Σχεδόν τα μισά παιδιά σήμερα ζουν με τουλάχιστον μία χρόνια πάθηση, είτε πρόκειται για έκζεμα, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας, άγχος, άσθμα, παχυσαρκία ή ακόμη πιο σύνθετα προβλήματα. Η εικόνα αυτή δεν μπορεί να θεωρείται φυσιολογική, παρ’ όλα αυτά η κοινωνία τείνει να την αποδέχεται ως τη νέα βάση της παιδικής υγείας. Συχνά αποδίδεται σε γονιδιακούς παράγοντες, στην τύχη ή αντιμετωπίζεται ως κάτι που βρίσκεται εντός του «φυσιολογικού». Ωστόσο, παιδίατροι υπογραμμίζουν ότι δεν πρόκειται για κάτι αναπόφευκτο.
Η αύξηση των χρόνιων παθήσεων δεν προέκυψε ξαφνικά ούτε αποτελεί μυστήριο. Είναι το αποτέλεσμα μιας κουλτούρας που επιμένει να αντιμετωπίζει μόνο τα συμπτώματα χωρίς να αναζητά τις πραγματικές αιτίες, που καταφεύγει σε φαρμακευτικές λύσεις πριν διερευνήσει, και που τρέφει τα παιδιά με υποκατάστατα αντί με πραγματική τροφή. Το ενθαρρυντικό στοιχείο είναι πως, εφόσον το πρόβλημα είναι συστημικό, μπορεί να αντιμετωπιστεί και η λύση σε συλλογικό επίπεδο.
Αν εξετάσουμε τα δεδομένα πέρα από τις ίδιες τις διαγνώσεις και εστιάσουμε στις βαθύτερες αιτίες, αναδεικνύονται πέντε κύριοι παράγοντες που αποτελούν τη ρίζα των περισσότερων χρόνιων παθήσεων στα παιδιά. Η χρόνια χαμηλού βαθμού φλεγμονή βρίσκεται στη βάση πολλών καταστάσεων, από το έκζεμα μέχρι τις αυτοάνοσες νόσους, και τροφοδοτείται από κακή διατροφή, ανεπαρκή ύπνο και περιβαλλοντικές τοξίνες.
Η έλλειψη μικροθρεπτικών συστατικών είναι επίσης καθοριστική, καθώς το φτωχό σε θρεπτικά στοιχεία έδαφος και η εκτεταμένη χρήση επεξεργασμένων τροφών οδηγούν σε οργανισμούς που γεμίζουν αλλά δεν τρέφονται, με συνέπειες για την ανοσία, τη διάθεση και την ανάπτυξη. Το τοξικό φορτίο αποτελεί έναν ακόμη κρίσιμο παράγοντα, αφού τα παιδιά εκτίθενται καθημερινά σε χιλιάδες χημικές ουσίες, από πλαστικά και φυτοφάρμακα μέχρι τη ρύπανση του αέρα, πολλές από τις οποίες δεν έχουν ποτέ ελεγχθεί ως προς την ασφάλειά τους.
Η διαταραχή του μικροβιώματος, λόγω καισαρικών τομών, χρήσης αντιβιοτικών, επεξεργασμένων τροφών και έλλειψης επαφής με το φυσικό περιβάλλον, έχει αλλάξει δραματικά την υγεία του εντέρου μιας ολόκληρης γενιάς. Το μικροβίωμα αποτελεί κεντρικό παράγοντα για την ανοσολογική λειτουργία, την πέψη αλλά και την ψυχική υγεία. Παράλληλα, η απορρύθμιση του νευρικού συστήματος, εξαιτίας της συνεχούς διέγερσης, της υπερέκθεσης σε οθόνες και της απουσίας σταθερού ρυθμού ξεκούρασης, αφήνει τα παιδιά σε μόνιμη κατάσταση συναγερμού. Όταν το νευρικό σύστημα αδυνατεί να ηρεμήσει, το σώμα δεν έχει τη δυνατότητα να αποκατασταθεί. Αυτές οι αιτίες δεν είναι απλές θεωρίες, αλλά τεκμηριωμένες φυσιολογικές αλήθειες που βασίζονται σε ανοσολογικές, ενδοκρινολογικές και νευροβιολογικές έρευνες. Ωστόσο, σπάνια αποτελούν αντικείμενο συζήτησης σε μια παιδιατρική επίσκεψη λίγων λεπτών.
