλληλα, η οικογένεια διατηρεί διαύλους με τον Νίκο Ανδρουλάκη, αλλά και με τη Ζωή Κωνσταντοπούλου, γεγονός που ερμηνεύεται ως επιδίωξη διατήρησης ευρύτερων ερεισμάτων, τόσο πολιτικών όσο και οικογενειακών.

Σημαντικός παίκτης σε αυτή την πολύπλοκη σκακιέρα είναι και ο Βαγγέλης Μυτιληναίος, ο οποίος διατηρεί μεν λειτουργικές σχέσεις με την κυβέρνηση, ωστόσο δεν τον διακατέχει κάποιο αίσθημα πολιτικής πίστης. Ο ισχυρός άνδρας της βιομηχανίας βλέπει την πολιτική περισσότερο ως πεδίο συμφερόντων και όχι ιδεολογικής ταύτισης. Διατηρεί εξαιρετικές σχέσεις με τον πρώην αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Βαγγέλη Βενιζέλο, αλλά και με τον Αλέξη Τσίπρα, για τον οποίο εκτιμά την πολιτική του αντίληψη και ενδεχομένως να στηρίξει το νέο κόμμα του, αν αυτό καταφέρει να οργανωθεί σε βιώσιμη βάση.

Την ίδια στιγμή, ο Ιβάν Σαββίδης φαίνεται να έχει αποστασιοποιηθεί πλήρως από την κυβέρνηση, έχοντας εκφράσει έντονα παράπονα για τον τρόπο με τον οποίο – όπως πιστεύει – το Μαξίμου ενίσχυσε την επιχειρηματική παρουσία του Μυστακίδη στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης, υποσκάπτοντας τα συμφέροντά του. Ο Μυστακίδης φέρεται να σχεδιάζει και την είσοδό του στην ΚΑΕ ΠΑΟΚ, κάτι που απειλεί τη διείσδυση του Σαββίδη στον φίλαθλο και εκλογικό κόσμο της Βόρειας Ελλάδας, περιοχή κρίσιμη για κάθε φιλοδοξία διακυβέρνησης.

Όλα τα παραπάνω συνθέτουν ένα σκηνικό όπου οι περισσότεροι ισχυροί επιχειρηματικοί παράγοντες της χώρας δείχνουν πλέον να έχουν απομακρυνθεί από τον Κυριάκο Μητσοτάκη και να μη στηρίζουν την προοπτική μιας απόλυτης, μονοκομματικής κυριαρχίας του. Η γενική τάση δείχνει να ευνοεί την προοπτική συγκυβέρνησης, είτε ΝΔ – ΠΑΣΟΚ είτε άλλου σχήματος, καθώς οι παίκτες της αγοράς επιθυμούν έναν Πρωθυπουργό λιγότερο ανεξέλεγκτο, πιο ευάλωτο σε πιέσεις και πιο διατεθειμένο να κάνει παραχωρήσεις. Ταυτόχρονα, όλοι φροντίζουν να χτίζουν εφεδρικές πολιτικές σχέσεις για το μέλλον, καθώς αντιλαμβάνονται πως το τοπίο μπορεί να αλλάξει ριζικά τα επόμενα τρία ή τέσσερα χρόνια.

Η χθεσινή εμφάνιση του Πρωθυπουργού στον ΑΝΤ1 δεν ήταν απλώς μια συνέντευξη – ήταν μια πολιτική δήλωση ενάντια στην οικονομική επιρροή και τους παρασκηνιακούς μηχανισμούς που, κατά την εκτίμησή του, επιχειρούν να προκαθορίσουν την πορεία της χώρας. Το αν θα καταφέρει να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία απέναντι σε ένα σύστημα που δείχνει να μην τον εμπιστεύεται πλέον, μένει να αποδειχθεί.