Πολιτικός καύσωνας με φόντο τα μπάνια του λαού: Η Ελλάδα στον αυτόματο πιλότο

Καλοκαίρι στην Ελλάδα σημαίνει «μπάνια του λαού», με τον μέσο πολίτη να πασχίζει να βρει φτηνή ξαπλώστρα ή να ασχολείται με το αν θα έρθει μεταγραφή τύπου… Ρονάλντο. Και ενώ η κοινή γνώμη στρέφεται σε ανέμελα θέματα και life style ειδήσεις, στο πολιτικό παρασκήνιο συντελείται ένας καύσωνας διαφορετικός: γεμάτος σκάνδαλα, αδιαφάνεια, μίζες, υποχωρήσεις, και σοβαρές πολιτικές εξελίξεις.

Σε άλλη εποχή του χρόνου, λόγου χάρη τον Οκτώβριο, αυτά τα γεγονότα πιθανότατα θα οδηγούσαν σε κινητοποιήσεις, διαδηλώσεις, και έντονες αντιδράσεις. Τώρα όμως, η περίοδος της θερινής χαλαρότητας λειτουργεί ως ιδανική συνθήκη για τους «άριστους», οι οποίοι κρύβονται πίσω από υποθέσεις όπως της Μουρτζούκου και μερικά τηλεοπτικά στιγμιότυπα, αφήνοντας την επικαιρότητα να ξεγλιστρήσει με ελαφρότητα.

Όλα αυτά όμως οδηγούν σε ένα φθινόπωρο φορτισμένο. Ο Σεπτέμβριος με τη ΔΕΘ πλησιάζει, ο «ανέμελος» ηγέτης θα μοιράσει υποσχέσεις, ελαφρύνσεις και παροχές, με στόχο να καθησυχάσει έναν πολίτη ζαλισμένο από τη ζέστη και την ακρίβεια, ώστε να συνεχιστεί το «πάρτι».

Πολλοί μιλούν για την ανάγκη ίδρυσης νέου πολιτικού σχηματισμού. Τα υφιστάμενα κόμματα φαίνεται να μην πείθουν, και έτσι ο διάλογος για ένα νέο κόμμα που θα «ανασάνει» τη χώρα από τον «μητσοτακισμό» αναθερμαίνεται. Ονόματα πέφτουν στο τραπέζι, με τον Αντώνη Σαμαρά να επανέρχεται ως πολιτικό αντίβαρο, με αρκετούς να του απευθύνουν έκκληση να κινηθεί άμεσα, ώστε να μην κινδυνεύσει η χώρα περαιτέρω – τόσο οικονομικά όσο και εθνικά.

Η αντίδραση του καθεστώτος ήταν άμεση: μετακλητοί, επιδοματούχοι, κρατικοδίαιτοι, μιζαδόροι και διάφοροι ευνοημένοι της κατάστασης μιλούν ήδη για «νέα αποστασία» Σαμαρά, ξεχνώντας βολικά ότι ο πρώην πρωθυπουργός έχει διαγραφεί από τη ΝΔ εδώ και χρόνια. Η λέξη «αποστάτης» χάνει το νόημά της όταν ο ίδιος έχει εκδιωχθεί και δρα εκτός επίσημης κομματικής πειθαρχίας.

Και αν τελικά μπορέσει να απομακρύνει τον σημερινό ηγέτη, όπως έκανε και το 1993 με τον προηγούμενο, τότε η ιστορία – όπως αναφέρουν οι υποστηρικτές του – θα του αποδώσει τα εύσημα, παρά τις επιθέσεις που μπορεί να δεχτεί. Κάποιοι νεότεροι, που αυτοπροσδιορίζονται ως «νεοδημοκράτες», φαίνεται να αγνοούν ή να αγνοούν επιλεκτικά τη διαδρομή του Σαμαρά, που βρέθηκε στη ΝΔ από τα εφηβικά του χρόνια και εξελέγη βουλευτής μόλις στα 26 του.

Σε αντίθεση, ο πατέρας του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν εκείνος που ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως ηγετική φυσιογνωμία εκτός ΝΔ, στρεφόμενος κατά του Εθνάρχη Καραμανλή, προτού μετατραπεί σε στενό του σύμμαχο μετά την αποτυχία του στις εκλογές του 1977. Πολιτικές εναλλαγές που δείχνουν ότι η πίστη στις αρχές συχνά θυσιάζεται στον βωμό της πολιτικής επιβίωσης.

Δεν είναι τυχαίο που όταν κάποιος αναζητήσει τη λέξη «αποστάτης» στο διαδίκτυο, πρώτο αποτέλεσμα εμφανίζεται η φωτογραφία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη.

Οι νεότερες γενιές, πολλές φορές εγκλωβισμένες σε μικροπαροχές και πρόσκαιρα οφέλη, αγνοούν βασικά ιστορικά δεδομένα. Αντί να εστιάζουν στα πραγματικά προβλήματα, αρκούνται σε ψηφιακή κατανάλωση, ενώ τα επιδόματα πέφτουν, οι διορισμοί συνεχίζονται και το σύνθημα «Μητσοτάκης for ever» μοιάζει να γίνεται αποδεκτό από μεγάλη μερίδα του πληθυσμού.

