Η επικίνδυνη επιμονή του Μητσοτάκη ως υποστηρικτή του Ζελένσκι εις βάρος των εθνικών συμφερόντων

Ακόμα και τη στιγμή που ο Ουκρανός πρόεδρος, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απομονώνεται από πολλές παγκόσμιες δυνάμεις και βρίσκεται στο επίκεντρο των αντιπαραθέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επιμένει σε μια πολιτική που στηρίζει την ουκρανική κυβέρνηση. Η εμμονή του να έχει η ΕΕ λόγο στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, τη στιγμή που μαζί με το ΝΑΤΟ φέρει σοβαρές ευθύνες για την έκρηξη του πολέμου, φαίνεται να είναι ακατανόητη και, τελικά, εξαιρετικά επιζήμια για τα εθνικά συμφέροντα της Ελλάδας. Αυτή η επιμονή του πρωθυπουργού οδηγεί σε μια άτυπη διπλωματική ακολουθία, η οποία ίσως εξελιχθεί σε τραγικό ιστορικό λάθος με σοβαρές συνέπειες.

Αξιοσημείωτο είναι ότι η συγκεκριμένη επικοινωνία μεταξύ Μητσοτάκη και Zelensky πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της ιδιωτικής επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στις ΗΠΑ. Κατά τη διάρκεια αυτής της συνομιλίας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επανέλαβε τη θέση του ότι η Ουκρανία πρέπει να είναι αυτή που θα αποφασίσει το ειρηνευτικό πλαίσιο που τη συμφέρει, ενώ υπογράμμισε πως τίποτα δεν μπορεί να αποφασιστεί για την Ουκρανία χωρίς την ίδια την Ουκρανία, μια δήλωση που τον φέρνει σε πλήρη αντίθεση με τον Αμερικανό πρόεδρο.

Επιπλέον, ο Έλληνας πρωθυπουργός ενημέρωσε τον Ουκρανό πρόεδρο ότι θα συμμετάσχει στις 24 Φεβρουαρίου σε τηλεδιάσκεψη ηγετών που διοργανώνει το Κίεβο για τον εορτασμό της τρίτης επετείου από την έναρξη της ρωσικής ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης στην Ουκρανία.

Το Σάββατο, 22 Φεβρουαρίου 2025, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε με τον Zelensky, ο οποίος τον ευχαρίστησε θερμά για την αδιάλειπτη υποστήριξη της Ελλάδας στην Ουκρανία από την αρχή της ρωσικής εισβολής. Ο Zelensky εξέφρασε την εκτίμησή του για τη σταθερή στάση της Ελλάδας στην καταδίκη της ρωσικής επιθετικότητας και την δέσμευσή της στην προάσπιση των θεμελιωδών αρχών της διεθνούς τάξης. Ο Ουκρανός πρόεδρος τόνισε επίσης την ανάγκη να παραμείνει η Ευρώπη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας δίκαιης ειρήνης και αναφέρθηκε στην ενίσχυση της συνεργασίας των δύο χωρών, συμπεριλαμβανομένων κοινών ευρωπαϊκών έργων, εγγυήσεων ασφαλείας και την ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων. Ευχαρίστησε τον Έλληνα πρωθυπουργό για την υποστήριξή του, ιδιαίτερα για την συνεργασία του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, κατά την μη μόνιμη συμμετοχή της Ελλάδας.

Με τη δήλωσή του περί της ενεργού συμμετοχής της Ευρώπης στις διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία, ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, φαίνεται να κλείνει οριστικά την πόρτα για οποιαδήποτε επικοινωνία με την κυβέρνηση Trump, με την οποία κατά το προηγούμενο διάστημα καταβλήθηκαν έντονες διπλωματικές προσπάθειες για την εξεύρεση σημείων επαφής. Η συγκεκριμένη πολιτική, στην οποία ο Μητσοτάκης επιμένει, πιθανότατα αντανακλά την απροθυμία της αμερικανικής διοίκησης να συνδιαλλαγεί με έναν πολιτικό, ο οποίος είχε ειρωνευτεί τον νυν πρόεδρο των ΗΠΑ, Joe Biden. Οι πηγές από το περιβάλλον του Donald Trump, αναφέρουν ότι η διοίκηση Trump θεωρεί τον Κυριάκο Μητσοτάκη «πολιτικό του παρελθόντος», εκτιμώντας ότι είναι δύσκολο να αντεπεξέλθει στο νέο διεθνές περιβάλλον που δημιουργείται και να παραμείνει πολιτικά ισχυρός.

