Ψηλοτάκουνα: Από τους Πέρσες πολεμιστές στα catwalks της μόδας

Σήμερα τα ψηλοτάκουνα παπούτσια θεωρούνται σύμβολο θηλυκότητας, κομψότητας και στιλ. Βρίσκονται σχεδόν σε κάθε γυναικεία ντουλάπα, σε αναρίθμητα σχέδια, ύψη και χρώματα. Ωστόσο, αυτό που λίγοι γνωρίζουν είναι ότι τα τακούνια δεν σχεδιάστηκαν αρχικά για τις γυναίκες — και σίγουρα όχι για λόγους μόδας. Αντιθέτως, τα πρώτα ψηλοτάκουνα προορίζονταν αποκλειστικά για άνδρες, και πιο συγκεκριμένα, για στρατιώτες και ιππείς.

Η ιστορία ξεκινά από την Περσία, όπου οι στρατιώτες υιοθέτησαν τακούνια ως μέρος του εξοπλισμού τους για έναν καθαρά πρακτικό λόγο: να στέκονται σταθερά πάνω στα αναβολεία του αλόγου την ώρα που σημάδευαν με το τόξο. Τα τακούνια πρόσφεραν στήριξη και ισορροπία, λειτουργώντας σχεδόν σαν εργαλείο μάχης. Όσο πιο γερά τα τακούνια, τόσο πιο αποτελεσματικός θεωρούνταν ο πολεμιστής. Το τακούνι ήταν δηλαδή, αρχικά, ένδειξη ικανότητας και επιδεξιότητας, όχι μόδας.

Παρόμοιες πρακτικές υπήρχαν και σε άλλους πολιτισμούς. Στην Κίνα, άνδρες και γυναίκες φορούσαν παπούτσια με υπερυψωμένες σόλες, κυρίως πλατφόρμες, ενώ και στην Ιαπωνία υπήρχαν παραλλαγές για τις θεατρικές παραστάσεις ή τις παραδοσιακές στολές. Τα τακούνια δεν είχαν τότε τον αισθητικό ρόλο που τους αποδίδουμε σήμερα. Ήταν συνυφασμένα με τον κοινωνικό ρόλο, τη δύναμη, ακόμα και το κύρος.

Στην Ευρώπη, η υιοθέτηση των τακουνιών από τους άνδρες δεν άργησε. Ξεχωριστό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση είχε ο βασιλιάς Λουδοβίκος ΙΔ΄ της Γαλλίας. Ο «βασιλιάς Ήλιος», όπως έμεινε γνωστός, ύψους μόλις 1,63, υιοθέτησε τα ψηλά τακούνια ως στοιχείο προσωπικής προβολής και εξουσίας. Ήταν τακούνια διακοσμημένα, βαμμένα κόκκινα, δείχνοντας ότι ανήκε στην ελίτ. Στην αυλή του, μάλιστα, απαγορευόταν να τα φορούν όσοι δεν είχαν ευγενική καταγωγή. Το τακούνι έγινε πλέον εργαλείο κοινωνικής διάκρισης.

Με το πέρασμα των αιώνων και τη μετατόπιση των κοινωνικών και πολιτισμικών ρόλων, τα ψηλοτάκουνα σταδιακά πέρασαν από τη στρατιωτική χρήση, στην αριστοκρατική μόδα και τελικά καθιερώθηκαν ως γυναικείο αξεσουάρ. Όμως, η καταγωγή τους δεν έχει καμία σχέση με τη θηλυκότητα ή τον ερωτισμό — ξεκίνησαν ως εξάρτημα ανδρικής κυριαρχίας και επιβολής.

Η ιστορία των τακουνιών αποδεικνύει πως τίποτα στη μόδα δεν είναι αυτονόητο. Κάθε στιλιστική επιλογή έχει πίσω της κοινωνικά και ιστορικά συμφραζόμενα που συχνά ξεχνιούνται. Τα ψηλοτάκουνα, σύμβολο σήμερα της θηλυκής κομψότητας, κάποτε ήταν εργαλείο πολέμου και βασιλικής δύναμης.