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής δεν χρειάζεται να είναι περίπλοκες ούτε αποθαρρυντικές. Οι γονείς αποτελούν τους σημαντικότερους συνηγόρους υγείας των παιδιών τους και έχουν τη δυνατότητα να κάνουν ουσιαστικές παρεμβάσεις. Η εστίαση σε πραγματικές, πλούσιες σε θρεπτικά στοιχεία, αντιφλεγμονώδεις τροφές όπως πολύχρωμα λαχανικά, ποιοτικές πρωτεΐνες, τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση και υγιεινά λιπαρά αποτελεί καθοριστικό βήμα. Η στήριξη παραγωγών που καλλιεργούν σε υγιές έδαφος και με έντιμες μεθόδους συνδέεται άμεσα με την ποιότητα της διατροφής. Η μείωση του τοξικού φορτίου με αντικατάσταση πλαστικών από γυαλί, επιλογή καθαρότερων προϊόντων, χρήση φίλτρων για νερό και αέρα και συνειδητές καταναλωτικές αποφάσεις, συμβάλλει σε ένα ασφαλέστερο περιβάλλον.
Οι καθημερινές συνήθειες αποτοξίνωσης, όπως κατανάλωση νερού, φυσική δραστηριότητα, ιδρώτας και φυτικές ίνες, είναι επαρκείς για να υποστηρίξουν το σώμα χωρίς πολύπλοκα πρωτόκολλα. Ο σταθερός ρυθμός ζωής, με πρωινό φως του ήλιου, οικογενειακά γεύματα, απογευματινές ώρες χωρίς τεχνολογία και επαρκή ύπνο, βοηθά το νευρικό σύστημα να σταθεροποιηθεί. Η επαφή με τη φύση δρα ως δωρεάν θεραπεία, ηρεμεί τον εγκέφαλο, ενισχύει το ανοσοποιητικό και καλλιεργεί ανθεκτικότητα. Παράλληλα, ο περιορισμός της χρήσης οθονών προσφέρει πολύτιμο χρόνο αποτοξίνωσης για τον εγκέφαλο, το σώμα και τη συμπεριφορά, βελτιώνοντας τον ύπνο, την προσοχή και την ψυχική ισορροπία των παιδιών.
Η κοινωνία χρειάζεται να πάψει να χαρακτηρίζει την παιδική δυσλειτουργία ως «κανονικότητα». Η αύξηση των χρόνιων παθήσεων δεν είναι μυστήριο αλλά καθρέφτης που αντανακλά τις παραλείψεις και τις προτεραιότητες του σύγχρονου τρόπου ζωής. Η επόμενη γενιά αξίζει περισσότερα, και αυτό ξεκινά με επιστροφή στα βασικά: καθαρή τροφή, ασφαλές περιβάλλον και κουλτούρα που επενδύει στην πρόληψη αντί στην αποκλειστική χρήση φαρμάκων.
Αν και δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν όλα, οι καθημερινές αποφάσεις των γονιών επηρεάζουν καθοριστικά την πορεία της υγείας των παιδιών και μπορούν να διαμορφώσουν το μέλλον τους. Οι επιλογές αυτές αποτελούν τη νέα επανάσταση στην ιατρική: λιγότερη εξάρτηση από φαρμακευτικές συνταγές και περισσότερη αναζήτηση των πραγματικών αιτιών, με έμφαση στην προσοχή, στην απλότητα και στην αλήθεια. Είναι καιρός να αλλάξει το πρότυπο, από τη διαχείριση της ασθένειας στην πραγματική, ζωντανή και ακμάζουσα υγεία.
