Στα ύψη τα φρούτα: Τιμές-σοκ που αδειάζουν το πορτοφόλι πριν γεμίσει το καλάθι

Κεράσια, βερίκοκα, φράουλες, πεπόνια – άλλοτε ταυτισμένα με την ελληνική άνοιξη και το καλοκαίρι, σήμερα μοιάζουν περισσότερο με είδη πολυτελείας παρά με καθημερινά αγαθά. Οι τιμές τους εκτοξεύονται, μετατρέποντάς τα σε απλησίαστα για τον μέσο καταναλωτή. Στα ράφια των σούπερ μάρκετ και στους πάγκους των λαϊκών αγορών, οι αριθμοί στα καρτελάκια σοκάρουν. Ποιος θα φανταζόταν ότι τα φρούτα θα συγκρίνονταν με έργα τέχνης ή… με τα Μήλα των Εσπερίδων;

«Πού να βρω εγώ 4 ευρώ να πάρω βερίκοκα; Είναι ακριβά. Φράουλες; Όλα είναι ακριβά. Δεν ήταν κάποτε έτσι», σχολιάζει εμφανώς απογοητευμένη μια καταναλώτρια στο ρεπορτάζ του Open. Και έχει δίκιο. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι λιανικές τιμές στα φρούτα έχουν αυξηθεί κατά περίπου 20% μέσα σε δύο μόλις χρόνια. Για οικογένειες με περιορισμένο εισόδημα, η αγορά φρούτων δεν είναι πια αυτονόητη. Είναι επιλογή με κόστος. Σε μια χώρα με τόσο πλούσια αγροτική παραγωγή, τα φρούτα εποχής τείνουν να γίνουν προνόμιο των λίγων – μια ειρωνική πραγματικότητα σε μια εποχή που η υγιεινή διατροφή προβάλλεται ως βασική ανάγκη.

Σε τροχιά ανεξέλεγκτης ακρίβειας βρίσκονται τα φρούτα, με τις τιμές να σκαρφαλώνουν σε δυσθεώρητα επίπεδα και τους καταναλωτές να βρίσκονται μπροστά σε ένα πρωτοφανές οικονομικό αδιέξοδο. Μόνο μέσα στο 2024, οι τιμές παραγωγού αυξήθηκαν κατά 11,5%, ενώ το 2023 είχαν ήδη καταγράψει αύξηση 31,9% σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Συνολικά, μέσα σε δύο χρόνια, η αύξηση ξεπερνά το 43%, μετατρέποντας τα φρούτα εποχής σε πολυτέλεια.

Το παράδειγμα της φράουλας είναι χαρακτηριστικό: οι παραγωγοί πουλούν από 1,20 έως 1,50 ευρώ το κιλό, αλλά μέχρι να φτάσουν οι φράουλες στα ράφια των σούπερ μάρκετ, η τελική τιμή εκτινάσσεται πάνω από τα 4 ευρώ. Η διαφορά ανάμεσα στην τιμή παραγωγού και στην τελική τιμή λιανικής προκαλεί εύλογα ερωτήματα για την αλυσίδα διανομής και τα μεσάζοντα κόστη, την ώρα που ο τελικός αποδέκτης –ο καταναλωτής– καλείται να πληρώσει σχεδόν τριπλάσια τιμή. Η πραγματικότητα είναι σκληρή: φρέσκα, ελληνικά φρούτα, που κάποτε ήταν δεδομένα στο τραπέζι κάθε οικογένειας, μετατρέπονται σε είδος υπό αίρεση, καθώς το καλάθι της αγοράς γεμίζει όλο και πιο δύσκολα.

Η ακρίβεια στα φρούτα δεν είναι απλώς αισθητή – είναι εξοντωτική. Τα στοιχεία από την αγορά επιβεβαιώνουν ότι η καλοκαιρινή φρουτοσαλάτα κοστίζει φέτος όσο ένα γεύμα σε εστιατόριο. Ενδεικτικά, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Open, τα κεράσια πωλούνται από 8 έως και 18 ευρώ το κιλό, αγγίζοντας επίπεδα πολυτελείας που θυμίζουν εισαγόμενα εκλεκτά προϊόντα και όχι ντόπια, εποχικά φρούτα.

Τα πεπόνια έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, φτάνοντας τα 3,48 ευρώ το κιλό, ενώ πέρσι κόστιζαν 1,49 ευρώ. Αντίστοιχα, τα καρπούζια, που παραδοσιακά θεωρούνταν το πιο προσιτό καλοκαιρινό φρούτο, πωλούνται πλέον στα 1,79 ευρώ το κιλό – από μόλις 0,89 ευρώ το 2024. Τα βερίκοκα διατηρούν επίσης ανοδική τροχιά, με τιμές από 4,50 έως 5,90 ευρώ το κιλό, έναντι 4,48 ευρώ πέρσι.

Η εκτόξευση των τιμών δεν αποτυπώνεται απλώς στους αριθμούς, αλλά στα άδεια καρότσια, στα επιλεκτικά ψώνια και στο αίσθημα αδικίας που νιώθει ο καταναλωτής μπροστά σε ένα ράφι. Το φρούτο χάνει τη θέση του ως βασικό αγαθό και μετατρέπεται σε «προϊόν επιλογής» για όσους αντέχουν οικονομικά, μέσα σε μια πραγματικότητα όπου η υγιεινή διατροφή κοστολογείται ακριβά.