Αυτόματη ειδοποίηση Κληρονόμων: Η ΑΑΔΕ θωρακίζει τους πολίτες από φορολογικές παγίδες

Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ενεργοποιεί μέχρι το τέλος του έτους μια νέα, κρίσιμης σημασίας υπηρεσία, η οποία στοχεύει στην έγκαιρη ενημέρωση των φορολογούμενων που κληρονομούν ακίνητα ή άλλα περιουσιακά στοιχεία. Η νέα αυτή υπηρεσία θα ειδοποιεί αυτόματα τους κληρονόμους για τις φορολογικές υποχρεώσεις που απορρέουν από τον θάνατο συγγενών ή προσώπων του στενού οικογενειακού και κοινωνικού τους κύκλου. Η πρωτοβουλία αυτή έρχεται να καλύψει ένα σοβαρό κενό στη διαδικασία διαχείρισης κληρονομικών υποθέσεων, περιορίζοντας τις καθυστερήσεις, τις παραλείψεις και τις συνέπειες από την έλλειψη ενημέρωσης.

Με την ενεργοποίηση του νέου συστήματος, η ΑΑΔΕ θα αποστέλλει ειδοποιήσεις στους κληρονόμους μόλις ενημερωθεί το Φορολογικό Μητρώο για ληξιαρχική πράξη θανάτου. Έτσι, οι δικαιούχοι της κληρονομιάς θα γνωρίζουν εγκαίρως ποιες ενέργειες απαιτούνται για την τακτοποίηση των φορολογικών εκκρεμοτήτων, αποφεύγοντας την επιβολή προστίμων, προσαυξήσεων ή την εμπλοκή τους με χρέη που συχνά συνοδεύουν την κληρονομική περιουσία. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι θα προλαβαίνουν τις νόμιμες προθεσμίες για τη δήλωση αποδοχής ή αποποίησης της κληρονομιάς, και θα αποφεύγουν τις δυσάρεστες συνέπειες της μη υποβολής ή της εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων.

Η νέα αυτή λειτουργία αποτελεί μια σημαντική θεσμική παρέμβαση υπέρ της διαφάνειας και της πρόληψης φορολογικών προβλημάτων, καθώς αναμένεται να βοηθήσει χιλιάδες φορολογούμενους που μέχρι σήμερα βρίσκονταν αντιμέτωποι με αιφνίδιες επιβαρύνσεις, αγνοώντας τις υποχρεώσεις που γεννιούνται από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου.

Με την έκδοση της ληξιαρχικής πράξης θανάτου, η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων προχωρά πλέον σε αυτόματη ενημέρωση του Φορολογικού Μητρώου, χωρίς να απαιτείται η υποβολή σχετικής δήλωσης από τους κληρονόμους στις ΔΟΥ ή στο Κέντρο Ενημέρωσης Φορολογουμένων για Θέματα Κληρονομιών (ΚΕΦΟΔΕ). Πρόκειται για μια ουσιαστική τομή στη διαδικασία διαχείρισης των φορολογικών εκκρεμοτήτων μετά από θάνατο, η οποία διευκολύνει σημαντικά τους πολίτες και μειώνει τον διοικητικό φόρτο.

Με την αυτόματη αυτή διαδικασία, διακόπτονται άμεσα όλες οι σχέσεις του αποβιώσαντα με τρίτα πρόσωπα που είναι καταχωρημένα στο Φορολογικό Μητρώο. Συγκεκριμένα, τερματίζεται η σχέση γάμου ή συμφώνου συμβίωσης, μεταβάλλεται η οικογενειακή κατάσταση των προσώπων που σχετίζονταν με τον εκλιπόντα και διαγράφονται οι λοιπές φορολογικές συνδέσεις, όπως αυτή με τον φορολογικό εκπρόσωπο. Παράλληλα, οι προσωπικοί κωδικοί πρόσβασης του αποβιώσαντα στις ψηφιακές υπηρεσίες της πλατφόρμας myAADE απενεργοποιούνται, αποκλείοντας κάθε πρόσβαση ή χρήση των εφαρμογών.

