«Σιωπήστε την, τελειώστε την»: Η υπόθεση Τυχεροπούλου στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ξεγυμνώνει το θεσμικό χάσμα
Έντονες συζητήσεις προκαλεί η απόρριψη της αίτησης ασφαλιστικών μέτρων που υπέβαλε η κ. Παρασκευή Τυχεροπούλου κατά του ΟΠΕΚΕΠΕ, με την οποία ζητούσε να επανέλθει προσωρινά στη θέση της Διευθύντριας Εσωτερικού Ελέγχου, από την οποία απομακρύνθηκε τον Οκτώβριο του 2024. Η απόφαση, την οποία υπογράφει η Πρόεδρος Πρωτοδικών κα Ευγνωσία Κελεσίδου, απορρίπτει το αίτημα κρίνοντας ότι δεν συντρέχει επείγουσα περίπτωση, ούτε υφίσταται κίνδυνος ανεπανόρθωτης βλάβης.
Η υπόθεση, ωστόσο, εγείρει σοβαρά ερωτήματα – τόσο για την κρίση του Δικαστηρίου όσο και για τις θεσμικές προεκτάσεις της συμπεριφοράς του ΟΠΕΚΕΠΕ απέναντι σε μια δημόσια υπάλληλο με ενεργή συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
Η κ. Τυχεροπούλου, η οποία υπηρετούσε ως Διευθύντρια Εσωτερικού Ελέγχου στον ΟΠΕΚΕΠΕ και συνεργαζόταν ήδη από το 2023 με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, καθαιρέθηκε από τη θέση της τον Οκτώβριο του 2024, λίγες ημέρες αφότου ζητήθηκε από το ΥπΑΑΤ η απόσπασή της στο γραφείο των Εντεταλμένων Ευρωπαίων Εισαγγελέων στην Αθήνα.
Η καθαίρεση, με την αιτιολογία «υπηρεσιακής ανεπάρκειας», συνοδεύτηκε από τοποθέτηση της υπαλλήλου στο Πρωτόκολλο του Οργανισμού, χωρίς ουσιαστικά καθήκοντα. Παράλληλα, σημειώθηκε μείωση των αποδοχών της κατά 600 ευρώ μεικτά, με αποτέλεσμα, όπως ισχυρίζεται η ίδια, να μην μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της ως μητέρα δύο ανήλικων παιδιών.
Η αίτηση ασφαλιστικών μέτρων απορρίφθηκε με το σκεπτικό ότι δεν συντρέχει επείγουσα περίπτωση ή κίνδυνος ανεπανόρθωτης βλάβης. Η δικαστική απόφαση δεν έλαβε υπόψη –κατά την ενάγουσα– ούτε τη χρονική συγκυρία (προ της δίκης για υποθέσεις παράνομων ενισχύσεων όπου επρόκειτο να καταθέσει ως μάρτυρας), ούτε την επαγγελματική απαξίωση, ούτε την αποστέρηση κρίσιμων εργαλείων (γραφείο και υπολογιστή) που παρεμπόδιζε, όπως αναφέρει, το έργο της για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας.
Ερωτήματα για συνωμοσία
Η απόφαση εκδόθηκε τον Μάιο του 2025. Ωστόσο, λίγες εβδομάδες αργότερα, είδαν το φως της δημοσιότητας αποσπάσματα διαλόγων από δικογραφία που διαβιβάστηκε στη Βουλή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και στην οποία περιλαμβάνονται συνομιλίες μεταξύ στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ και του ΥπΑΑΤ.
Οι διάλογοι αυτοί, σύμφωνα με δημοσιεύματα, καταδεικνύουν εχθρική στάση και ενδεχομένως οργανωμένη προσπάθεια απαξίωσης της κ. Τυχεροπούλου, με χαρακτηριστικές φράσεις όπως:
– «θα έπρεπε να την είχα σκοτώσει», – «δεν θα πληρωθεί αν δεν καταπιεί το έγγραφό της», – και αναφορές σε πειθαρχικές ενέργειες και διάρρηξη του προσωπικού της ερμαρίου.
