Ζελελίδης: «Η Chevron φέρνει τεχνογνωσία αλλά τα κέρδη θα φανούν στην πράξη»
Ο καθηγητής Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, Αβραάμ Ζελελίδης, μίλησε στον Χρήστο Κώνστα και την εκπομπή “Καθαρά Πολιτικά” του Politica 89,8 για τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της έρευνας υδρογονανθράκων στην ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), εστιάζοντας στην επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron, ενός ενεργειακού κολοσσού με παγκόσμια παρουσία και τεχνογνωσία στον τομέα της υπεράκτιας εξόρυξης.
Η Chevron υπέβαλε πρόταση για τέσσερα θαλάσσια “οικόπεδα” – το block Α2 νότια της Πελοποννήσου και τρία ακόμη νότια της Κρήτης, καλύπτοντας συνολικά μια τεράστια έκταση που υπερβαίνει τα 47.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το ενδιαφέρον της αμερικανικής εταιρείας θεωρείται καθοριστικής σημασίας, τόσο για τις ενεργειακές όσο και για τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο καθηγητής Ζελελίδης κλήθηκε να σχολιάσει τι συνεπάγεται αυτή η κίνηση και, με μια φράση που συμπυκνώνει τη διττή της φύση, απάντησε: «Και πολλά και τίποτα».
Από τη μία, όπως εξήγησε ο καθηγητής, η είσοδος της Chevron προσφέρει σημαντικά πλεονεκτήματα. Η τεχνολογική υπεροχή της εταιρείας και η ισχυρή χρηματοδοτική της βάση μπορούν να επιταχύνουν σημαντικά τη διαδικασία ερευνών και, ενδεχομένως, εκμετάλλευσης. Η Chevron διαθέτει εξοπλισμό αιχμής για βαθιές υπεράκτιες γεωτρήσεις, ενώ η συμμετοχή της προσδίδει αξιοπιστία και κύρος στο πρόγραμμα υδρογονανθράκων της Ελλάδας.
Παράλληλα, λειτουργεί ως ένα σημαντικό πολιτικό και γεωστρατηγικό αντίβαρο σε ανταγωνιστικές δυνάμεις στην περιοχή. Από την άλλη πλευρά, ο κ. Ζελελίδης προειδοποίησε πως η παρουσία μιας τέτοιας εταιρείας δεν εγγυάται αυτόματα και εμπορικά βιώσιμα αποθέματα, γι’ αυτό και κρατά επιφυλάξεις ως προς τις βεβαιότητες που μπορεί να καλλιεργούνται.
Η ημερομηνία υποβολής προσφορών από τη Chevron ήταν γύρω στις 9 Σεπτεμβρίου 2025, ενώ, σύμφωνα με την εκτίμηση του καθηγητή, η επίσημη επικύρωση των σχετικών συμβάσεων ενδέχεται να λάβει χώρα στα τέλη του 2025 ή τις αρχές του 2026. Οι ίδιες οι γεωτρήσεις, ωστόσο, δεν αναμένονται πριν από το 2027 – μια χρονική τοποθέτηση που δείχνει ξεκάθαρα πολιτικό συγχρονισμό, καθώς μετατίθενται για μετά τις εκλογές στην Ελλάδα.
Όσον αφορά το οικονομικό όφελος για τη χώρα, ο καθηγητής Ζελελίδης έκανε μια εντυπωσιακή εκτίμηση. Αν όλα κυλήσουν σύμφωνα με το θετικό σενάριο, το ελληνικό δημόσιο θα μπορούσε να αποκομίσει έσοδα που αγγίζουν το 1 τρισεκατομμύριο ευρώ μέσα σε μια εικοσαετία. Το ποσό αυτό θα προέλθει κυρίως από την εξόρυξη φυσικού αερίου αλλά και πετρελαίου, εφόσον επιβεβαιωθούν τα εκτιμώμενα κοιτάσματα. Ένα τέτοιο σενάριο θα μείωνε δραστικά την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από τις εισαγωγές και θα ενίσχυε την οικονομική της ανεξαρτησία. Παρόμοια οφέλη θα μπορούσε να δει και η Κύπρος, ειδικά σε περιοχές όπου υπάρχει επικαλυπτόμενη ΑΟΖ με την Ελλάδα.
