Πληθωρισμός στην Ελλάδα: Επιμένει και πιέζει – Ανησυχία για τη διαφορά με την Ευρωζώνη

Παρά τη γενικότερη τάση σταθεροποίησης στην Ευρωζώνη, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα ακολουθεί αντίθετη πορεία, προκαλώντας εύλογο προβληματισμό στην αγορά και στα νοικοκυριά. Όπως επισημαίνει σε άρθρο του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά, Βασίλης Κορκίδης, ο πληθωρισμός συνεχίζει να κινείται εκτός ευρωπαϊκού στόχου για τρίτο συνεχή μήνα, απέχοντας κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τον Ιούλιο καταγράφουν αύξηση του ελληνικού πληθωρισμού στο 3,7%, ελαφρώς υψηλότερα από το 3,6% του Ιουνίου. Πρόκειται για την τέταρτη υψηλότερη τιμή στην Ευρωζώνη, με μόνο την Εσθονία, την Κροατία, τη Σλοβακία και τη Λετονία να καταγράφουν μεγαλύτερες αυξήσεις. Αν και η μηνιαία αύξηση 0,1% μοιάζει συγκρατημένη, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις θερινές εκπτώσεις που ξεκίνησαν στα μέσα Ιουλίου, οι οποίες περιόρισαν προσωρινά την ανοδική τάση.

Η επιμονή του πληθωρισμού τροφοδοτείται, σύμφωνα με τον κ. Κορκίδη, από τρεις βασικούς «επιταχυντές»: τις υψηλές τιμές σε τρόφιμα, υπηρεσίες και ενέργεια. Ο δείκτης τροφίμων και ποτών στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 3,3% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο, ενισχυμένος από τις ανατιμήσεις σε νωπά φρούτα και λαχανικά. Αν και παρατηρήθηκε πτωτική πορεία στο ελαιόλαδο, η κατάργηση από 1ης Ιουλίου 2025 του πλαφόν στο μικτό περιθώριο κέρδους δημιουργεί εύλογες ανησυχίες για περαιτέρω αυξήσεις.

Οι υπηρεσίες παρουσιάζουν ιδιαίτερα υψηλές αυξήσεις, με τη χώρα να καταγράφει ετήσια αύξηση 5,2% – την τρίτη υψηλότερη στην Ευρωζώνη. Σημαντική απόκλιση παρατηρείται και στις ενεργειακές τιμές. Τον Ιούλιο, ο ενεργειακός πληθωρισμός στην Ελλάδα ανέκαμψε στο +0,7%, ενώ στην υπόλοιπη Ευρωζώνη παρέμεινε σε αρνητικό έδαφος (-2,5%). Η μέση χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας ξεπέρασε τα 100 ευρώ/MWh, σημειώνοντας αύξηση 18% σε σχέση με τον Ιούνιο, εξέλιξη που προκάλεσε νέες ανατιμήσεις στα τιμολόγια ρεύματος και, κατ’ επέκταση, σε σειρά βασικών αγαθών και υπηρεσιών.

Την ίδια στιγμή, η ΔΕΗ προχώρησε από 1η Αυγούστου σε αιφνιδιαστική μείωση του ορίου της ζώνης χαμηλής κατανάλωσης από 500 KWh στις 200, περιορίζοντας σημαντικά τις κιλοβατώρες που θα επιδοτούνται με τη χαμηλότερη τιμή, επιβαρύνοντας περαιτέρω τα νοικοκυριά. Οι υψηλές θερμοκρασίες του Ιουλίου και η αυξημένη ζήτηση συνέβαλαν επίσης στην εκτίναξη των τιμών ρεύματος, καθώς και στη μείωση των αποθεμάτων υδροηλεκτρικής ενέργειας.