Ταυτόχρονα, στα κοινωνικά δίκτυα κυκλοφορούν αφηγήσεις που διαστρεβλώνουν την ιστορική αλήθεια, όπως η συσχέτιση των υποκλοπών με την εποχή του Ανδρέα Παπανδρέου, παραλείποντας τον ρόλο του Μαυρίκη ως στενού συνεργάτη του πατέρα Μητσοτάκη. Η δύναμη της παραπληροφόρησης είναι τέτοια, που ένα ατεκμηρίωτο ποστ μπορεί να γίνει «αλήθεια» μέσα σε λίγες ώρες.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον γενικευμένης αδιαφορίας και αποδοχής του θεάματος, κυριαρχεί μια μορφή πολιτεύματος που θυμίζει περισσότερο κληρονομική τηλεοπτική δημοκρατία, ενώ το οικονομικό σύστημα λειτουργεί ως παρασιτικός καπιταλισμός, με κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα και κλεπτοκρατία.

Ο σημερινός εξηντάρης ψηφοφόρος έχει δει πάνω από είκοσι πρωθυπουργούς. Πολλοί εξ αυτών ήταν συγγενείς μεταξύ τους. Είδε Καραμανλή και Καραμανλή, Παπανδρέου και Παπανδρέου, Μητσοτάκη και Μητσοτάκη. Μέχρι και ο Σημίτης είχε οικογενειακή πολιτική ιστορία. Ανάμεσά τους, δεκάδες υπουργοί που προέρχονταν από πολιτικές δυναστείες. Και η πορεία συνεχίζεται…

Αν δεν είχαν συμβεί γεγονότα όπως η τραγωδία των Τεμπών, ίσως σήμερα να μιλούσαμε για τον νέο «Εθνάρχη» από τις Σέρρες ή για τον Μπακογιάννη, αν δεν είχε προλάβει η μητέρα του. Μια απλή επίσκεψη στις λίστες υποψηφίων στη Βουλή ή στην Ευρωβουλή αρκεί για να διαπιστώσει κανείς πως δεν εκπροσωπούνται πια μόνο πολιτικοί, αλλά και celebrities, τηλεοπτικά πρόσωπα και πρόσωπα με αμφισβητούμενη επάρκεια.

Κι όμως, αυτό είναι το τίμημα της δημοκρατίας, λένε. Μια δημοκρατία που λίγη σχέση έχει με την αθηναϊκή δημοκρατία του 5ου αιώνα π.Χ., όπου ψήφιζαν μόνο πολίτες με περιουσία. Σήμερα, η ψήφος έχει εξισωθεί, αλλά οι επιλογές συχνά οδηγούν σε εκτροπές και στρεβλώσεις, όπου η πλειοψηφία γίνεται σχετική και το 41% μοιάζει παντοδυναμία, ενώ στην πραγματικότητα προκύπτει από ένα 30% του εκλογικού σώματος.

Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια πολλαπλή κρίση: ακρίβεια, πληθωρισμός, εγκληματικότητα, άνοδος των ενοικίων, υποκλοπές, σκιές στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, επιδοτήσεις-φάντασμα, ελλιπής διαφάνεια και εθνικές απειλές. Η χώρα μοιάζει να έχει μετατραπεί σε «κλωτσοσκούφι» γεωπολιτικών δυνάμεων, ενώ σε επίπεδο εσωτερικής ασφάλειας, η ισλαμική διείσδυση και η μεταναστευτική πίεση προκαλούν ανησυχία για τις αντοχές της κοινωνικής συνοχής.

Ο Ερντογάν έχει στα χέρια του το γεωπολιτικό «κλειδί» των ροών και μπορεί ανά πάσα στιγμή να το στρέψει προς την Ελλάδα. Την ίδια ώρα, κάποιοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι πανηγυρίζουν για μείωση των μεταναστευτικών ροών, παραλείποντας να διευκρινίσουν ότι αυτές συχνά μειώνονται επειδή νομιμοποιούνται όσοι περνούν.

Μέσα σε αυτή τη δυστοπική εικόνα, υπουργοί όπως ο Θάνος Πλεύρης προτείνουν «σκληρά μέτρα», όπως αύξηση των μερίδων οσπρίων στις δομές και μείωση του κοτόπουλου, σε μια προσπάθεια αποτροπής νέων αφίξεων.

Η αβεβαιότητα για το μέλλον είναι διάχυτη. Η ελπίδα κάποιων εναποτίθεται στον Θεό – ή, εναλλακτικά, στον Αντώνη Σαμαρά. Γιατί, όπως καταλήγουν πολλοί, «με τον ανέμελο στο τιμόνι, πάμε ολοταχώς για το παγόβουνο».

Όσο για την τελευταία «σύνοδο», ο Ντόναλντ Τραμπ είχε συνάντηση σχεδόν μιας ώρας με τον Ερντογάν. Με τον Έλληνα πρωθυπουργό, ούτε μια τυπική χειραψία. Ούτε για μια φωτογραφία. Ούτε αυτό.