Η νέα διαδικασία ψηφιακής διαχείρισης μετά θάνατον αποτελεί κομβικό βήμα προς τον πλήρη εκσυγχρονισμό του φορολογικού μηχανισμού, εξασφαλίζοντας διαφάνεια, ακρίβεια και ταχύτητα στην επικαιροποίηση των στοιχείων και την προστασία των δικαιωμάτων των κληρονόμων.

Η απώλεια ενός προσώπου συνοδεύεται όχι μόνο από συναισθηματικό βάρος, αλλά και από ένα σύνολο φορολογικών υποχρεώσεων που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι νόμιμοι κληρονόμοι ή οι εγγύτεροι συγγενείς του εκλιπόντος. Παρά την ψηφιακή αναβάθμιση του μηχανισμού ενημέρωσης, όπως η αυτόματη ενημέρωση του Φορολογικού Μητρώου με τη ληξιαρχική πράξη θανάτου, οι κληρονόμοι εξακολουθούν να έχουν ενεργό ρόλο σε κρίσιμες διαδικασίες.

Πρώτο βήμα αποτελεί η υποβολή της δήλωσης μεταβολής ατομικών στοιχείων και σχέσεων φορολογούμενου (έντυπο Δ210), μέσω της οποίας δηλώνονται στο μητρώο της ΑΑΔΕ τα στοιχεία των νομίμων κληρονόμων ή των εγγύτερων συγγενών. Πρόκειται για απαραίτητη ενέργεια προκειμένου να διεκπεραιωθούν στη συνέχεια άλλες φορολογικές εκκρεμότητες του θανόντος ή και νέες υποχρεώσεις που γεννιούνται για τους ίδιους τους κληρονόμους.

Εάν ο εκλιπών διατηρούσε ατομική επιχείρηση ή επαγγελματική δραστηριότητα, και οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν ή δεν μπορούν να τη συνεχίσουν, υποχρεούνται σε δήλωση διακοπής εργασιών (έντυπο Δ211) εντός 30 ημερών από τη λήξη της προθεσμίας αποποίησης της κληρονομιάς.

Στη συνέχεια, οι κληρονόμοι αναλαμβάνουν την υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος για τα εισοδήματα που απέκτησε ο αποβιώσας μέχρι την ημερομηνία θανάτου του. Η δήλωση αυτή είναι αναγκαία ώστε να τακτοποιηθούν οι τελικές υποχρεώσεις του εκλιπόντος προς το Δημόσιο.

Κομβικό ρόλο έχει και η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομιάς, η οποία αφορά κάθε είδους περιουσιακό στοιχείο – κινητό ή ακίνητο – που βρισκόταν στην κατοχή του εκλιπόντος, είτε αυτός ήταν Έλληνας είτε αλλοδαπός με κατοικία στην Ελλάδα. Ο φόρος επιβάλλεται επίσης σε άυλα στοιχεία, όπως απαιτήσεις, πνευματικά δικαιώματα ή ευρεσιτεχνίες.

Τέλος, σε περίπτωση που η κληρονομιά περιλαμβάνει ακίνητα, είναι υποχρεωτική η υποβολή Δήλωσης Στοιχείων Ακινήτων (Ε9) από τους κληρονόμους. Στο έντυπο αυτό δηλώνονται τα ακίνητα που μεταβιβάζονται στο όνομά τους, ώστε να επικαιροποιηθεί το περιουσιολόγιό τους στο σύστημα της ΑΑΔΕ.

Οι διαδικασίες αυτές, αν και συχνά περνούν σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην απώλεια ενός ανθρώπου, είναι καθοριστικές για την ορθή διαχείριση της περιουσίας και την αποφυγή μελλοντικών προστίμων ή νομικών εμπλοκών.