Στα χρόνια πριν από το 1869 μοιάζει να επιστρέφει το παγκόσμιο εμπόριο καθώς η διώρυγα του Σουέζ, το κομβικής σημασίας θαλάσσιο πέρασμα που ενώνει την Ερυθρά Θάλασσα με την Ανατολική Μεσόγειο, εγκαταλείπεται από ολοένα και περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες λόγω των επιθέσεων των ανταρτών Χούτι της Υεμένης στον πορθμό Μπαμπ ελ-Μαντέμπ.

Έτσι, όπως μεταδίδει το Bloomberg, δεκάδες πλοία που μεταφέρουν εμπορευματοκιβώτια από την Ασία προς την Ευρώπη στο εξής και μέχρι νεωτέρας θα πραγματοποιούν ένα δύσκολο και δαπανηρό ταξίδι γύρω από την αφρικανική ήπειρο, ασκώντας νέες πιέσεις στο κόστος των προϊότων που φτάνουν στη γηραιά ήπειρο.

Στον περίπλου της Αφρικής

Την Τρίτη η Maersk, η δανέζικη εταιρεία που διαθέτει περισσότερα από 300 containerships, ανακοίνωσε επισήμως ότι τα πλοία της στο εξής θα πραγματοποιούν τον περίπλου της Αφρικής.

Είχε προηγηθεί, λίγες ώρες πριν, η ανακοίνωση από τον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ Λόιντ Όστιν της δημιουργίας μιας «ομάδας δράσης» για την προστασία των εμπορικών πλοίων που ταξιδεύουν στην περιοχή. Ωστόσο η απόφαση του ναυτιλιακού γίγαντα δείχνει ότι δεν υπολογίζει σε άμεσα αποτελέσματα από την αμερικανική πρωτοβουλία.

Σημειώνεται ότι από τον Οκτώβριο, όταν ξεκίνησε η σαρωτική επιδρομή του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας, περίπου 15 εμπορικά πλοία έχουν δεχτεί επιθέσεις από τους αντάρτες Χούθι, προς υποστήριξη της Χαμάς. Ωστόσο πολλοί, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, υπογραμμίζουν ότι η όποια αντίδραση από την πλευρά της Δύσης πρέπει να είναι ψύχραιμη καθώς μια επιθετική προσέγγιση – πέραν του νέου ανθρωπιστικού δράματος στην πολύπαθη Υεμένη – απλώς θα μεγένθυνε τη γεωπολιτική αστάθεια στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν είναι μόνο η Δύση που ενδιαφέρεται για τις εξελίξεις στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς η Ρωσία εξάγει μεγάλες ποσότητες πετρελαίου προς την Ασία μέσω της ίδιας

Όπως αναφέρει το Bloomberg, η εταιρεία πετρελαιοφόρων Euronav NV, η οποία έχει διακόψει τις μεταφορές φορτίων μέσω της Ερυθράς Θάλασσας, υποστήριξε ότι η εμπορική ναυτιλία πρέπει να προστατεύεται από ναυτικές νηοπομπές. Μέχρι αυτό να μπορεί να διασφαλιστεί «θα συνεχίσουμε να αποφεύγουμε την περιοχή», δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Alexander Saverys σε συνέντευξή του στο Bloomberg TV. Ωστόσο οι νηοπομπές θα επιβραδύνουν το εμπόριο επειδή θα χρειάζονται επιπλέον χρόνο για να περάσουν από την περιοχή, πρόσθεσε.

Σημειώνεται ότι οι ναυτιλιακές εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων που έχουν μέχρι στιγμής διακόψει τις διελεύσεις μέσω Ερυθράς Θάλασσας αντιπροσωπεύουν το 95% του συνόλου της μεταφορικής ικανότητας που αναπτύσσεται μέσω της διώρυγας του Σουέζ, σύμφωνα με αναλυτές που επικαλείται το οικονομικό πρακτορείο.

