Ομερτά για το σκάνδαλο Novartis: Σιωπή εκεί που έπρεπε να γίνεται σεισμός

Μέσα σε ελληνική δικαστική αίθουσα, μπροστά σε δικαστές, εισαγγελείς και κοινό, ακούστηκαν αυτές τις ημέρες πράγματα που σε οποιαδήποτε σοβαρή δημοκρατία θα προκαλούσαν σεισμική δόνηση, θεσμική, πολιτική και δημοσιογραφική. Απολογίες και καταθέσεις μιλούν για χρηματισμούς υπουργών, για βαλίτσες με δεσμίδες μετρητών που παραδόθηκαν στο Μέγαρο Μαξίμου, για νομοσχέδια που γράφονταν από τη Novartis πριν κατατεθούν στη Βουλή, για μια πολυεθνική που – όπως ακούστηκε – λειτουργούσε ως κανονικό “κράτος εν κράτει”.

Κι όμως, την ίδια στιγμή που εντός του δικαστηρίου εξελισσόταν μια σοκαριστική ανατομία της διαπλοκής, έξω από την αίθουσα επικρατούσε παγερή σιωπή. Τα περισσότερα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης απέφυγαν να καλύψουν τις αποκαλύψεις ή τις εξαφάνισαν εντελώς. Οι εφημερίδες – με ελάχιστες εξαιρέσεις, ακολούθησαν την ίδια τακτική. Σιωπή επίσης από σχεδόν όλα τα κόμματα, ακόμη και από τους ίδιους τους πολιτικούς που κατονομάστηκαν με ονοματεπώνυμο.

Η απολογία της πρώην προστατευόμενης μάρτυρος – γνωστής μέχρι πρότινος με το ψευδώνυμο «Αικατερίνη Κελέση» και πλέον επώνυμα ως Μαρία Μαραγγέλη – επανέφερε στο προσκήνιο μια σκοτεινή εικόνα για την ελληνική πολιτική ζωή. Περιέγραψε με λεπτομέρειες φακέλους με μετρητά, βαλίτσες που «χάνονταν» σε διαδρομές από τη Novartis προς κυβερνητικά γραφεία, νομοσχέδια που «διορθώνονταν» πρώτα στα γραφεία της εταιρίας και μετά πήγαιναν για δημοσίευση. Κατονόμασε πρώην υπουργούς, αναφέρθηκε σε «χορηγίες» και σκιώδεις συμφωνίες που δεν είχαν τίποτα να ζηλέψουν από οργανωμένα δίκτυα εξαγοράς.

Την ίδια ώρα, ο «Μάξιμος Σαράφης» – επίσης πρώην προστατευόμενος μάρτυρας – κατέθεσε για το πώς η εταιρία χειραγωγούσε τις τιμές των φαρμάκων, επηρέαζε πολιτικά πρόσωπα, διατηρούσε σχέσεις με κρίσιμους κρατικούς θεσμούς και χρησιμοποιούσε μηχανισμούς «ξεπλύματος» για να εξυπηρετήσει τα συμφέροντά της.

Ωστόσο, το πολιτικό σύστημα και τα ελληνικά media αντέδρασαν – ή μάλλον δεν αντέδρασαν. Καμία ουσιαστική τοποθέτηση. Καμία αποδοκιμασία, κανένα αίτημα για περαιτέρω διερεύνηση. Ομερτά. Αμηχανία; Αδιαφορία; Συνενοχή; Ό,τι κι αν ισχύει, το αποτέλεσμα είναι το ίδιο: σιωπή εκεί που θα έπρεπε να έχει ξεσπάσει θύελλα.

Και μιλάμε για τους ίδιους πολιτικούς που στο παρελθόν είχαν μηνύσει τους προστατευόμενους μάρτυρες πριν καν εξεταστεί η υπόθεση – και οι οποίοι σήμερα προτιμούν να σωπάσουν. Θεωρούν ίσως ότι «η μπόρα θα περάσει». Αλλά εδώ τίθεται ένα κρίσιμο ερώτημα: αν όλα αυτά δεν αγγίζουν την καρδιά του δημόσιου βίου, τότε τι την αγγίζει; Αν ένα τέτοιο σκάνδαλο, που η ίδια η Novartis έχει ήδη παραδεχτεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορεί να περάσει απαρατήρητο στην Ελλάδα, τότε σε τι ακριβώς διαφέρει το πολιτικό μας σύστημα από ένα θεσμικά εκφυλισμένο μοντέλο διακυβέρνησης;

Αν τα κόμματα – ούτε καν τα αντιπολιτευόμενα – δεν αισθάνονται την ανάγκη να παρέμβουν για να ζητήσουν εξηγήσεις, τότε ποιος είναι ο ρόλος τους; Αν η δημοσιογραφία δεν καταγράφει, δεν αποκαλύπτει και δεν ελέγχει, τότε γιατί υπάρχει;

Το σκάνδαλο Novartis είχε ήδη βαρύ ιστορικό. Με τη σημερινή του επαναφορά και τις τελευταίες αποκαλύψεις, φαίνεται πως δεν έχει μόνο βάθος, αλλά και πολιτικό εύρος που σοκάρει. Αν, λοιπόν, το πολιτικό σύστημα επιλέγει να κρύψει το πρόβλημα κάτω από το χαλί, τότε ας μην απορεί για την πλήρη απαξίωσή του στα μάτια των πολιτών. Ούτε τα μέσα ενημέρωσης να αναρωτιούνται για την κρίση αξιοπιστίας τους. Διότι η σιωπή, σε περιπτώσεις όπως αυτή, δεν είναι ουδετερότητα – είναι συνενοχή.