Σήμερα Γιορτάζουν:

ΜΕΛΑΝΗ

Υπόσχεση ή ψευδαίσθηση το σχέδιο Τραμπ για ειρήνη στη Γάζα;

Το σχέδιο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου στη Γάζα παρουσιάζεται ως ιστορική ευκαιρία για ειρήνη στη Μέση Ανατολή, ωστόσο διεθνείς αναλύσεις επισημαίνουν ότι, όσο φιλόδοξο κι αν ακούγεται, αφήνει περισσότερα ερωτήματα απ’ όσα απαντά.

Η πρόταση, που φέρει ανεπίσημα το όνομα «Νέα Γάζα», περιλαμβάνει είκοσι βασικά σημεία, τα οποία συνθέτουν ένα πλαίσιο κατάπαυσης του πυρός, σταδιακής αποχώρησης των ισραηλινών δυνάμεων, πλήρους αποστρατιωτικοποίησης της Λωρίδας και δημιουργίας μιας νέας πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας με διεθνή εποπτεία.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η σύσταση ενός «Συμβουλίου Ειρήνης» υπό την προσωπική καθοδήγηση του Τραμπ, στο οποίο θα συμμετάσχουν και άλλοι διεθνείς ηγέτες, μεταξύ αυτών ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, με στόχο την επιτήρηση της μεταβατικής περιόδου και τη διασφάλιση της εφαρμογής των όρων. Η πρόταση προβλέπει άμεση παύση των εχθροπραξιών, απελευθέρωση όλων των ομήρων εντός εβδομήντα δύο ωρών και παράδοση σορών Παλαιστινίων από τη Γάζα σε αντάλλαγμα για κάθε Ισραηλινό όμηρο που έχει σκοτωθεί. Παράλληλα δίνει τη δυνατότητα ασφαλούς διέλευσης για μέλη της Χαμάς που επιθυμούν να εγκαταλείψουν τον θύλακα, ενώ προβλέπει αμνηστία σε όσους παραδώσουν τα όπλα. Κανένας κάτοικος δεν θα εκτοπιστεί υποχρεωτικά και όσοι φύγουν θα έχουν το δικαίωμα επιστροφής.

Η διακυβέρνηση θα ανατεθεί σε τεχνοκρατική παλαιστινιακή διοίκηση χωρίς τη συμμετοχή της Χαμάς, με τη μακροπρόθεσμη προοπτική επανένταξης της Παλαιστινιακής Αρχής και σταδιακής πορείας προς την αυτοδιάθεση. Προβλέπεται επίσης διεθνής δύναμη σταθεροποίησης, πλήρης ανοικοδόμηση με διεθνή χρηματοδότηση και σύσταση ειδικής οικονομικής ζώνης που θα προσελκύσει επενδύσεις. Η ανθρωπιστική βοήθεια θα επιτραπεί άμεσα με τη συνδρομή διεθνών οργανισμών.

Οι πρώτες αντιδράσεις στο σχέδιο υπήρξαν θετικές από πολλές αραβικές και μουσουλμανικές χώρες, όπως η Αίγυπτος, η Ιορδανία, η Σαουδική Αραβία, το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Τουρκία, η Ινδονησία και το Πακιστάν, που χαιρέτισαν τον ρόλο του Αμερικανού προέδρου και τις προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου, εκφράζοντας διάθεση συνεργασίας για την οριστικοποίηση και εφαρμογή της συμφωνίας. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να αδράξουν τη στιγμή, χαρακτηρίζοντας αφόρητη την κατάσταση στη Γάζα.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν χαιρέτισε τη δέσμευση Τραμπ, ζητώντας από τη Χαμάς να απελευθερώσει αμέσως όλους τους ομήρους και από το Ισραήλ να τηρήσει τις δεσμεύσεις του.

Ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ εξέφρασε σθεναρή υποστήριξη στις προσπάθειες για τον τερματισμό των εχθροπραξιών και την παροχή επείγουσας ανθρωπιστικής βοήθειας, ενώ η Ιταλία έκανε λόγο για σημείο καμπής, προτρέποντας τα μέρη να αποδεχθούν την πρόταση. Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βάντεφουλ χαρακτήρισε το σχέδιο ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί, ζητώντας από όσους μπορούν να επηρεάσουν τη Χαμάς να το πράξουν. Ο Τόνι Μπλερ, που προορίζεται για ρόλο-κλειδί στο εποπτικό συμβούλιο, χαρακτήρισε την πρόταση τολμηρή και ευφυή, εκτιμώντας ότι προσφέρει την καλύτερη ευκαιρία για τον τερματισμό ενός πολέμου που διαρκεί δύο χρόνια.

Η Παλαιστινιακή Αρχή εξέφρασε θετική στάση, χαιρετίζοντας τις ειλικρινείς και αποφασιστικές προσπάθειες του Αμερικανού προέδρου. Αντίθετα, ο Παλαιστινιακός Ισλαμικός Τζιχάντ κατήγγειλε το σχέδιο ως συνταγή συνέχισης της επιθετικότητας εναντίον του παλαιστινιακού λαού και ανάφλεξης της περιοχής, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για απόπειρα επιβολής μέσω των ΗΠΑ όσων δεν πέτυχε το Ισραήλ με τον πόλεμο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το Κατάρ και η Αίγυπτος παρέδωσαν το σχέδιο στη διαπραγματευτική ομάδα της Χαμάς, η οποία ανακοίνωσε πως θα το εξετάσει. Ωστόσο, η στάση της Χαμάς παραμένει γρίφος. Η Guardian σχολίασε ότι το κείμενο μοιάζει να γράφτηκε πρόχειρα, αλλά θα μπορούσε να αποτελέσει βάση συζήτησης αν υπάρξει διάθεση συμβιβασμού, ενώ το Sky News τόνισε πως όλα εξαρτώνται από την αποδοχή ή απόρριψη της οργάνωσης.

Στο Ισραήλ, οι αντιδράσεις είναι διχασμένες. Ορισμένοι υπουργοί της Δεξιάς μιλούν για επικίνδυνο συμβιβασμό, ενώ ο πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου δηλώνει στήριξη, αν και, όπως υπογραμμίζει η Financial Times, η συναίνεση εντός της κυβέρνησής του δεν θεωρείται δεδομένη. Ο Τραμπ από την πλευρά του επιμένει ότι οι αραβικές χώρες είναι συνεργάσιμες και πως ο αραβικός κόσμος, το Ισραήλ και ο Νετανιάχου θέλουν ειρήνη, όμως οι αναλυτές προειδοποιούν ότι καμία συμφωνία δεν μπορεί να αντέξει αν οι ίδιοι οι κάτοικοι της Γάζας δεν αισθανθούν ότι έχουν λόγο στη διαμόρφωση της επόμενης ημέρας.

Το Associated Press χαρακτηρίζει το σχέδιο ως την πρώτη σοβαρή απόπειρα να τεθεί στο τραπέζι μια συζήτηση για την εποχή μετά τη Χαμάς, επισημαίνοντας ωστόσο ότι χωρίς δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα και εγγυήσεις παραμένει υπόσχεση και όχι πραγματικότητα. Εν τέλει, η πρόταση του Τραμπ μοιάζει με ένα αβέβαιο στοίχημα: αν πετύχει, μπορεί να προσδώσει στον Αμερικανό πρόεδρο διεθνές κύρος και να προσφέρει στην περιοχή μια αχτίδα ελπίδας· αν αποτύχει, θα προστεθεί στη μακρά λίστα των πρωτοβουλιών που προσπάθησαν να φέρουν ειρήνη στη Μέση Ανατολή και έμειναν στη μέση του δρόμου.