“Φορολογικός Επαναπατρισμός: Η κυβέρνηση τρέχει πίσω από το φιάσκο με νέα μέτρα και εξαγγελίες”

Μετά την αποτυχία του προηγούμενου σχεδιασμού για τον φορολογικό επαναπατρισμό Ελλήνων που μετανάστευσαν την περίοδο της οικονομικής κρίσης και σήμερα επιθυμούν να επιστρέψουν ή έχουν ήδη επιστρέψει, η κυβέρνηση επιχειρεί να διορθώσει τις αστοχίες με νέα μέτρα και εξαγγελίες. Ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπόσχεται γενναίες φοροελαφρύνσεις και διευκολύνσεις, σε μια προσπάθεια να πείσει κυρίως ελεύθερους επαγγελματίες του εξωτερικού να επαναφέρουν τη φορολογική τους έδρα στην Ελλάδα. Το κίνητρο αυτό έρχεται ως απάντηση σε σωρεία καταγγελιών και γραφειοκρατικών εμποδίων που βίωσαν όσοι προσπάθησαν να επανενταχθούν στο ελληνικό σύστημα, καθώς ο αρχικός μηχανισμός αποδείχθηκε πρόχειρος, ασαφής και λειτουργικά ανεπαρκής.

Το οικονομικό επιτελείο δεν είχε διαμορφώσει σαφές και αποτελεσματικό πλαίσιο, αφήνοντας χιλιάδες ενδιαφερόμενους εκτεθειμένους, οι οποίοι κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν όχι μόνο οικονομικά βάρη αλλά και γραφειοκρατικές παγίδες που τους στέρησαν τα υποσχόμενα οφέλη. Με το νέο πακέτο ρυθμίσεων, επιχειρείται να καλυφθούν οι καθυστερήσεις και τα κενά του προηγούμενου σχεδίου μέσω ένταξης σχετικών διατάξεων στον υπό αναθεώρηση τελωνειακό κώδικα. Οι διατάξεις αυτές προβλέπουν φοροαπαλλαγή για επτά έτη στο 50% του εισοδήματος που αποκτάται εντός Ελλάδας από μισθωτή εργασία ή ατομική επιχείρηση για όσους μεταφέρουν τη φορολογική τους κατοικία. Παράλληλα, προβλέπεται εξαίρεση από τεκμήρια διαβίωσης όπως κατοικία και αυτοκίνητο.

Οι αλλαγές κρίθηκαν επιτακτικές μετά τις ενστάσεις εκατοντάδων δικαιούχων που ενώ είχαν επιστρέψει εγκαίρως, δεν πρόλαβαν να ενταχθούν στο καθεστώς και έχασαν την ευκαιρία να επωφεληθούν. Στο τραπέζι βρίσκονται και πρόσθετες παρεμβάσεις, όπως η αύξηση της φορολογικής έκπτωσης, η επιμήκυνση της περιόδου ισχύος του καθεστώτος, καθώς και η διεύρυνση των δικαιούχων ώστε να περιλαμβάνονται τα μέλη της οικογένειας — σύζυγοι και παιδιά — αλλά και περισσότερες κατηγορίες εισοδήματος. Με φόντο τις χρόνιες παθογένειες του κρατικού μηχανισμού, η κυβέρνηση επιχειρεί εκ των υστέρων να φανεί αξιόπιστη, επενδύοντας ξανά στο αφήγημα της επιστροφής των “μυαλών” και των επαγγελματιών του εξωτερικού, αυτή τη φορά με πιο ρεαλιστικά και λειτουργικά εργαλεία.

Στο επίκεντρο των νέων ρυθμίσεων βρίσκεται η καθιέρωση αυτοματοποιημένης διαδικασίας προέγκρισης, η οποία θα ολοκληρώνεται εντός λίγων ημερών. Στόχος είναι η άμεση ανταπόκριση των φορολογικών αρχών, η άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης προς το κράτος.