Πληροφορίες από αμερικανούς συμβούλους που παρακολουθούν στενά τις ελληνικές πολιτικές εξελίξεις, υπογραμμίζουν ότι η ελληνική πολιτική σκηνή, υπό την ηγεσία του Μητσοτάκη, έχει αποκτήσει μια προβλέψιμη και παρακμιακή πορεία, γεγονός που καθιστά την Ελλάδα λιγότερο υπολογίσιμη για τους Αμερικανούς. Αυτή η αλλαγή στάσης φαίνεται να φέρνει την Ελλάδα σε αντίθεση με την αμερικανική στρατηγική, ενώ η έλλειψη επικοινωνίας με την κυβέρνηση Trump μπορεί να αποβεί βλαπτική για τα εθνικά συμφέροντα της χώρας.

Ταυτόχρονα, η συνδρομή της Ελλάδας στον πόλεμο της Ουκρανίας καθίσταται ολοένα πιο επικίνδυνη και αβέβαιη για τα μελλοντικά της συμφέροντα. Η ελληνική κυβέρνηση, μόλις το προηγούμενο Σαββατοκύριακο (15-16/2/2025), επιχείρησε να αποστείλει 350 τόνους εκρηκτικού TNT από τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα στην Ουκρανία, χωρίς να λάβει τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας. Το επικίνδυνο αυτό φορτίο πέρασε από το Λαύριο, διασχίζοντας κατοικημένες περιοχές χωρίς καμία προστασία για τη ζωή των πολιτών, γεγονός που επισημαίνει τη σοβαρή αμέλεια των υπευθύνων.

Επιπλέον, η κατασκευή βλημάτων από την Ελλάδα με προορισμό την Ουκρανία ενισχύει την αντίληψη ότι τα Ελληνικά Αμυντικά Συστήματα έχουν μετατραπεί σε αναπόσπαστο κομμάτι της αμυντικής βιομηχανίας που εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Ουκρανού προέδρου Zelensky και του ΝΑΤΟ. Αυτός ο ρόλος ενδέχεται να επηρεάσει αρνητικά την εικόνα της χώρας, καθώς η εμπλοκή της στην πολεμική σύγκρουση είναι πιθανό να έχει σοβαρές διπλωματικές και στρατηγικές συνέπειες, αφήνοντας την Ελλάδα να υποστεί τυχόν αρνητικές επιπτώσεις μόλις ολοκληρωθεί ο πόλεμος.

Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα και η Ουκρανία υπέγραψαν στις 17 Οκτωβρίου 2024, στις Βρυξέλλες, μία Διμερή Συμφωνία Ασφαλείας, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ. Η συμφωνία αυτή προβλέπει την αποστολή επιπλέον στρατιωτικού εξοπλισμού για την ενίσχυση της ουκρανικής άμυνας, καθιστώντας τη χώρα μας σαφώς εχθρική προς τη Ρωσία. Με αυτήν, η ελληνική κυβέρνηση αναλαμβάνει επίσης την υποχρέωση να εκπαιδεύσει Ουκρανούς πιλότους για τα αεροσκάφη F-16, σε μία κίνηση που ενισχύει τη στρατηγική συμμαχία Ελλάδας-Ουκρανίας.

Η συμφωνία αυτή εντάσσεται στο πλαίσιο της εφαρμογής της Κοινής Δήλωσης των G7, που υιοθετήθηκε στο Βίλνιους τον Ιούλιο του 2023. Σύμφωνα με τον ιστότοπο του Ουκρανού προέδρου, η Ελλάδα δεσμεύτηκε να παρέχει πρόσθετους πόρους για την επιτάχυνση της εκπαίδευσης Ουκρανών πιλότων και τεχνικών στις μονάδες F-16, ενισχύοντας τη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία, που παρέχεται από την αρχή του πολέμου με τη Ρωσία και περιλαμβάνει υλικοτεχνική βοήθεια και εκπαίδευση.

