Στην παγκόσμια πρωτοπορία των ΑΠΕ η Ελλάδα: Ριζικός μετασχηματισμός στο ενεργειακό μείγμα

Η Ελλάδα κατατάσσεται πλέον ανάμεσα στις κορυφαίες χώρες παγκοσμίως ως προς τη διείσδυση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, σύμφωνα με τον Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΑΔΜΗΕ, Μάνο Μανουσάκη, ο οποίος μίλησε στο διεθνές συνέδριο International Forum on Power System Transformation 2025, που πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο. Ο κ. Μανουσάκης τόνισε ότι την τελευταία οκταετία η Ελλάδα έχει επιτύχει έναν εντυπωσιακό μετασχηματισμό του ενεργειακού της μείγματος, με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας –κυρίως φωτοβολταϊκά και αιολικά– να καλύπτουν πλέον σχεδόν το 50% της εγχώριας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας, ποσοστό υπερδιπλάσιο σε σχέση με το 2017, όταν η συνεισφορά τους ανερχόταν μόλις στο 20%.

Το άλμα αυτό αποτυπώνει όχι μόνο τη δυναμική των επενδύσεων στον τομέα της πράσινης ενέργειας, αλλά και τη σαφή στρατηγική κατεύθυνση που έχει υιοθετήσει η χώρα, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση των ΑΠΕ ώστε να καλύπτουν έως και το 80% της ζήτησης μέχρι το 2030. Η πρόοδος αυτή, όπως υπογράμμισε ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, αναγνωρίζεται διεθνώς και καθιστά την Ελλάδα πρότυπο στην ενεργειακή μετάβαση, καθώς αναδεικνύει την ικανότητά της να μετατρέπει την τεχνολογική πρόκληση σε εθνική ευκαιρία.

Ο Μάνος Μανουσάκης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, αναφέρθηκε με έμφαση στη στρατηγική συμβολή του Διαχειριστή στην επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης της χώρας προς ένα βιώσιμο και πράσινο μοντέλο παραγωγής. Όπως ανέφερε, από το 2017 –όταν και ανέλαβε τη διοίκηση της εταιρείας– έως σήμερα, ο ΑΔΜΗΕ έχει υλοποιήσει επενδύσεις συνολικού ύψους 3,1 δισ. ευρώ, εστιάζοντας στην ανάπτυξη κρίσιμων ενεργειακών υποδομών. Οι επενδύσεις αυτές έχουν ως στόχο τη σημαντική διεύρυνση του «ηλεκτρικού χώρου», διευκολύνοντας την αυξημένη ενσωμάτωση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο εγχώριο σύστημα.

Στο πλαίσιο αυτής της αποστολής, κεντρικός πυλώνας της στρατηγικής του ΑΔΜΗΕ είναι η ηλεκτρική διασύνδεση των νησιών με το ηπειρωτικό σύστημα, ένα έργο που όχι μόνο μειώνει την εξάρτηση των νησιών από ρυπογόνες και κοστοβόρες μορφές ενέργειας, αλλά και ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού σε εθνικό επίπεδο. Μέχρι στιγμής έχουν ολοκληρωθεί με επιτυχία οκτώ υποθαλάσσιες ηλεκτρικές διασυνδέσεις, ενώ στο άμεσο μέλλον πρόκειται να ξεκινήσουν και νέες επενδύσεις αυτής της κατηγορίας. Οι παρεμβάσεις αυτές εντάσσονται στο ευρύτερο δεκαετές πλάνο ανάπτυξης του ελληνικού Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, το οποίο προβλέπει συνολικές επενδύσεις ύψους 6,3 δισ. ευρώ. Μέσα από αυτή την αναπτυξιακή στρατηγική, ο ΑΔΜΗΕ διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στην αναμόρφωση του ενεργειακού χάρτη της Ελλάδας, ενισχύοντας τη δυνατότητα διείσδυσης των ΑΠΕ και προετοιμάζοντας το δίκτυο για τις απαιτήσεις του μέλλοντος.

Ο Μάνος Μανουσάκης, Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ, αναφέρθηκε εκτενώς στον σχεδιασμό και την ανάπτυξη διεθνών ηλεκτρικών διασυνδέσεων, τονίζοντας τον στρατηγικό ρόλο που αναλαμβάνει η Ελλάδα στην ενοποίηση του ευρωπαϊκού και μεσογειακού ενεργειακού χάρτη. Όπως δήλωσε, ο ΑΔΜΗΕ προωθεί ενεργά συνεργασίες με Διαχειριστές γειτονικών χωρών για έργα που θα ενισχύσουν τη διαλειτουργικότητα και την ανθεκτικότητα των συστημάτων, εκμεταλλευόμενος το προνομιακό γεωγραφικό πλεονέκτημα και το υψηλής ποιότητας δυναμικό ΑΠΕ της χώρας.