Οι συνομιλίες φαίνεται να αποκαλύπτουν ότι η καθαίρεση δεν ήταν μια τυπική διοικητική ενέργεια αλλά μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου πολιτικής ή προσωπικής στοχοποίησης. Ειδικά όταν λαμβάνει χώρα λίγο πριν από δίκη όπου η κ. Τυχεροπούλου επρόκειτο να καταθέσει ως μάρτυρας κατηγορίας.
Η απόφαση του δικαστηρίου προκαλεί εύλογη ανησυχία, όχι μόνο για το αν λήφθηκαν υπόψη όλες οι κρίσιμες συνθήκες, αλλά και για τις γενικότερες προεκτάσεις της. Ενδεικτικά, η προσέγγιση του Δικαστηρίου στα ζητήματα προσωπικών δεδομένων δημιουργεί δεδικασμένο που ενδέχεται να επηρεάσει ευρύτερα τα δικαιώματα των δημοσίων υπαλλήλων.
Η υπόθεση αναμένεται να συζητηθεί εκ νέου στην τακτική δικάσιμο του Οκτωβρίου 2025, όμως η ζημιά που καταγγέλλεται από την πλευρά της υπαλλήλου, δεν είναι απλώς μισθολογική ή διοικητική. Αγγίζει τον πυρήνα της θεσμικής ανεξαρτησίας των ελεγκτικών μηχανισμών, της προστασίας των whistleblowers και της συνεργασίας με ευρωπαϊκούς θεσμούς.
Ακολουθεί τεκμηρίωση των βασικών νομικών και θεσμικών ζητημάτων που προκύπτουν από την υπόθεση της κας Τυχεροπούλου, χωρισμένη σε θεματικές ενότητες. Κάθε ενότητα συνοδεύεται από αναφορές στο ισχύον νομικό ή θεσμικό πλαίσιο, σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο:
🔹 1. Προστασία δημοσίων υπαλλήλων – Διοικητική αυθαιρεσία και καταχρηστικότητα
Η καθαίρεση από διοικητική θέση με αιτιολογία “υπηρεσιακής ανεπάρκειας” εγείρει το ζήτημα της καταχρηστικής άσκησης διοικητικής εξουσίας, ιδίως όταν συμβαίνει σε χρονική συγκυρία που σχετίζεται με τη συμμετοχή της υπαλλήλου σε δικαστικές διαδικασίες ή συνεργασία με ανεξάρτητους/ευρωπαϊκούς θεσμούς.
➤ Νομική βάση:
Άρθρο 25 Συντ. – αρχή του κοινωνικού κράτους δικαίου: οι δημόσιες αρχές οφείλουν να σέβονται την αξία του ανθρώπου και να προστατεύουν τα δικαιώματα του πολίτη.
Άρθρο 103 Συντ. – Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι φορείς δημόσιας εξουσίας και προστατεύονται από αυθαίρετες διοικητικές μεταβολές.
ΠΔ 69/2016 (Κώδικας Κατάστασης Δημοσίων Υπαλλήλων): Επιτρέπει μετακίνηση ή καθαίρεση μόνο με τεκμηριωμένη αξιολόγηση, όχι λόγω “δυσμένειας” ή “αντίθετης γνώμης”.
Νομολογία ΣτΕ: Η επαναλαμβανόμενη και αιφνίδια μετακίνηση υπαλλήλου σε “θέσεις-ψυγείο” χωρίς επαρκή τεκμηρίωση μπορεί να συνιστά καταχρηστική διοικητική συμπεριφορά (π.χ. ΣτΕ 1769/2016, 2830/2018).
🔹 2. Συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και θεσμική προστασία
Η κ. Τυχεροπούλου φέρεται να ήταν ειδική συνεργάτιδα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), και είχε ζητηθεί η απόσπασή της για τη διεκπεραίωση ευρωπαϊκών ερευνών. Η επαγγελματική παρεμπόδιση της εργασίας της μπορεί να συνιστά παραβίαση της αρχής συνεργασίας και ανεξαρτησίας του EPPO.
➤ Νομική βάση:
Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1939 για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (άρθρα 6, 12, 17): Τα κράτη μέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν την απρόσκοπτη άσκηση των καθηκόντων των εντεταλμένων και συνεργαζόμενων εισαγγελέων.
Άρθρο 325 ΣΛΕΕ: Υποχρεώνει τα κράτη να καταπολεμούν την απάτη εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, χωρίς παρεμπόδιση ελέγχων.
