Φόβος ή λογική; Η διαχείριση του στρεπτόκοκκου στα σχολεία
Μέτρα σε υπερδιέγερση: Οι τοπικές αρχές και η «ευαισθησία» της κοινωνίας
Από τη μία τα σχολεία. Από την άλλη οι γονείς. Και στη μέση, οι τοπικές Αρχές, με τις δημόσιες υπηρεσίες τους να ενεργούν με γνώμονα την αρχή της πρόληψης, αλλά και μια κοινωνία που έχει μάθει πια, μετά την πανδημία του κορωνοϊού, να βλέπει παντού κινδύνους. Οι λοίμωξη του στρεπτόκκοκου γνωστή στους γιατρούς εδώ και δεκαετίες, ξαφνικά έγινε πρωτοσέλιδο. Και το πιο ανησυχητικό: βάζοντας λουκέτα σε δεκάδες σχολεία σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Σέρρες και αλλού. Το ερώτημα όμως παραμένει: κλείνουμε τα σχολεία επειδή έχουμε σοβαρό επιδημιολογικό λόγο ή επειδή απλώς δεν αντέχουμε πια να διαχειριστούμε τη δημόσια πίεση;
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, ήταν σαφής. Δεν χρειάζεται να κλείνουν σχολεία, δεν έχει νόημα η απολύμανση για στρεπτόκοκκο. Ο λόγος απλός: ο στρεπτόκοκκος δεν επιβιώνει σε επιφάνειες, δεν κυκλοφορεί σαν φάντασμα στις αίθουσες. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και αυτός που νοσεί, αρκεί να πάρει αντιβίωση και να μείνει στο σπίτι για 24 ώρες. Αυτή είναι η ουσία. Τα υπόλοιπα, λέει ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, είναι υπερβολές.
Η πραγματικότητα στους δήμους είναι διαφορετική. Οι γονείς πιέζουν, τα μέσα ενημέρωσης διογκώνουν και οι δημοτικές αρχές σπεύδουν να δείξουν υπευθυνότητα – πολλές φορές με τη μορφή θεατρικής υπερβολής. Έτσι, στην Καλαμαριά έκλεισε το σχολικό συγκρότημα της πλατείας Σκρα και το γυμναστήριο, έγιναν απολυμάνσεις και ειδοποιήθηκαν οι γονείς. Στο Ρέθυμνο, στο Ωραιόκαστρο, στον Μινώα Πεδιάδας, στον Βύρωνα, στις Σέρρες, στην Καλαμαριά, στον Δήμο Δέλτα – παντού η ίδια εικόνα: «Κρούσμα, πανικός, κλείσιμο, απολύμανση». Λες και η Ελλάδα δεν είναι κράτος-μέλος της Ε.Ε., λες και δεν διαθέτει Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας με υπεύθυνο επιστημονικό λόγο.
Ο στρεπτόκοκκος ως δείκτης ετοιμότητας και ψυχραιμίας
Ας δούμε όμως τα δεδομένα. Από το 2023, ο ΕΟΔΥ έχει οργανώσει ειδικό δίκτυο για την παρακολούθηση των σοβαρών μορφών στρεπτόκοκκου. Πέρυσι καταγράφηκαν 90 σοβαρά κρούσματα, φέτος –μέχρι τις 22 Μαΐου– μόλις 24. Πρόκειται για τις λεγόμενες «διεισδυτικές» μορφές, με υψηλή θνητότητα. Αυτές είναι πράγματι επικίνδυνες. Αλλά είναι και σπάνιες. Τα υπόλοιπα περιστατικά είναι απλά. Αντιμετωπίζονται. Δεν είναι λόγος πανικού.
Αυτό που προκαλεί πανικό και προβληματισμό είναι η απόσταση ανάμεσα στις οδηγίες των ειδικών και τις ενέργειες της διοίκησης σε τοπικό επίπεδο. Σχολεία κλείνουν «προληπτικά» και ακολουθούνται διαδικασίες απολύμανσης που, σύμφωνα με την επιστήμη, δεν έχουν καμία αξία στην περίπτωση του στρεπτόκοκκου. Υπάρχει όμως ένα άλλο ερώτημα: αν για έναν γνωστό μικροοργανισμό όπως ο στρεπτόκοκκος λειτουργούμε έτσι, τι θα γίνει όταν κληθούμε να διαχειριστούμε έναν νέο, άγνωστο κίνδυνο;
Η υπευθυνότητα, φυσικά, είναι απαραίτητη. Κανείς δεν λέει να αδιαφορήσουμε. Αλλά υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην πρόληψη και την υπερβολή. Όταν μια ολόκληρη κοινωνία συμπεριφέρεται σαν να ξαναζεί τον Μάρτιο του 2020, τότε δεν πρόκειται για μέτρα – πρόκειται για φοβία.
Η ορθή δημόσια υγεία προϋποθέτει εμπιστοσύνη στην επιστήμη, όχι επικοινωνιακές ασκήσεις. Και όπως είπε ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, τα παιδιά πρέπει να μάθουν να πλένουν τα χέρια τους, να μην μοιράζονται το παγούρι τους, και οι γονείς να τα κρατούν σπίτι όταν είναι άρρωστα. Αυτό είναι η πρόληψη. Όχι το να σφραγίζεις ένα σχολείο ολόκληρο γιατί ένα νήπιο είχε πυρετό και του βγήκε θετικό τεστ.
Η Πολιτεία πρέπει και έχει υποχρέωση να εξηγήσει, να καθησυχάσει, να κατευθύνει. Οι δήμοι έχουν υποχρέωση να ακολουθούν τους ειδικούς. Όχι όμως να προτρέχουν από φόβο ή από ανάγκη εντυπώσεων. Η παιδεία δεν μπορεί να μπαίνει στην διαδικασία μιας καραντίνας επειδή ένα δελτίο ειδήσεων βρήκε νέο θέμα τρόμου. Η ψυχραιμία, όχι η απολύμανση, είναι το καλύτερο αντίδοτο στον στρεπτόκοκκο.
