Ταξίδι–ορόσημο του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄: Από τη Νίκαια στο Μπλε Τζαμί, μήνυμα ενότητας για τους Χριστιανούς και γέφυρες με το Ισλάμ

Η έναρξη της επίσκεψης του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄ στην Τουρκία και τον Λίβανο ανοίγει μια νέα, ιδιαίτερα κρίσιμη σελίδα στον διαχριστιανικό διάλογο. Πρόκειται για μια αποστολή με βαρύ συμβολισμό, καθώς ενεργοποιεί ξανά μια πρωτοβουλία που είχαν οραματιστεί ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο αείμνηστος Πάπας Φραγκίσκος, με αφορμή τη συμπλήρωση 1.700 ετών από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας. Παρά το βαθύ πένθος που άφησε στην Καθολική Εκκλησία ο θάνατος του «πάπα των φτωχών», ο νέος Ποντίφικας επιλέγει να συνεχίσει με αποφασιστικότητα αυτή την ιστορική κίνηση, θέλοντας να δείξει ότι η γραμμή της ενότητας και του διαλόγου δεν διακόπτεται, αλλά ενισχύεται.

Με την παρουσία του στο πλευρό του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας και τη συμμετοχή εκπροσώπων των Προτεσταντών, ο πάπας Λέων ΙΔ΄ στέλνει καθαρό μήνυμα ότι η ενότητα των Χριστιανών και η εμβάθυνση των δεσμών ανάμεσα στις Εκκλησίες συνιστούν για τον ίδιο αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα, σε μια εποχή όπου η ανάγκη για κοινό λόγο και κοινή μαρτυρία είναι πιο επιτακτική από ποτέ. «Πριν από λίγες ημέρες, η Καθολική Εκκλησία δημοσίευσε αποστολική επιστολή, η οποία μιλά ακριβώς για τη σημασία της ενότητας των Χριστιανών, που μπορεί να αποτελέσει και πηγή ειρήνης για όλο τον κόσμο», ανέφερε ο πάπας Λέων ΙΔ΄, μιλώντας στον δημοσιογράφο Θεόδωρο Ανδρεάδη Συγγελάκη και το ΑΠΕ-ΜΠΕ, υπογραμμίζοντας ότι «χρειάζεται η χριστιανική μας μαρτυρία».

Αναφερόμενος στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, σημείωσε ότι έχουν ήδη συναντηθεί αρκετές φορές και εξέφρασε την πεποίθηση πως αυτή η επίσκεψη θα αποτελέσει εξαιρετική ευκαιρία για να προωθηθεί η ενότητα όλων των Χριστιανών. Ο Άγιος Πατέρας θεωρεί ότι μπορούν και πρέπει να γίνουν ουσιαστικά βήματα προς την πλήρη ενότητα, προσφέροντας ταυτόχρονα ένα χειροπιαστό παράδειγμα συμφιλίωσης στον υπόλοιπο κόσμο, ένα παράδειγμα ομόνοιας σε μια περίοδο εντάσεων και συγκρούσεων. Στο αποστολικό γράμμα «In Unitate Fidei», που υπέγραψε την Κυριακή, ο πάπας Λέων τονίζει ότι η Σύνοδος της Νίκαιας, της αδιαίρετης ακόμη Εκκλησίας και του κοινού «Πιστεύω», παραμένει το βασικό σημείο αναφοράς για όλους τους Χριστιανούς.

Όπως επισημαίνει ο Μάρκο Τζιράρντο, διευθυντής της εφημερίδας της Συνέλευσης Καθολικών Επισκόπων Ιταλίας «Avvenire» και βαθύς γνώστης των εκκλησιαστικών θεμάτων, το ταξίδι αυτό μπορεί να αποτελέσει «μια ψηφίδα του μωσαϊκού της ενότητας», ακόμη και με προοπτική μια κοινή ημερομηνία εορτασμού του Πάσχα από Καθολικούς και Ορθόδοξους. Παράλληλα, η προγραμματισμένη επίσκεψη του Πάπα στο Μπλε Τζαμί της Κωνσταντινούπολης και κυρίως η μετέπειτα μετάβασή του στον Λίβανο στέλνουν ένα σαφές μήνυμα αδελφοσύνης και προς τους Μουσουλμάνους, σε μια περιοχή όπου η ειρήνη δεν είναι δεδομένη αλλά επείγουσα ανάγκη. Παρ’ όλα αυτά, η κορυφαία στιγμή αυτού του Αποστολικού Ταξιδιού παραμένει η μετάβαση στη Νίκαια, με το φορτίο της Α’ Οικουμενικής Συνόδου και τη διαρκή υπενθύμιση ότι οι Χριστιανοί έχουν τη δυνατότητα –και ίσως το χρέος– να βαδίσουν και πάλι ενωμένοι.

Όπως σημειώνει ο ίδιος ο Ποντίφικας, το «Πιστεύω» της Νίκαιας προτείνει ένα πρότυπο πραγματικής ενότητας μέσα στη θεμιτή διαφορετικότητα. Στο Βατικανό υπάρχει απόλυτη επίγνωση ότι η πορεία προς την ενότητα απαιτεί προσεκτικές, ουσιαστικές κινήσεις, με βαθύ σεβασμό στην παράδοση της «Εκκλησίας της Ανατολής», της Ορθοδοξίας. Ο πάπας Λέων ΙΔ΄ γνωρίζει ταυτόχρονα πως για να επιτευχθεί ο στόχος της πλήρους κοινωνίας των Χριστιανών προϋπόθεση είναι η ειλικρινής, ανόθευτη διάθεση προσέγγισης, που εκφράζεται μόνο μέσα από τη γλώσσα της αδελφικής αγάπης. Σε αυτή τη γλώσσα, όπως τονίζουν συνεργάτες του, συνομιλεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, επιδιώκοντας να μετατρέψει το ιστορικό αυτό ταξίδι όχι απλώς σε μια συμβολική εικόνα, αλλά σε αφετηρία μιας πιο βαθιάς, βιώσιμης ενότητας.