Στον πυρήνα αυτής της στρατηγικής βρίσκονται έργα όπως ο Great Sea Interconnector που ενώνει την Ελλάδα με την Κύπρο και το Ισραήλ, το GRITA 2 μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας, η Saudi Greek Interconnection με τη Σαουδική Αραβία, καθώς και ο Green Aegean Interconnector που θα συνδέσει την Ελλάδα με τη Γερμανία. Παράλληλα, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο έργο GREGY για τη διασύνδεση Ελλάδας–Αιγύπτου, που αναπτύσσεται από τον όμιλο Κοπελούζου και εξετάζεται σοβαρά από τον ΑΔΜΗΕ ως επενδυτική ευκαιρία.

Τα φιλόδοξα αυτά έργα δεν αφορούν μόνο την ενίσχυση των ενεργειακών ανταλλαγών, αλλά διαμορφώνουν νέα δεδομένα για την ενεργειακή ανεξαρτησία και σταθερότητα της Ευρώπης. Όπως επεσήμανε ο κ. Μανουσάκης, πρόκειται για στρατηγικούς διαδρόμους οι οποίοι θωρακίζουν τα εθνικά ηλεκτρικά συστήματα και καθιστούν εφικτή την ευρύτερη ενσωμάτωση ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα αξιοπιστία και ενεργειακή ασφάλεια.

Με αφορμή το πρόσφατο blackout στην Ιβηρική Χερσόνησο, ο επικεφαλής του ΑΔΜΗΕ, Μάνος Μανουσάκης, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για τις νέες τεχνικές προκλήσεις που συνοδεύουν την ταχεία διείσδυση της καθαρής ενέργειας. Όπως τόνισε, η στοχαστική φύση της παραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας απαιτεί πλέον όχι μόνο επενδύσεις σε υποδομές αλλά και έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο διαχείρισης του ηλεκτρικού συστήματος. Η διασφάλιση της ευστάθειας και της λειτουργικής συνέχειας του δικτύου εξαρτάται άμεσα από την ικανότητα των Διαχειριστών να αξιοποιούν τεχνολογίες αιχμής για την πρόβλεψη και την αντιμετώπιση κρίσεων σε πραγματικό χρόνο.

Ο Μανουσάκης αποκάλυψε ότι ο ΑΔΜΗΕ έχει θέσει ως στρατηγικό στόχο τη δημιουργία ενός Ψηφιακού Κέντρου Ελέγχου Συντήρησης, το οποίο θα λειτουργεί αδιάκοπα 24 ώρες το 24ωρο. Το κέντρο αυτό θα ενσωματώνει προηγμένα εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης για την ανάλυση δεδομένων του συστήματος σε πραγματικό χρόνο, την πρόληψη αστοχιών και την ταχεία αποκατάσταση ενδεχόμενων βλαβών. Στόχος είναι να διασφαλιστεί η λειτουργική ευελιξία του δικτύου και να αποφευχθούν διαταραχές, καθώς αυξάνεται η συμμετοχή ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Με φόντο την ενεργειακή μετάβαση και την πίεση της κλιματικής κρίσης, η τεχνολογική υπεροπλία του Διαχειριστή αναδεικνύεται σε θεμέλιο για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών του διεθνούς συνεδρίου International Forum on Power System Transformation 2025, στο Πεκίνο, τέθηκαν επί τάπητος κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τη λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σε ένα περιβάλλον όπου οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας κυριαρχούν ολοένα και περισσότερο στο ενεργειακό μείγμα. Με δεδομένη τη διαρκή ανάπτυξη των ΑΠΕ και τον χαρακτήρα της παραγωγής τους –που δεν συνδέεται με υψηλό μεταβλητό κόστος όπως τα συμβατικά καύσιμα– ακαδημαϊκοί και ειδικοί του κλάδου υπογράμμισαν πως το υφιστάμενο μοντέλο οριακής τιμολόγησης παρουσιάζει σοβαρές δυσλειτουργίες και περιορισμένη αποδοτικότητα.

Στο νέο ενεργειακό τοπίο που διαμορφώνεται, εκφράστηκε η άποψη ότι η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας οφείλει να εξελιχθεί, μεταβαίνοντας σταδιακά σε ένα σύστημα που βασίζεται περισσότερο σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια και σταθερές συμφωνίες μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών. Αυτή η προσέγγιση θεωρείται πιο κατάλληλη για να εξασφαλίσει προβλεψιμότητα, επενδυτική σταθερότητα και συγκράτηση τιμών σε περιόδους υψηλής μεταβλητότητας, όπως αυτή που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια. Το συνέδριο ανέδειξε ότι η επιτυχής ενεργειακή μετάβαση δεν εξαρτάται μόνο από τις τεχνολογικές εξελίξεις, αλλά και από τη δομική αναθεώρηση των κανόνων που διέπουν τη λειτουργία της αγοράς.