Φόβοι για τον πληθωρισμό

Η νέα, σοβαρή διαταραχή που πλήττει τις αλυσίδες εφοδιασμού απειλεί να ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές του πετρελαίου αλλά και ευρύτερα τον πληθωρισμό, τραβώντας «το χαλί κάτω από τα πόδια» των κεντρικών τραπεζών που με αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων έχουν επιχειρήσει να τιθασεύσουν το ισχυρότερο πληθωριστικό κύμα των τελευταίων δεκαετιών, ρισκάροντας παράλληλα να βυθίσουν τις οικονομίες πολλών δυτικών χωρών σε ύφεση.

Η Ερυθρά Θάλασσα και το Σουέζ αποτελούν μια κομβικής σημασίας αρτηρία για τη μεταφορά εμπορευματοκιβωτίων που συνδέει την Ευρώπη, την Ασία και την Αφρική υπογραμμίζει – σύμφωνα με το CNN – ο Christian Roeloffs, διευθύνων σύμβουλος της Container xChange, μιας πλατφόρμας που διευκολύνει τη μίσθωση εμπορευματοκιβωτίων. «Ένα τεράστιο μέρος του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης, του φοινικέλαιου και των σιτηρών έρχονται μέσω της πλωτής οδού της διώρυγας του Σουέζ».

«Η Ευρώπη είναι η πιο εκτεθειμένη περιοχή στη διαταραχή των ροών μέσω της διώρυγας του Σουέζ, με το ένα τέταρτο όλων των εισαγωγών διυλισμένων (πετρελαϊκών) προϊόντων να φθάνουν μέσω της διώρυγας» ανέφερε από την πλευρά του σε σημείωμά του τη Δευτέρα ο Matthew Wright, αναλυτής της Kpler.

Εάν η διαδρομή των εμπορικών πλοίων μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας παγιωθεί το κόστος των εμπορευματικών μεταφορών θα εκτοξευτεί, κάτι που θα αποτυπωθεί σύντομα στις τιμές καταναλωτή. Δεν είναι μόνο το Σουέζ, άλλωστε, που αντιμετωπίζει προβλήματα: Και στη Διώρυγα του Παναμά η διέλευση πλοίων έχει μειωθεί κατακόρυφα λόγω σοβαρής ξηρασίας.

«Η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα έρχεται εν μέσω μειωμένων διελεύσεων στη Διώρυγα του Παναμά, φέρνοντας ταυτόχρονα στο προσκήνιο τα δύο σημεία ασφυξίας» για το παγκόσμιο εμπόριο, λέει ο Wright της Kpler.

Οι μνήμες από το 2021

Όπως άλλωστε υπενθυμίζει το CNN, ένα πρόσφατο περιστατικό υπενθυμίζει ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες ενός μπλόκου στο Σουέζ: Όταν τον Μάρτιο του 2021 το πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων Ever Given προσάραξε στην υδάτινη οδό, το αποτέλεσμα ήταν να καθυστερήσουν οι αποστολές καταναλωτικών αγαθών από την Ασία προς την Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική και να επιδεινωθεί η κρίση στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού.

Τότε, τα λιμάνια ήταν ήδη υπερφορτωμένα και οι τιμές των ναύλων ήταν στα ύψη, εν μέρει λόγω της πρωτοφανούς ζήτησης αγαθών από τους καθηλωμένους στα σπίτια τους Αμερικανούς καταναλωτές κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.

Βέβαια, όπως επισημαίνει ο Judah Levine, επικεφαλής έρευνας στην εταιρεία logistics Freightos, «αυτή τη φορά υπάρχει ένα επίπεδο ρεκόρ πλεονάζουσας (ναυτιλιακής) χωρητικότητας». Έτσι, αν και τα μεγαλύτερα ταξίδια πιθανόν να ανεβάσουν τις τιμές των ναύλων, «λόγω του ότι οι μεταφορείς αναζητούν τρόπους αξιοποίησης της πλεονάζουσας χωρητικότητας, είναι απίθανο οι τιμές να εκτοξευθούν στα επίπεδα που παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας».

