Σεισμοί στη Σελήνη απειλούν τα σχέδια για μόνιμες βάσεις

Λίγα μόλις 24ωρα μετά την ανακοίνωση της NASA για τη δημιουργία ενός «σεληνιακού χωριού», νέα επιστημονική μελέτη φέρνει στο φως έναν σοβαρό κίνδυνο που ενδέχεται να απειλήσει τις μελλοντικές υποδομές στη Σελήνη: τη σεισμική δραστηριότητα.

Σύμφωνα με τη μελέτη, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Science Advances, υπεύθυνοι για τις γεωλογικές αλλαγές στην κοιλάδα Taurus-Littrow –όπου προσσεληνώθηκε η αποστολή Apollo 17 το 1972– δεν ήταν οι προσκρούσεις μετεωριτών, αλλά σεληνιακοί σεισμοί.

Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένα σεισμικά μοντέλα για να αξιολογήσει τις επιπτώσεις αυτών των σεισμών, με αποτελέσματα που θέτουν υπό αμφισβήτηση τη σταθερότητα μόνιμων εγκαταστάσεων στη Σελήνη. Η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από την περιοχή προσεδάφισης της αποστολής Apollo 17, όπου οι αστροναύτες είχαν συλλέξει δείγματα από κατολισθήσεις και πτώσεις βράχων. Οι επιστήμονες θεωρούν πως τα φαινόμενα αυτά προκλήθηκαν από σεληνιακή σεισμική δραστηριότητα.

Αναλύοντας τα γεωλογικά ευρήματα, εκτίμησαν την ένταση των σεισμών και εντόπισαν την πιθανή τους προέλευση. Οι δονήσεις, αν και της τάξης των 3 Ρίχτερ –χαμηλής έντασης για τα γήινα δεδομένα– φαίνεται πως είχαν διαρκή επίδραση για περίπου 90 εκατομμύρια χρόνια. Οι σεισμοί συνδέθηκαν με το ρήγμα Lee-Lincoln, μια βαθιά τομή στο σεληνιακό υπέδαφος που ενδέχεται να παραμένει ενεργή μέχρι και σήμερα.

Η στατιστική πιθανότητα και η διάρκεια των αποστολών

Οι ερευνητές υπολόγισαν πως η πιθανότητα να σημειωθεί ένας καταστροφικός σεισμός σε οποιαδήποτε ημέρα κοντά σε ενεργό σεληνιακό ρήγμα είναι 1 στις 20 εκατομμύρια. Ωστόσο, το ρίσκο αυξάνεται σημαντικά όσο αυξάνεται και η διάρκεια παραμονής στη Σελήνη. Σε μια αποστολή διάρκειας δέκα ετών, η πιθανότητα ενός τέτοιου σεισμού ανέρχεται σε περίπου 1 στις 5.500.

Αυτό σημαίνει πως οι σύντομες αποστολές, όπως εκείνη του Apollo 17, είχαν ελάχιστο ρίσκο, σε αντίθεση με τα σχέδια για μόνιμες βάσεις, τα οποία φέρουν πολύ μεγαλύτερη έκθεση στον σεισμικό κίνδυνο.

Η ομάδα των ερευνητών εκτιμά ότι το έργο αυτό ανοίγει τον δρόμο για μια νέα επιστημονική ειδικότητα: τη σεληνιακή παλαιοσεισμολογία. Σε αντίθεση με τη Γη, όπου οι σεισμολόγοι μελετούν ρήγματα με γεωλογικές τομές, στη Σελήνη η έρευνα θα βασιστεί σε δεδομένα υψηλής ανάλυσης, εικόνες από δορυφόρους και σεισμικά όργανα που αναμένεται να τοποθετηθούν στο πλαίσιο των μελλοντικών επανδρωμένων αποστολών Artemis της NASA.

Ήδη, χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία έχουν εξαγγείλει τη δημιουργία μεγάλης επανδρωμένης βάσης στη Σελήνη, με τη συμμετοχή και άλλων κρατών. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος είχε παρουσιάσει εδώ και χρόνια σχέδιο για την κατασκευή ενός σεληνιακού «χωριού» στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού, χωρίς όμως να έχει υπάρξει μέχρι σήμερα ουσιαστική πρόοδος.

Την ίδια ώρα, ιδιωτικές εταιρείες σχεδιάζουν δικές τους εγκαταστάσεις για λόγους εμπορικούς, τουριστικούς ή για την εξόρυξη πρώτων υλών. Όλοι οι εμπλεκόμενοι θα πρέπει, πλέον, να λάβουν υπόψη τους την ιδιαιτερότητα του σεληνιακού υπεδάφους και τους γεωλογικούς κινδύνους που ενδέχεται να απειλήσουν τις μελλοντικές υποδομές.