Ν. 4782/2021 (άρθρα 8-9): Ενσωμάτωση EPPO στην ελληνική έννομη τάξη. Ρητή πρόβλεψη ότι οι δημόσιοι λειτουργοί που συνεργάζονται με την EPPO απολαύουν λειτουργικής ανεξαρτησίας και διοικητικής διευκόλυνσης, όχι περιορισμού.
Αν η παρεμπόδιση της υπαλλήλου έγινε με σκοπό να εμποδιστεί έρευνα για απιστία ή απάτη σε βάρος ευρωπαϊκών κονδυλίων, τίθεται ζήτημα θεσμικής παρεμπόδισης ευρωπαϊκού ελέγχου, που μπορεί να προκαλέσει παρέμβαση της ίδιας της EPPO ή της OLAF.
🔹 3. Δικαίωμα πρόσβασης σε αποδεικτικά μέσα και σε δίκαιη δίκη
Η απώλεια πρόσβασης σε υπηρεσιακά εργαλεία (γραφείο, υπολογιστής) ενόψει προανακριτικού έργου, όπως και η προσβλητική μομφή περί «υπηρεσιακής ανεπάρκειας» σε δημόσιο έγγραφο, μπορεί να παραβιάζει:
το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη (άρθρο 6 ΕΣΔΑ),
το τεκμήριο αθωότητας και
το δικαίωμα στην αποτελεσματική άσκηση επαγγελματικών καθηκόντων σε διαδικασίες με ευρωπαϊκή διάσταση.
Η υπόθεση παρουσιάζει όλα τα χαρακτηριστικά στοχοποίησης υπαλλήλου που ενήργησε ως ελεγκτικός μηχανισμός και ενδεχομένως λειτούργησε ως μάρτυρας δημοσίου συμφέροντος (whistleblower).
➤ Νομική βάση:
Οδηγία (ΕΕ) 2019/1937 για την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος (ενσωματώθηκε με τον Ν. 4990/2022): Προβλέπει ότι ο εργαζόμενος που αποκαλύπτει σοβαρές παρατυπίες δεν μπορεί να τιμωρηθεί, υποβιβαστεί ή παρεμποδιστεί.
Ν. 4990/2022, άρθρο 10: Προστασία από αντίποινα, συμπεριλαμβανομένης της υποβάθμισης θέσης, μείωσης μισθού και επαγγελματικής απαξίωσης.
🔹 5. Προστασία προσωπικών δεδομένων υπαλλήλων
Η δημοσιοποίηση προσωπικών πληροφοριών και υπαινιγμών περί «ανεπάρκειας» σε διοικητικές αποφάσεις ή δημόσιες δηλώσεις παραβιάζει το δικαίωμα στην προστασία της προσωπικότητας και των προσωπικών δεδομένων του υπαλλήλου.
Η δημόσια διαπόμπευση από προϊστάμενους χωρίς πειθαρχική κρίση παραβιάζει τα άρθρα 5, 6 και 10 του GDPR περί επεξεργασίας προσωπικών δεδομένων με αρχές αλήθειας, αναγκαιότητας και περιορισμένου σκοπού.
🔹 6. Ζήτημα λειτουργικής ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης
Η απόφαση ασφαλιστικών μέτρων δεν έλαβε υπόψη μεταγενέστερες αποκαλύψεις από επίσημες δικογραφίες, γεγονός που εγείρει το ερώτημα πώς η Δικαιοσύνη ενημερώνεται για κρίσιμες εξελίξεις και αν πρέπει να προβλέπεται δυνατότητα αναθεώρησης λόγω μεταγενέστερων θεμελιωδών στοιχείων.
➤ Συμπερασματικά:
Η υπόθεση Τυχεροπούλου συνιστά κόμβο μεταξύ εσωτερικής διοικητικής πειθαρχίας και ευρωπαϊκής θεσμικής λογοδοσίας. Το πλέγμα διατάξεων που φαίνεται να τίθεται σε δοκιμασία αφορά:
Την προστασία της διοικητικής ακεραιότητας,
την ευρωπαϊκή νομιμότητα στη χρήση κοινοτικών πόρων,
και τη θεσμική ανεξαρτησία όσων ενεργούν προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος.
