Οι ερημίτες της εξουσίας και η παρενθετική μας δημοκρατία

Ο πολιτικός αποκαλύπτεται πραγματικά όχι όταν βρίσκεται στον βολικό του χώρο, με τις σκηνοθετημένες πόζες και τα ντουλάπια γεμάτα υποσχέσεις, αλλά όταν χάνει το έδαφος κάτω από τα πόδια του. Εκεί ο πολίτης καλείται να τον δει γυμνό από το προσωπείο της ισχύος, να τον παρατηρήσει στη στιγμή της αποθέωσης αλλά και στη στιγμή της πτώσης.

Ο Μωυσής της ελληνικής πολιτικής, μετά τις κλειστές πόρτες που συνάντησε στις ΗΠΑ, γύρισε κουλουριασμένος στο καβούκι του, σαν ερημίτικο καβούρι που αναζητά καταφύγιο. Δεν είναι όμως μόνος. Υπάρχει κι ο επαναστάτης της μπλόφας, εκείνος που μετέτρεψε το «όχι» σε «ναι» και τώρα ξανασκέφτεται να ηγηθεί των υπολειμμάτων της φιλελεύθερης αριστεράς, κρυμμένος προσωρινά στην κρύπτη του μέχρι να του δοθούν νέες υποσχέσεις για το πολιτικό του μέλλον.

Σε αυτό το σκηνικό έρχεται να ταιριάξει η παρατήρηση του Ζαν-Φρανσουά Ρεβέλ, από το 1983, ότι «ζούμε στην εποχή των ασήμαντων και εύθραυστων παρενθέσεων που κινούνται επάνω στην επιφάνεια της Ιστορίας». Κι ενώ επάνω χορεύουν οι παρενθέσεις, στη βάση βρίσκεται ένας λαός που ταλαντεύεται ανάμεσα στη συνθηκολόγηση και στους αναστεναγμούς του, προσπαθώντας να κρατηθεί από κάπου. Ο ίδιος λαός που βγήκε για λίγο από τον λήθαργο μετά την τραγωδία των Τεμπών, διεκδικώντας δημοκρατία με δικαιοσύνη και διαφάνεια, μόνο και μόνο για να δει την όποια προσπάθεια να καπελώνεται από τους «δημοκράτες των καλών ευκαιριών» που έτρεξαν να πιάσουν στασίδι στην παραμικρή σπίθα αντίστασης.

Τα άστεγα πολιτικά σχήματα της δεξιάς κι αριστεράς, τα ορφανά κομματικά τέκνα και οι λησμονημένοι ευεργετημένοι του συστήματος ενεργοποιήθηκαν για να σχηματίσουν νέο κόμμα υπό την καθοδήγησή τους. Και το έκαναν με το θράσος της δημαγωγίας που πάντα τους χαρακτήριζε, αποδεικνύοντας αυτό που έγραφε ο Ρεβέλ: ότι τα αριστεροδεξιά στρώματα είναι διαβρωμένα από την «επεκτατική βουλιμία» τους.

Έτσι διδάσκουν διαρκώς στον πολίτη την τέχνη των τρωκτικών, αποθαρρύνοντάς τον, κι εκείνος βρίσκεται ξανά εγκλωβισμένος ανάμεσα σε αυτοκράτορες που αρνούνται να αποδεχθούν το τέλος τους και σε ακυρωμένα κόμματα που λειτουργούν σαν εθνική μάραγνα, επανερχόμενα με την ίδια ατζέντα ντυμένη με τεχνητές διαφοροποιήσεις. Σε αυτό το σκηνικό αναρωτιέται κανείς πού βρίσκεται το αντι-παράδειγμα, πού υπάρχει η δύναμη που θα μπορούσε να αντισταθεί σε αυτήν τη συνθηκολογημένη πολιτική ανυπαρξία.

Η απάντηση μοιάζει ζοφερή: δεν υπάρχει. Διότι τα κόμματα δεν είναι παρά θυγατρικές της κεντρικής παγκοσμιοποιημένης πολιτικής επιχείρησης. Ο Πασκάλ Μπρυκνέρ σημείωνε ότι η Ιστορία τρέχει ταχύτερα από την ικανότητά μας να τη σκεφτούμε και μας υποχρεώνει να υποκλινόμαστε στα γεγονότα πριν τα κρίνουμε. Έτσι οι λαοί σπάνια προχωρούν σε ανατροπές. Σήμερα όλοι οι δεσποτισμοί ζητούν συναίνεση, που στην πραγματικότητα σημαίνει συνενοχή. «Μαζί τα τρώμε, μαζί κυβερνάμε» είναι το νέο μότο των «ευκίνητων πιθήκων της εξουσίας», όπως τους είχε προφητικά χαρακτηρίσει ο Νίτσε.

Κι εκείνος που φεύγει από την πολιτική κορνίζα επανέρχεται λίγο αργότερα μεταλλαγμένος, ξαναγεννημένος με άλλο προσωπείο αλλά με την ίδια ουσία. Το πρόσωπο αλλάζει, η συνταγή μένει ίδια. Το ίδιο σερβίρεται ξανά και ξανά στον πολίτη, που καλείται να το καταναλώσει ως νέο ενώ είναι απλώς το άλλο, που δεν είναι τίποτε διαφορετικό από το ίδιο.

Του Απόστολου Αποστόλου