Στο στόχαστρο η προπληρωμένη κάρτα της ΔΥΠΑ – Παρέμβαση του Συνηγόρου του Πολίτη προς το Υπουργείο Εργασίας
Σοβαρές αντιδράσεις και αυξανόμενες ενστάσεις προκαλεί η εφαρμογή του νέου τρόπου καταβολής των επιδομάτων της ΔΥΠΑ μέσω προπληρωμένης κάρτας, με τον Συνήγορο του Πολίτη να παρεμβαίνει με επίσημη επιστολή προς την υπουργό Εργασίας Νίκη Κεραμέως, ζητώντας άμεση νομοθετική παρέμβαση. Η επιστολή, που κοινοποιήθηκε και στον διοικητή της ΔΥΠΑ Σπύρο Πρωτοψάλτη, εστάλη στις 29 Μαΐου και εστιάζει στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν χιλιάδες δικαιούχοι στην κάλυψη βασικών αναγκών.
Σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, η υποχρεωτική χρήση της προπληρωμένης κάρτας για το ήμισυ των επιδομάτων –όπως αυτά της ανεργίας, μητρότητας, γονικής άδειας και άλλων συνολικά 15 παροχών– έχει οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα καθημερινής διαβίωσης. Οι κάρτες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο για συγκεκριμένες δαπάνες μέσω POS, αποκλείοντας πληρωμές ενοικίου, δόσεων δανείων, κοινοχρήστων, καθώς και μεταφορές χρημάτων προς συγγενικά πρόσωπα (όπως φοιτητές ή στρατεύσιμοι).
Καταγγελίες και συνταγματικές ενστάσεις
Ο Συνήγορος του Πολίτη αναφέρει πως έχει δεχθεί πληθώρα καταγγελιών από ασφαλισμένους που αδυνατούν να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες λόγω του περιοριστικού πλαισίου που επιβάλλει η χρήση της κάρτας. Παράλληλα, εκφράζει ρητές νομικές ενστάσεις, θεωρώντας πως η εν λόγω ρύθμιση παραβιάζει βασικές συνταγματικές διατάξεις, όπως τα άρθρα 22 (δικαίωμα στην εργασία) και 5 (προσωπική ελευθερία), καθώς και τις θεμελιώδεις αρχές του αστικού δικαίου για την αυτονομία των πολιτών στη διαχείριση των οικονομικών τους.
Τονίζεται ότι τα επιδόματα αυτά δεν αποτελούν μορφή κοινωνικού βοηθήματος, αλλά ασφαλιστικές παροχές –δηλαδή ανταπόδοση έναντι εισφορών– και, ως τέτοιες, δεν μπορούν να υπόκεινται σε περιορισμούς χρήσης που παραπέμπουν σε επιδοματική επιτήρηση.
Στο συμπέρασμά του, ο Συνήγορος του Πολίτη κρίνει πως το μέτρο της προπληρωμένης κάρτας «δεν προκρίνεται ως αναγκαίο για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής», σκοπός που επισήμως προβλήθηκε ως αιτιολογία. Το μέτρο θεωρείται δυσανάλογο, καθώς υπερβαίνει κατά πολύ το απαραίτητο μέτρο και περιορίζει αδικαιολόγητα τη δυνατότητα των πολιτών να ρυθμίζουν τις οικονομικές τους υποθέσεις με τρόπο που ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες.
Σιωπή από το Υπουργείο – Καταγγελίες από ΠΑΝΣΥΠΟ
Παρά την παρέμβαση, το υπουργείο Εργασίας δεν έχει μέχρι στιγμής απαντήσει στην επιστολή. Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Υπαλλήλων πρώην ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και Εργατικής Εστίας (ΠΑΝΣΥΠΟ) καταγγέλλει «αδιαφορία της κυβέρνησης για τους πολίτες» και κάνει λόγο για «απαξίωση του θεσμού του Συνηγόρου του Πολίτη».
«Τέσσερις μήνες μετά την εφαρμογή του νέου συστήματος, δεν έχει υπάρξει καμία ουσιαστική διόρθωση, παρά τις συνεχείς καταγγελίες των πολιτών και τις πληροφορίες περί επερχόμενων αλλαγών που διαρρέουν ανεπίσημα», τονίζει ο σύλλογος στην ανακοίνωσή του. Ειδική αναφορά γίνεται στην καθημερινή πίεση που δέχονται οι υπάλληλοι των υπηρεσιών της ΔΥΠΑ, οι οποίοι καλούνται να εξηγήσουν ένα σύστημα χωρίς να μπορούν να προσφέρουν λύσεις.
Ο ΠΑΝΣΥΠΟ χαρακτηρίζει το μέτρο ως «οριζόντια εφαρμογή ενός επαχθούς και στιγματιστικού πλαισίου» που ενισχύει τους κοινωνικούς αποκλεισμούς και υπονομεύει τη δυνατότητα αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Η επιστολή του Συνηγόρου του Πολίτη θέτει επί τάπητος την ανάγκη λήψης νομοθετικής πρωτοβουλίας, δεδομένου ότι η ΔΥΠΑ δεν έχει σχετική αρμοδιότητα. Η πίεση προς το υπουργείο Εργασίας αυξάνεται, με τους κοινωνικούς φορείς και τους δικαιούχους να ζητούν άμεση επανεξέταση του πλαισίου καταβολής επιδομάτων και άρση των περιορισμών που, σύμφωνα με τον Συνήγορο του Πολίτη, «δεν εξυπηρετούν ούτε τον πολίτη ούτε τη φορολογική διαφάνεια».