Παράλληλα, ανοδική πορεία συνεχίζουν τα ενοίκια, ενώ σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν σε προϊόντα διατροφής – με το κακάο, τον καφέ, τη ζάχαρη, το ψάρι και τα κρέατα να σημειώνουν αυξήσεις από 5% έως και 10%. Στον τομέα των τουριστικών υπηρεσιών, οι τιμές των ξενοδοχείων και των πακέτων διακοπών αυξήθηκαν πάνω από 7%, ενώ στον κλάδο των μη ενεργειακών βιομηχανικών προϊόντων, η αύξηση έφτασε το 1,3% – υψηλότερη από το 0,8% της Ευρωζώνης.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον δομικό πληθωρισμό, δηλαδή στον πληθωρισμό που εξαιρεί τρόφιμα και ενέργεια. Τον Ιούλιο στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στο 4,2%, τη δεύτερη υψηλότερη τιμή στην Ευρωζώνη, με μόνη εξαίρεση τη Σλοβακία (5,5%). Η σταθερά υψηλή τιμή αυτού του δείκτη μαρτυρά ότι οι πληθωριστικές πιέσεις στην Ελλάδα προέρχονται από εσωτερικούς παράγοντες – όπως υπηρεσίες, στέγαση, ενέργεια – και όχι από παροδικά εξωτερικά σοκ.

Οι προβλέψεις για το 2025 παραμένουν επιφυλακτικές. Η Τράπεζα της Ελλάδος εκτιμά ότι ο πληθωρισμός θα κυμανθεί μεταξύ 2,5% και 2,6%, δηλαδή παραμένει αισθητά υψηλότερος από τον στόχο της ΕΚΤ (2%). Το 2026 αναμένεται κάποια αποκλιμάκωση, ωστόσο το 2027 προβλέπεται εκ νέου επιβάρυνση λόγω της εφαρμογής περιβαλλοντικών ενεργειακών τελών, που εκτιμάται ότι θα μετακυλιστούν στον τελικό καταναλωτή. Παράλληλα, ο υψηλός πληθωρισμός αναμένεται να ενισχύσει το ΑΕΠ της χώρας στα 145 δισ. ευρώ, μειώνοντας το λόγο χρέους προς ΑΕΠ – μια εξέλιξη με μικτή ερμηνεία: θετική δημοσιονομικά, αλλά ουδέτερη ή αρνητική σε όρους πραγματικής αγοραστικής δύναμης.

Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Ευρωζώνη εμφάνισε θετικά σημάδια αποκλιμάκωσης των πληθωριστικών πιέσεων, όπως καταγράφηκε και από την ΕΚΤ, η οποία διατήρησε τα επιτόκια σταθερά, έπειτα από οκτώ διαδοχικές μειώσεις σε έναν χρόνο. Οι προβλέψεις για στασιμότητα του ευρωπαϊκού ΑΕΠ διαψεύστηκαν, αφού η Ευρωζώνη σημείωσε θετικό ρυθμό ανάπτυξης 0,1% στο β’ τρίμηνο του 2025, γεγονός που δίνει περιθώρια αισιοδοξίας για σταδιακή σταθεροποίηση.

Ωστόσο, στην Ελλάδα η επιστροφή του «θερινού πληθωρισμού» στα υψηλά επίπεδα του τέλους του 2023 εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του οικογενειακού προϋπολογισμού. Η αύξηση του κόστους ζωής αποτυπώθηκε ήδη στην πτώση του τζίρου στο λιανικό εμπόριο κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους, με ιδιαίτερες απώλειες στην ένδυση-υπόδηση, στα τρόφιμα και τα πολυκαταστήματα. Την ίδια στιγμή, μικρές αυξήσεις πωλήσεων σημειώθηκαν μόνο σε επιλεγμένες κατηγορίες όπως φαρμακευτικά προϊόντα, καλλυντικά, βιβλία και οικιακός εξοπλισμός.

Η επερχόμενη φθινοπωρινή περίοδος δεν προμηνύει σημαντική αλλαγή τάσης, καθώς η αύξηση των τιμών ρεύματος, η μείωση των επιδοτήσεων, η ανοδική πορεία των ενοικίων και η επιμονή του δομικού πληθωρισμού, δημιουργούν ένα δύσκολο περιβάλλον για την καταναλωτική ζήτηση. Όπως τονίζει ο Βασίλης Κορκίδης, ο πληθωρισμός παραμένει ο μεγάλος αστάθμητος παράγοντας που καθορίζει την πραγματική οικονομία, την ψυχολογία των αγορών και την καθημερινότητα των πολιτών.