Η συμφωνία περιλαμβάνει διάφορους βασικούς τομείς συνεργασίας, που επηρεάζουν ευρύτερα τις σχέσεις των δύο χωρών:

• Οικονομική συνεργασία: Ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων και ενδεχόμενη παροχή οικονομικής βοήθειας.
• Συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας: Στρατηγική και στρατιωτική συνεργασία για την ενίσχυση της άμυνας και της ασφάλειας.
• Στήριξη των κυρώσεων κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας: Συνεχιζόμενη υποστήριξη για την εφαρμογή οικονομικών και πολιτικών κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
• Προσπάθειες για την απόδοση ευθυνών στη Ρωσία και τη διασφάλιση αποζημιώσεων για τις ζημιές: Δέσμευση για την αναζήτηση τρόπων αποζημίωσης για τις καταστροφές που έχει προκαλέσει η ρωσική επιθετικότητα.
• Συνεργασία στους τομείς του πολιτισμού, της εκπαίδευσης και των τεχνών: Ενίσχυση των πολιτιστικών και εκπαιδευτικών σχέσεων, με σκοπό τη δημιουργία ισχυρότερων δεσμών μεταξύ των δύο χωρών.

Επιπλέον, σύμφωνα με ουκρανικά ΜΜΕ, η Ελλάδα έχει αναλάβει την υποχρέωση να συμμετάσχει στην αποκατάσταση και ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, συμβάλλοντας στην ανασυγκρότηση της χώρας μετά την καταστροφή που έχει προκαλέσει ο πόλεμος. Η Ελλάδα, μέσω της συμφωνίας, εξέφρασε επίσης τη στήριξή της για τη μελλοντική ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ, υπογραμμίζοντας την πολιτική της στήριξης στην ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας και στην ενίσχυση του ευρωπαϊκού και διεθνούς συστήματος ασφαλείας.

Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, αποφεύγει να δώσει λεπτομέρειες για το περιεχόμενο της Διμερούς Συμφωνίας Ασφαλείας με την Ουκρανία και για το πώς αυτή ακριβώς επηρεάζει τις ελληνικές αμυντικές ικανότητες. Παρά το γεγονός ότι η Ελλάδα έχει στείλει σημαντικό στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία, όπως συστήματα αεράμυνας και 250 κοντέινερ με οπλισμό, παραμένει ασαφές πώς αυτές οι κινήσεις εντάσσονται στο ευρύτερο στρατηγικό πλαίσιο της χώρας.

Ο σκοπός των διμερών συμφωνιών ασφαλείας, γενικότερα, είναι να προσφέρουν προσωρινή υποστήριξη, καθώς η πλήρης ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ δεν αναμένεται να πραγματοποιηθεί σύντομα. Η Ουκρανία, σύμφωνα με αναλυτές, επιθυμεί τέτοιες συμφωνίες για να διασφαλίσει ότι θα συνεχίσει να λαμβάνει μακροπρόθεσμη υποστήριξη από μέλη του ΝΑΤΟ, ακόμα και αν δεν καταφέρει να γίνει μέλος της συμμαχίας στο άμεσο μέλλον.

Ο Mikael Valtersson, πρώην αξιωματικός των σουηδικών ενόπλων δυνάμεων και επιτελάρχης του Σουηδικού Δημοκρατικού Κόμματος, τονίζει ότι η διαδικασία ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ μπορεί να είναι μακροχρόνια, αν όχι ατελέσφορη. Η Ουκρανία, αναφέρει, μπορεί να παραμείνει “στην αίθουσα αναμονής” του ΝΑΤΟ για πολύ καιρό, ή και για πάντα, και η ανάγκη για συμφωνίες ασφαλείας με μεμονωμένα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ είναι ζωτική για την αποτροπή της κατάρρευσης της πολεμικής της προσπάθειας.

Αναφορικά με τις πρακτικές επιπτώσεις των διμερών συμφωνιών, ο Valtersson εξηγεί ότι η ουσία της συμφωνίας είναι να συνεχιστεί η παροχή στρατιωτικής και οικονομικής υποστήριξης στην Ουκρανία με πιο επίσημο τρόπο. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι χώρες που υπογράφουν τέτοιες συμφωνίες με την Ουκρανία θα συνεχίσουν να παρέχουν τη βοήθεια που ήδη παρέχουν, μόνο που θα γίνει πλέον σε πιο οργανωμένη και θεσμοθετημένη βάση.

Εν κατακλείδι, τα διμερή συμφωνικά πλαίσια ασφαλείας προσφέρουν στην Ουκρανία την αίσθηση ασφάλειας και υποστήριξης από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, χωρίς να εξασφαλίζουν μια άμεση ένταξή της στη συμμαχία, κάτι που παραμένει αβέβαιο στο εγγύς μέλλον.