Ο κ. Ζελελίδης δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στον αγωγό EastMed, ένα έργο που εδώ και καιρό παραμένει σε στασιμότητα. Κατά την άποψή του, η παρουσία της Chevron μπορεί να αναζωογονήσει το ενδιαφέρον για την κατασκευή του αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Σε μια περίοδο ενεργειακής ανασφάλειας στην Ε.Ε. και προσπάθειας απεξάρτησης από το ρωσικό αέριο, ο EastMed επανέρχεται ως ένα γεωπολιτικά στρατηγικό έργο, το οποίο μπορεί τώρα να βρει πιο πρόσφορο έδαφος υλοποίησης, ειδικά με την εμπλοκή αμερικανικών ενεργειακών συμφερόντων.
Σε επίπεδο γεωπολιτικής, η κίνηση της Chevron θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ζελελίδη, η παρουσία της στην ελληνική και κυπριακή ΑΟΖ λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι στις τουρκικές επιθετικές βλέψεις, ιδιαίτερα μετά το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο. Η συμφωνία αυτή, που αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε συγκεκριμένες θαλάσσιες περιοχές, καθίσταται πλέον πρακτικά ανενεργή υπό την πίεση των αμερικανικών επενδύσεων.
Επιπλέον, ανοίγει το δρόμο για τριμερείς συμφωνίες και οριοθετήσεις με χώρες όπως η Κύπρος και η Αίγυπτος, εδραιώνοντας τον ενεργειακό και γεωπολιτικό ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, η Τουρκία φαίνεται να περιορίζεται και να μην αμφισβητεί επιθετικά τις εν λόγω δραστηριότητες, κάτι που έχουμε ήδη δει στο παράδειγμα της Κύπρου, όπου αμερικανικές εταιρείες πραγματοποιούν έρευνες χωρίς τουρκικές παρεμβάσεις.
Ο καθηγητής εξέφρασε αισιοδοξία ως προς την ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων, υπογραμμίζοντας την υψηλή πιθανότητα για ευρήματα, με έμφαση στην παρουσία σημαντικών ποσοτήτων πετρελαίου. Τόνισε πως οι έρευνες θα κινηθούν αρχικά γύρω από τα πιο υποσχόμενα blocks, με βάση τα γεωλογικά δεδομένα και τα σεισμικά αποτελέσματα που έχουν ήδη συλλεχθεί.
Ωστόσο, δεν παρέλειψε να επισημάνει και τους κινδύνους. Η πρόσφατη καθυστέρηση της ExxonMobil στην πραγματοποίηση γεωτρήσεων, λόγω περιβαλλοντικών προσφυγών, θέτει ένα σοβαρό προηγούμενο. Αν τέτοιες προσφυγές επαναληφθούν και καταλήξουν να μπλοκάρουν ή να καθυστερήσουν κρίσιμα έργα, η αξιοπιστία της χώρας ως επενδυτικού προορισμού θα πληγεί. Επιπλέον, ανέφερε ότι οι κυβερνήσεις ενδέχεται να επιλέξουν να δώσουν προτεραιότητα στην εξόρυξη φυσικού αερίου, που θεωρείται «πιο καθαρή» και ευκολότερα αποδεκτή πολιτικά σε σχέση με το πετρέλαιο, ειδικά ενόψει εκλογών και ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών δεσμεύσεων.
Ολοκληρώνοντας την ανάλυσή του, ο καθηγητής Ζελελίδης εκτίμησε πως το ερχόμενο διάστημα θα είναι καθοριστικό. Η εμπλοκή της Chevron, η πολιτική σταθερότητα στην Ελλάδα και η διεθνής ενεργειακή συγκυρία δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια ενδεχόμενη ενεργειακή «έκρηξη» στην περιοχή. Όμως, όλα θα εξαρτηθούν από τη βούληση της κυβέρνησης, την ταχύτητα των διαδικασιών και τη διατήρηση του επενδυτικού ενδιαφέροντος μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο διεθνές περιβάλλον.
