Οι ελληνικοί Patriot στο ραντάρ των ΗΠΑ – Σενάρια μεταβίβασης στην Ουκρανία

Οι ελληνικές πυροβολαρχίες Patriot βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο γεωστρατηγικών διεργασιών με επίκεντρο την Ουάσινγκτον, η οποία εξετάζει σοβαρά την πιθανότητα απόκτησής τους – με τελικό προορισμό το ουκρανικό μέτωπο. Η πληροφορία αυτή, που προέρχεται από το αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο Axios, έρχεται σε μια χρονική συγκυρία που σηματοδοτεί την επανεμφάνιση του Ντόναλντ Τραμπ στο διεθνές προσκήνιο και την αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για την ενίσχυση της αεράμυνας της Ουκρανίας.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας, Πιτ Χέγκσεθ, έχει ήδη «λοκάρει» διαθέσιμες πυροβολαρχίες Patriot από τη Γερμανία και την Ελλάδα – δύο ευρωπαϊκές χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ, με αποδεδειγμένες δυνατότητες και εμπειρία στην επιχειρησιακή αξιοποίηση των συγκεκριμένων συστημάτων. Η αμερικανική πρόθεση φέρεται να αφορά τη χρηματοδότηση της απόκτησής τους από την Ουάσινγκτον, με τελικό αποδέκτη την Ουκρανία, στο πλαίσιο μιας πρωτοβουλίας ενίσχυσης της ουκρανικής αντιπυραυλικής άμυνας.

Οι διαβουλεύσεις για το ζήτημα, σύμφωνα πάντα με το Axios, βρίσκονται σε εξέλιξη εδώ και αρκετούς μήνες, ωστόσο ο δημόσιος φωτισμός του θέματος έρχεται λίγα μόλις 24ωρα μετά τη ξαφνική διακοπή αποστολής αμερικανικών όπλων στην Ουκρανία, με την επίσημη αιτιολογία να κάνει λόγο για ανάγκη επανεκτίμησης των στρατηγικών αποθεμάτων των ΗΠΑ.

Το γεγονός ότι ο Ντόναλντ Τραμπ, στο πλαίσιο απευθείας επαφής του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, δεσμεύτηκε προσωπικά να στείλει άμεσα 10 κατευθυνόμενους πυραύλους Patriot, καθιστά προφανές ότι η Ουάσινγκτον αναζητά επειγόντως διαθέσιμα επιχειρησιακά συστήματα για να καλύψει την πίεση στο ουκρανικό πεδίο, με την Ευρώπη και δη τη Γερμανία και την Ελλάδα να αποτελούν τις πρώτες υποψήφιες πηγές. Στο ίδιο πλαίσιο, φέρεται να εξετάζεται και η αγορά μίας γερμανικής πυροβολαρχίας Patriot, με τα κόστη να επιμερίζονται ανάμεσα στις ΗΠΑ και τους Ευρωπαίους συμμάχους – μια τακτική κατανομής βαρών, που εξυπηρετεί πολιτικά την κυβέρνηση Τραμπ σε περίπτωση επιστροφής της στην εξουσία.

Η ελληνική εμπλοκή παρουσιάζει ωστόσο κρίσιμες ιδιαιτερότητες. Η Ελλάδα διαθέτει συνολικά έξι πυροβολαρχίες Patriot, εκ των οποίων τουλάχιστον δύο βρίσκονται σε διαρκή επιχειρησιακή ανάπτυξη εκτός επικράτειας. Συγκεκριμένα, μία έχει αναπτυχθεί στη βάση της Σούδας, στην Κρήτη, σε μια κίνηση που συνδέεται με τις αυξημένες επιχειρησιακές ανάγκες στο ανατολικό Αιγαίο και τη Μεσόγειο, ενώ άλλη μία παραμένει εγκατεστημένη στη Σαουδική Αραβία, με σκοπό την προστασία κρίσιμων ενεργειακών υποδομών της περιοχής – στο πλαίσιο συμφωνίας στρατηγικού χαρακτήρα με αμερικανική επιμέλεια.

Αυτές οι εξελίξεις, όπως σημειώνει και το Defense Point, έχουν ήδη οδηγήσει σε μεταστάθμευση μονάδων κατευθυνόμενων βλημάτων από περιοχές που εξυπηρετούν τον εθνικό αμυντικό σχεδιασμό της χώρας – γεγονός που αποδυναμώνει εγγενώς τη διαθεσιμότητα του συστήματος εντός της ελληνικής επικράτειας και αναδεικνύει τα όρια της «εξαγωγής» αεράμυνας σε τρίτες χώρες.

Το μείζον ερώτημα πλέον είναι εάν η Ουάσινγκτον έχει επίσημα θέσει το ζήτημα στην ελληνική κυβέρνηση, και αν έχει ήδη υπάρξει κάποια άτυπη ή παρασκηνιακή συμφωνία. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει καμία επίσημη ελληνική τοποθέτηση ή επιβεβαίωση, ούτε σαφής διάψευση. Όμως, με δεδομένο τον τρόπο λειτουργίας της αμερικανικής διπλωματίας και το διαχρονικά μη διαφανές πλαίσιο στρατιωτικών συναλλαγών, η σχετική πίεση θεωρείται εξαιρετικά πιθανή – και αναμένεται να εξελιχθεί σε πονοκέφαλο για την Αθήνα, ιδιαίτερα αν λάβει δημόσιο χαρακτήρα ή αν μετατραπεί σε όρο για τη μελλοντική στρατιωτική υποστήριξη των ΗΠΑ προς την Ελλάδα.

Το κρίσιμο διακύβευμα είναι διττό: αφενός η στρατηγική ικανότητα της Ελλάδας να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο της σε περίπτωση κρίσης με την Τουρκία, και αφετέρου η πολιτική ευελιξία της ελληνικής κυβέρνησης να χειριστεί αιτήματα από μια Αμερική σε μεταβατική πολιτική φάση, όπου η γραμμή Τραμπ αναδεικνύει έναν πιο επιχειρηματικό, κυνικό και μονομερές χαρακτήρα στις σχέσεις με τους συμμάχους.

Το μόνο βέβαιο είναι πως η αμερικανική προθυμία να «αποσπάσει» κρίσιμα συστήματα αεράμυνας από συμμάχους της Ευρώπης, χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις περιφερειακές απειλές που αυτοί αντιμετωπίζουν – όπως στην περίπτωση της διαρκούς τουρκικής πίεσης στο Αιγαίο – συνιστά σοβαρή πρόκληση για την ελληνική εθνική ασφάλεια. Και σε περίπτωση που το αίτημα καταστεί επίσημο, η Αθήνα θα βρεθεί μπροστά σε ένα δυσεπίλυτο δίλημμα: να ικανοποιήσει τον στρατηγικό της εταίρο, ή να προστατεύσει την ίδια της την αποτρεπτική ισχύ.