Όμως οι μεγαλύτεροι χρόνοι παράδοσης θα μπορούσαν να έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις, δεδομένου ότι οι αλυσίδες εφοδιασμού πρέπει να λειτουργούν σαν «καλοκουρδισμένο ρολόι» για να αποφεύγονται διαταραχές σαν αυτές που προκάλεσαν τα lockdowns για τον κορωνοϊό. Σε ένα εξαιρετικά ευαίσθητο σύστημα, η παραμικρή διαταραχή μπορεί να πυροδοτήσει μια πολύ μεγαλύτερη κρίση. Και η επιστροφή του παγκόσμιου εμπορίου στα έτη προ του 1869, μπορεί να έχει ευρύτερες, δραματικές επιπτώσεις.

Η άλλη όψη

Αυτή, όμως, είναι η μία όψη του νομίσματος. Όπως επισημαίνει ο κ. Heaney, Senior Manager σε θέματα containers του βρετανικού οίκου Drewry, η εξοικονόμηση χρημάτων από τους δασμούς διέλευσης της Διώρυγας του Σουέζ θα επιτρέψει στα πλοία να επιταχύνουν στις μακρινότερες διαδρομές, κάτι που θα μείωνε την πρόσθετη ζήτηση για πλοία.

«Μόλις οι εταιρείες αποφασίσουν να αλλάξουν δρομολόγια, θα πρέπει επίσης να αποφασίσουν αν θα επιταχύνουν, αν θα προσθέσουν πλοία ή αν θα αποδεχτούν ορισμένες διαταραχές στα εβδομαδιαία δρομολόγια (ή κάποιο υβρίδιο). Πρέπει να δούμε τι θα επιλέξουν για να μπορέσουμε να ποσοτικοποιήσουμε τις επιπτώσεις και φυσικά δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει η όλη κατάσταση» επεσήμανε ο ίδιος.

Επείγον σήμα σε ελληνικά πλοία που κινούνται στην Ερυθρά Θάλασσα

Επείγον σήμα λόγω των των αυξανόμενων επιθέσεων των Χούθι εξέδωσε σήμερα 19 Δεκεμβρίου η Διεύθυνση Ποντοπόρου Ναυτιλίας του Λιμενικού, συστήνοντας στα υπό ελληνική σημαία ή ελληνικών συμφερόντων πλοία που κινούνται στην νότια Ερυθρά Θάλασσα και τον Κόλπο του Άντεν να αποφεύγουν τα ύδατα της Υεμένης.

Η επείγουσα ειδοποίηση έρχεται σε συνέχεια της κλιμάκωσης επιθετικών ενεργειών κατά εμπορικών πλοίων στην περιοχή.

Η αρμόδια διεύθυνση του Λιμενικού στο σήμα της που κοινοποίησε στα υπουργεία Εξωτερικών και Άμυνας συστήνει ακόμα στα πλοία να πραγματοποιούν κατά το δυνατό, νυκτερινό διάπλου της νότιας Ερυθράς Θάλασσας και του στενού Μπαμπ ελ Μαντέμπ. Ελληνικά πολεμικά πλοία, πάντως, δεν υπάρχουν στην περιοχή.

Σήμερα, άλλωστε, υψηλόβαθμο στέλεχος των ανταρτών Χούθι δήλωσε ότι «οποιαδήποτε χώρα» ενεργήσει εναντίον τους θα δει τα πλοία της να γίνονται «στόχοι» στην Ερυθρά Θάλασσα, την επομένη της συγκρότησης από την Ουάσινγκτον πολυεθνικής δύναμης προστασίας της ναυσιπλοΐας.

«Κάθε χώρα που δρα εναντίον μας θα δει τα πλοία της να γίνονται στόχοι μας στην Ερυθρά Θάλασσα», δήλωσε ο Μοχάμεντ Άλι αλ-Χούθι, σε συνέντευξη που παραχώρησε στον ιστότοπο αλ-Άλαμ, το αραβόφωνο δίκτυο της επίσημης τηλεόρασης στο Ιράν.

Οι Χούθι λένε ότι θα υποχωρήσουν μόνο όταν το Ισραήλ επιτρέψει την είσοδο τροφίμων και φαρμάκων στη Γάζα – τα χτυπήματά τους θα μπορούσαν να έχουν ως στόχο να προκαλέσουν οικονομικό πόνο στους συμμάχους του Ισραήλ με την ελπίδα ότι θα το πιέσουν να σταματήσει τους βομβαρδισμούς του θύλακα.