Παράλληλα, σχεδιάζεται η αναβάθμιση του φορολογικού πακέτου με την αύξηση της έκπτωσης φόρου σε επίπεδα άνω του 50% για το εισόδημα που αποκτάται στη χώρα, ενώ επεκτείνονται οι φοροαπαλλαγές ώστε να καλύψουν περισσότερες εισοδηματικές ή και περιουσιακές κατηγορίες. Επιπλέον, δρομολογείται η επέκταση της χρονικής διάρκειας του υφιστάμενου πλαισίου πέραν της επταετίας, ώστε να διασφαλιστεί μεγαλύτερη σταθερότητα και προβλεψιμότητα για όσους επαναπατρίζονται.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στη διεύρυνση των δικαιούχων. Το νέο σχέδιο προβλέπει την ένταξη και των μελών της οικογένειας όσων επιστρέφουν στην Ελλάδα, με ειδικές προβλέψεις για συζύγους και τέκνα, αναγνωρίζοντας έτσι τις πραγματικές συνθήκες και ανάγκες επανεγκατάστασης. Η κυβέρνηση επιχειρεί, με αυτές τις κινήσεις, να στείλει το μήνυμα πως αυτή τη φορά η επιστροφή δεν θα συνοδεύεται από εμπόδια αλλά από ξεκάθαρα, αξιόπιστα και άμεσα εφαρμόσιμα κίνητρα.

Για να ενταχθεί κάποιος στο ευνοϊκό καθεστώς, πρέπει να πληροί συγκεκριμένες και αυστηρές προϋποθέσεις: να μην είχε φορολογική κατοικία στην Ελλάδα τα πέντε από τα έξι προηγούμενα έτη, να μεταφέρει τη φορολογική του έδρα από χώρα της ΕΕ, του ΕΟΧ ή από κράτος με το οποίο η Ελλάδα διατηρεί συμφωνία διοικητικής συνεργασίας στον τομέα της φορολογίας, να εργάζεται αποκλειστικά για την κάλυψη νέας θέσης σε ελληνική επιχείρηση ή σε μόνιμη εγκατάσταση αλλοδαπής εντός της χώρας και να δεσμευτεί ότι θα παραμείνει στην Ελλάδα για τουλάχιστον δύο χρόνια.

Η αίτηση για ένταξη συνοδεύεται από σειρά εγγράφων και δικαιολογητικών: σύμβαση εργασίας, έντυπα πρόσληψης, υπεύθυνες δηλώσεις και, κατά περίπτωση, έγγραφα δημοσιευμένα στο ΓΕΜΗ. Όπως καταδεικνύει η πρόσφατη έρευνα «Μετά την επιστροφή» που παρουσιάστηκε στο συνέδριο της πρωτοβουλίας Brain Regain, η διαδικασία δεν είναι απλώς χρονοβόρα αλλά και αποτρεπτική. Το 57% των επιστρεφόντων δήλωσε πως η μεγαλύτερη πρόκληση ήταν η συγκέντρωση των απαιτούμενων δικαιολογητικών, ενώ το 56% αναφέρθηκε στην ανεπάρκεια ενημέρωσης από τους αρμόδιους κρατικούς φορείς. Το 38% αντιμετώπισε δυσκολίες στην εύρεση κατοικίας, ενώ η γραφειοκρατία ταλαιπώρησε το 51% των επιστρεφόντων – ποσοστό αυξημένο σε σχέση με το 31% που καταγράφηκε την προηγούμενη χρονιά. Προστίθεται επίσης η πολιτισμική σύγκρουση στον εργασιακό χώρο, με αρκετούς να εκφράζουν απογοήτευση από την εταιρική κουλτούρα των νέων θέσεων, που συχνά απείχε σημαντικά από τα επαγγελματικά πρότυπα των χωρών από τις οποίες επέστρεψαν.