Πράσινη επένδυση-μαμούθ για υδρογόνο στη νοτιοανατολική Ευρώπη
Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε βασικό παραγωγό και εξαγωγέα «πράσινου» υδρογόνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τα ευρήματα νέας μελέτης που εκπόνησαν οι εταιρείες E3-Modelling και RICARDO για λογαριασμό της γερμανικής GIZ.
Η μελέτη αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο των ευρύτερων σχεδιασμών για την κάλυψη των αναγκών της γερμανικής αγοράς σε υδρογόνο και εξετάζει τρία σκέλη: την εγχώρια κατανάλωση, το κόστος παραγωγής και τη δυνατότητα εξαγωγών με βασικό προορισμό τη Γερμανία. Τα πορίσματα δείχνουν ότι, αν και η σχετική συζήτηση βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, η χώρα μπορεί να αναλάβει ενεργό ρόλο στην εξαγωγή υδρογόνου από το 2035 και έπειτα, με εκτιμώμενες επενδύσεις ύψους περίπου 1,5 δισεκατομμυρίων ευρώ ανά πενταετία έως το 2050.
Η μελέτη ενισχύει τον σχεδιασμό στον οποίο πρωτοστατεί ο ΔΕΣΦΑ, ο οποίος έχει ήδη εκπονήσει εσωτερική ανάλυση με αντίστοιχα συμπεράσματα, και διερευνά τη δυνατότητα της Ελλάδας να διαδραματίσει ενεργό ρόλο στη διαμορφούμενη ευρωπαϊκή αγορά υδρογόνου. Η χώρα συμμετέχει στον Νοτιοανατολικό Διάδρομο Υδρογόνου, ένα από τα πέντε ευρωπαϊκά δίκτυα μεταφοράς υδρογόνου, μέσω συνεργασίας με τους διαχειριστές δικτύων των Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Ουγγαρίας, Τσεχίας και Γερμανίας. Η συγκεκριμένη διασύνδεση ξεκινά από την Ελλάδα και καταλήγει στα μεγάλα καταναλωτικά κέντρα της Κεντρικής Ευρώπης, αξιοποιώντας υπάρχουσες και νέες υποδομές στις χώρες διέλευσης.
Ένα από τα βασικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας είναι το χαμηλότερο κόστος παραγωγής πράσινου υδρογόνου, κυρίως χάρη στη μεγάλη απόδοση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Η χώρα διαθέτει ήδη σημαντική εγκατεστημένη ισχύ σε αιολικά και φωτοβολταϊκά πάρκα, που ξεπερνά τα 16 GW, ενώ οι προβλέψεις για περαιτέρω ανάπτυξη είναι θετικές. Ωστόσο, ο παράγοντας που περιορίζει σήμερα την οικονομική βιωσιμότητα της παραγωγής υδρογόνου είναι το υψηλό μέσο κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, το οποίο, χωρίς κατάλληλη στήριξη, δεν επιτρέπει την επίτευξη ανταγωνιστικής τιμής.
Στελέχη της αγοράς τονίζουν την ανάγκη για στοχευμένα μέτρα υποστήριξης, τα οποία δεν αφορούν τόσο άμεσες επιδοτήσεις, όσο την απαλλαγή από επιβαρύνσεις όπως ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ και χρεώσεις δικτύου. Επίσης, υπογραμμίζεται η σημασία των μακροπρόθεσμων συμβολαίων προμήθειας ενέργειας (PPAs) μεταξύ παραγωγών ΑΠΕ και μονάδων ηλεκτρόλυσης, ώστε να εξασφαλιστεί σταθερό κόστος ηλεκτρικής ενέργειας. Η ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών και η ενίσχυση της παραγωγής πρέπει να προχωρήσουν παράλληλα, καθώς οι επενδυτές αναζητούν σαφή προοπτική κερδοφορίας, κάτι που σήμερα δεν είναι δεδομένο.
Παράλληλα, οι προοπτικές της εσωτερικής κατανάλωσης υδρογόνου στην Ελλάδα παραμένουν περιορισμένες, επικεντρώνονται όμως σε κρίσιμους τομείς όπως τα διυλιστήρια, οι μεταφορές και η ναυτιλία. Το υδρογόνο θεωρείται απαραίτητο εργαλείο για την απανθρακοποίηση δραστηριοτήτων που δεν μπορούν να στηριχθούν στον εξηλεκτρισμό, λόγω υψηλού κόστους ή τεχνικών περιορισμών. Η παραγωγή συνθετικών καυσίμων, με πρώτη ύλη το υδρογόνο, αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς εφαρμογής, ιδιαίτερα ενόψει της ευρωπαϊκής υποχρέωσης για χρήση πράσινων καυσίμων σε ναυτιλία και αεροπορία από το 2030.
Η μελέτη παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Γερμανία και έχει ήδη τεθεί υπόψη του ελληνικού υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Το ΥΠΕΝ, στο πλαίσιο των υποχρεώσεών του προς το Ταμείο Ανάκαμψης, προετοιμάζει νομοσχέδιο για τη δημιουργία ρυθμιστικού πλαισίου για το υδρογόνο, το οποίο αναμένεται να κατατεθεί τον Ιούνιο. Το σχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση έχει κριθεί θετικά από την αγορά, αν και επισημαίνεται η ανάγκη για επιτάχυνση των διαδικασιών και αποσαφήνιση κρίσιμων παραμέτρων.
Η γερμανική αγορά αποτελεί βασικό στόχο για την ελληνική παραγωγή, καθώς η Γερμανία εκτιμάται ότι θα χρειάζεται 45 έως 90 TWh υδρογόνου ήδη από το 2030, με την ποσότητα αυτή να αυξάνεται έως και τις 200 TWh μετά το 2040. Το γεγονός ότι η Γερμανία εξετάζει εναλλακτικές πηγές προμήθειας καθιστά αναγκαίο έναν συνεκτικό και μακρόπνοο εθνικό σχεδιασμό για την εδραίωση της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό ενεργειακό χάρτη του υδρογόνου.
